2.1.2. Fonologik oppozitsiya va korrelyatsiya
I. Fonologik oppozitsiya ikki fonemaning bitta (yoki bir necha) farqlanish
belgisi asosida o‗zaro zidlanishidir. Masalan, "p" (jarangsiz) va "b" (jarangli)
undoshlari jarangsiz-jarangli belgisi asosida bir oppozitsiyaga birlashadi: p - b
kabi. Bu ikki fonemaning boshqa belgilari farqlanmaydi: p (lab-lab) -b (lab-lab), p
(portlovchi) -b (portlovchi) kabi. Demak, undosh fonemalarga xos bo‗lgan uchta
fonologik belgidan (artikulyatsiya o‗rni, artikulyatsiya usuli va jaranglilik -
jaraigsizlik belgilaridan) faqat bittasi (so‗nggisi) p - b oppozitsiyasiga asos bo‗lgan.
Shuning uchun u "birlik oppozitsiya" sanaladi.
1
Prof. A. Abduazizovning ta‘kidlashicha hozirgi o‗zbek adabiy tili
Dostları ilə paylaş: |