Frank herbert

"Sardokarların nazik yöntemlerini özleyeceksiniz!" dedi Paul sertçe.

"Bunu yapamazsın," diye fısıldadı Başrahibe.

"Sen bir Doğru Söyleten'sin," dedi Paul. "Sözlerini bir kez daha gözden geçir." imparatorluk Prensesi'ne şöyle bir bakıp Imparator'a döndü. "Şu işi hemen halledelim, Majesteleri."

imparator kızına kırgın bir bakış yöneltti. Prenses babasının koluna dokundu ve yatıştırıcı bir şekilde konuştu: "Ben bunun için eğitildim, baba."

imparator derin bir nefes aldı.

"Bunu önleyemezsin," diye mırıldandı Doğru Söyleten.

imparator dikleşti, kendi kendine vakur olması gerektiğini hatırlatarak resmi bir tavır aldı. "Senin için kim pazarlık edecek, akraba?" dedi.

Paul döndü, annesini gördü, gözleri yarı kapalı olan Jessica, Chani'yle birlikte, bir Fedaykin muhafız müfrezesinin arasında duruyordu. Onların yanına gitti, Chani'ye bakarak

durdu.

"Sebepleri biliyorum," diye fısıldadı Chani. "Eğer gereki->orsa...Usul."

Paul kadının sesindeki gizli gözyaşlarını duyarak yanağına dokundu. "Sihaya'mın hiçbir zaman hiçbir şeyden korkmasına gerek yok," diye fısıldadı. Kolunu indirip annesine döndü. • Benim için sen pazarlık edeceksin, anne, yanında Chani'yle birlikte. O, bilgeliğe ve keskin gözlere sahiptir. Ve hiç kimsenin bir Fremen'den daha sıkı pazarlık edemeyeceğinin söylenmesi boşuna değildir, ^ana duyduğu aşkın gözünden bakacak, doğacak oğullarını ve onların ihtiyaçlarını düşünecektir. Ona kulak ver."

Jessica oğlunun acımasız hesapçılığını algıladı, içini saran ürpertiyi bastırdı. "Talimatların nedir?"

"Drahoma olarak İmparator'un CHOAM Şirketi hisselerinin tümü," dedi Paul.

"Tümü mü?" Jessica'nın şaşkınlıktan dili tutulmuştu.

"Onu donuna kadar soyacağız. Gurney Halleck için bir kontluk ve CHOAM yöneticiliği istiyorum ve Caladan'ın toprak idaresinin onda olmasını. Rütbesiz askerler dahil Atrei-deslerin sağ kalan her adamına unvan ve yanı sıra güç verilecek."

"Ya Fremenler?" diye sordu Jessica.

"Fremenler benim," diye yanıtladı Paul. "Onların eline geçecek şeyleri Muad'Dib dağıtacak. Bu işe Arrakis'in Valiliğini Stilgar'a vermekle başlayacağız ama bu bekleyebilir."

"Peki ya ben?" diye sordu Jessica.

"istediğin bir şey var mı?"

"Belki Çaladan," dedi Gurney'e bakarak. "Emin değilim. Çok fazla Fremen...ve Başrahibe oldum. Düşünmek için bir sure huzur ve sükunete ihtiyacım var."

"Buna sahip olacaksın," dedi Paul, "ve Gurney'in ya da benim sana verebileceğimiz başka herhangi bir şeye."

Jessica başıyla onayladı, aniden kendisini yaşlı ve yorgun hissetmeye başlamıştı. Chani'ye baktı. "Ya imparatorluk

659


658

EKLER

odalığı?"

"Unvan istemiyorum," diye fısıldadı Chani. "Hiçbir şey istemiyorum. Yalvarırım."

Paul kadının gözlerine baktı; bir zamanlar kollarında tuttuğu küçük Leto'yla, bu şiddetin içinde ölen çocuklarıyla nasıl göründüğünü hatırladı aniden. "Sana yemin ederim ki," diye fısıldadı, "hiçbir unvana ihtiyacın olmayacak. Orada duran şu kadın benim karım olacak, sense sadece bir odalık; çünkü bu politik bir şey ve bu andan barış içinde birleşerek çıkmalıyız, Landsraad'ın Büyük Evleri'yle işbirliği yapmalıyız. Kurallara uymalıyız. Yine de o prenses benim adımdan başka hiçbir şeyime sahip olmayacak. Ne çocuğuma ne bir dokunuşa ne yumuşak bir bakışa ne de bir şehvet anına."

"Şimdi böyle söylüyorsun," dedi Chani. Odanın karşı tarafında duran uzun boylu prensese baktı.

"Oğlumu bu kadar az mı tanıyorsun?" diye fısıldadı Jes-sica. "Orada duran şu prensese bak, ne kadar mağrur ve kendinden emin. Edebi bir yeteneği olduğu iddiasında. Bu tür şeylerle teselli bulacağını umalım, bunun dışında pek bir şeyi olmayacak." Jessica'nın ağzından farkında olmadan acı bir kahkaha çıkıverdi. "Bunu düşün, Chani: şu prenses onun adını alacak ama bir odalık bile değilmiş gibi yaşayacak ..bağlı olduğu erkekten bir an bile şefkat görmeyecek. Oysa biz, Chani, biz odalık adını taşıyanlar.. .tarih bizi zevceler diye anacak.

660

I. Ek: Dune'un Ekolojisi

Sonlu bir uzayda, kritik bir noktadan sonra, sayılar arttıkça özgürlük azalır. Bu, kapalı bir kaptaki gaz molekülleri için olduğu kadar, bir gezegenin eko-sisteminin sonlu uzayındaki insanlar için de doğrudur, insanı ilgilendiren soru, sistem içinde muhtemelen kaç kişinin sağ kalabileceği değil, sağ kalanlar için ne tür bir varoluşun mümkün olduğudur.

- Pardot Kynes, Arrakis'in İlk Gezegenbilimcisi

Arrakis'in yeni gelen birisi üzerindeki etkisi, çoğunlukla çorak toprağın dayanılmazlığıdır. Yabancı, burada hiçbir şeyin açıkta yaşayamayacağını ya da yetişemeyeceğini; buranın hiç üretken olmamış ve asla olmayacak gerçek bir çorak diyar olduğunu düşünebilir.

Pardot Kynes'a göre, gezegen başlı başına enerjinin bir ifadesi, güneşinin çalıştırdığı bir makineydi, ihtiyacı olan şey, insanın ihtiyaçlarına uyacak biçimde yeniden şekillendirilmekti Aklı hemen, özgürce hareket eden insan nüfusuna, Fremen-lere gitti. Ne zor iş! Ne kadar iyi bir alet olabilirlerdi! Fremen: neredeyse sınırsız potansiyeli olan ekolojik ve jeolojik bir güç.

Birçok yönden amacına yönelmiş, basit bir adam: Pardot Kynes. Harkonnen sınırlamalarından mı kaçmak zorundasın? Güzel. O zaman bir Fremen kadınıyla evlenirsin. Kadın bir Fremen oğul verdiğinde, işe onunla başlarsın, LietKynes'la; ve diğer çocuklarla; onlara ekolojiyi anlamayı öğretir; iklimiyle, mevsimlerin olanaklarıyla tüm toprakları kullanmak ve sonunda bütün baskıcı fikirleri aşıp düzen'm o göz kamaştırıcı bilincine ulaşmak için aklı donatan sembollerle yeni bir dil yaratırsın.

"insanların yaşamasına uygun herhangi bir gezegende,

663
hareket ve dengenin içten içe fark edilen bir güzelliği vardır," dedi Kynes. "Bu güzelliğin içinde, tüm yaşamlar için gerekli bir dinamik dengeleme etkisi görürsün. Bunun amacı basittir: çeşitliliği gittikçe artan uyumlu örnekleri korumak ve üretmek. Yaşam, yaşamı desteklemek için kapalı sistemlerin kapasitesini artırır. Yaşam, tüm yaşam, yaşamın hizmetindedir. Yaşamın çeşitliliği arttıkça, yaşam için gerekli besinler yaşam tarafından gittikçe artan bir zenginlikle sağlanır, ilişkilerle ve ilişkiler içindeki ilişkilerle dolan tüm topraklar canlanır."

Bu sözler, bir siyeç bölgesi sınıfına ders veren Pardot

Kynes'a aitti.

Ancak derslerden önce Fremenleri ikna etmek zorundaydı. Bunun nasıl gerçekleştiğini anlamak için, önce o müthiş tek amaca adanmışlığı ve onun herhangi bir soruna nasıl bir saflıkla yaklaştığını anlamanız gerekir. Toy değildi, sadece başka şeylerin dikkatini dağıtmasına izin vermezdi.

Sıcak bir öğleden sonra, tek kişilik arazi arabasıyla Arrakis topraklarını keşfe çıktığında, acınacak derecede yaygın bir sahneyle karşılaştı. Kalkanlı ve tepeden tırnağa silahlı altı Harkon-nen eşkıyası, Windsack köyünün yakınında, Kalkan Duvarı'nın arkasındaki açıklıkta üç Fremen gencini tuzağa düşürmüştü. Kynes'a göre bu, gürültülü patırtılı bir kavga, gerçek değil düpedüz bir güldürüydü; ta ki Harkonnenlerin Fremenleri öldürmeyi amaçladığının farkına varana kadar. Bu sırada, gençlerden biri atardamarı kesilmiş halde yere düştü, eşkıyalardan ikisi de yerdeydi, ama hala iki delikanlıya karşı dört silahlı adam vardı.

Kynes cesur değildi, sadece o tek amaca adanmışlığı vardı ve tedbirliydi. Harkonnenler Fremenleri öldürüyordu. Gezegeni yeniden kurarken kullanmayı tasarladığı aletleri yokediyor-lardı! Kalkanını çalıştırdı, kavgaya daldı ve Harkonnenlerden ikisini, arkalarında birisinin olduğunu fark etmelerine fırsat kalmadan bir ince-uçla öldürdü. Hızla yana çekilerek diğerlerinden birinin salladığı kılıçtan kurtuldu, şık bir entrisseur'le adamın boğazını kesti ve tek başına kalan eşkıyayı iki genç

Fremen'e bırakıp bütün dikkatini yerdeki delikanlıyı kurtarmaya verdi. Ve gerçekten de delikanlıyı kurtardı...altıncı Har-konnen haklanırken.

işte şimdi ortada tatsız bir durum vardı! Fremenler Kynes'ı ne yapacaklarını bilmiyorlardı. Onun kim olduğunu biliyorlardı tabii ki. Arrakis'e gelen herkes hakkında Fremenlere ayrıntılı bir dosya gidiyordu. Onu tanıyorlardı: o bir imparatorluk hizmetkarıydı.

Ama Harkonnenleri öldürdü!

Yetişkinler olsa omuz silker ve biraz pişmanlıkla, onun ruhunu da yerde yatan altı ölü adamın ruhunun yanına gönderirlerdi. Ancak bu Fremenler deneyimsiz gençlerdi ve tüm görebildikleri bu imparatorluk hizmetkarına bir can borçları olduğuydu.

Kynes iki gün sonra kendini Rüzgar Geçidi'ne yukarıdan bakan bir siyeçte buldu. Ona göre her şey çok doğaldı. Fremenlere, sudan, ot bürümüş kumullardan, hurma ağaçlarıyla dolu palmiyeliklerden, çöl boyunca akan açık kanatalardan bahsetti. Konuştu, konuştu, konuştu...

Kynes'ın çevresinde, hiç farkında olmadığı, şiddetli bir tartışma hüküm sürüyordu. Bu çılgını ne yapmalı? Büyük bir siyeçin yerini biliyor. Ne yapmalı? Ya söylediklerine ne demeli? Bu çılgın, Arrakis'te bir cennetten bahsediyor! Sırf laf. Çok fazla şey biliyor. Ama Harkonnenleri öldürdü! Peki ya su yükü? imparatorluğa ne zaman bir şey borçlandık ki? Harkonnenleri öldürdü. Herkes Harkonnenleri öldürebilir. Ben de öldürmüştüm.

Amaya Arrakis'i çiçeklendirmekle ilgili bu konuşma?

Çok basit: Bunun için su nerede?

O, su burada diyor! Ve bizlerden üç kişinin suyunu kurtardı.

Kendini Harkonnen yumruğunun önüne atmış üç aptalı kurtardı! Hançer-i figanları da görmüş!

Gerekli karar, dile getirilmeden saatler önce biliniyordu. Bir siyeçin tausu, üyelerine ne yapmak zorunda olduklarını

665


664

söyler; en yabanıl ihtiyaç bile bilinir. Deneyimli bir savaşçı, kutsanmış bir hançerle işi halletmek için gönderildi. İki su görevlisi, cesetten suyu almak için onu izledi. Yabanıl ihtiyaç.

Kynes'ın, müstakbel celladının farkına vardığı bile şüpheliydi. Çevresine ihtiyatlı bir mesafeyle dağılmış bir gruba hitap ediyordu. Konuşuyordu, konuşurken dolaşıyordu: küçük bir çember çiziyor, elleriyle işaretler yapıyordu. Açık su, diyordu Kynes. Açık havada damıtıcı giysiler olmadan yürümek. Kovayı daldırıp bir göletten su almak! Portakallar! Hançerli adam karşısına geçti.

"Çekil oradan" dedi Kynes ve gizli rüzgar kapanları hakkında konuşmayı sürdürdü. Adamla ilgilenmeden yanından geçti. Kynes'ın sırtı törensel darbeye açık duruyordu.

Müstakbel celladın aklından neler geçtiği şimdi bilinemez. Sonunda Kynes'ı dinledi ve inandı mı? Kim bilir? Ama yaptığı şey kayda değerdi. Uliet'ti adı, Yaşlı Liet. Uliet üç adım attı ve bile bile kendi hançerinin üzerine düştü, böylece kendi kendine "çekildi" oradan. İntihar mı? Bazıları onu Şeyh-hulud'un çektiğini söylerler.

Kehanetler işte...

O andan itibaren, Kynes'ın sadece "Oraya gidin," diye göstermesi yeterli oldu. Bütün Fremen kabileleri gitti. Erkekler öldü, kadınlar öldü, çocuklar öldü. Ama gittiler.

Kynes, İmparatorluk görevine, Biyolojik Deney İstasyon-ları'nı yönetme işine geri döndü. Ve İstasyon personeli arasında Fremenler görülmeye başladı. Fremenler birbirlerine baktılar. "Sistem"in içine sızıyorlardı, bu hiç akıllarına gelmeyecek bir olasılıktı. İstasyondaki aletler, siyeç bölgelerinin yolunu tutmaya başladılar; özellikle de yeraltı su havzalarını ve gizli rüzgar kapanlarını kazmakta kullanılan kesen-ışınlar. Su havzalarda toplanmaya başladı.

Fremenler Kynes'ın tam anlamıyla çılgın bir adam olmadığını, sadece kutsal olmaya yetecek kadar çılgın olduğunu anlamaya başladılar. O ummadan, kahinler topluluğundan biriydi. Uliet'in ruhu sadulara, semavi yargıçlar topluluğuna yük-

seldi.

Kynes, amacına yönelmiş, acımasızca kararlı Kynes, iyi düzenlenmiş bir araştırmanın yeni bir şey üretmemeyi garantilediğini biliyordu. Hızlı bir Tansley etkisi için, verilerin düzenli bir şekilde değiş tokuş edildiği küçük birimli deneyler düzenleyip her grubu kendi yolunu bulması için bıraktı. Milyonlarca küçücük olgu toplamak zorundaydılar. Karşılarındaki zorlukları görebilmelerini sağlamak için, yalnızca izole edilmiş, kabataslak prova deneyler düzenledi.

Bledin her yerinde yeraltından örnekler alındı. Hava durumunun, iklim adı verilen uzun vadedeki eğilimleriyle ilgili haritalar geliştirildi. 70° kuzey ve 70° güney enlemleri arasındaki geniş kuşakta sıcaklığın binlerce yıldan beri 254°-332° (mutlak*) aralığının dışına çıkmadığını ve bu kuşakta, sıcaklığın 284° ila 302° mutlak arasında değiştiği uzun süreli mevsimlerin hüküm sürdüğünü buldu: terra-form yaşam için "verimli" aralık...su sorununu çözdüklerinde.

Ne zaman çözeceğiz? diye sordu Fremenler. Ne zaman Ar-rakis'i bir cennet olarak göreceğiz?

Kynes, 2 artı 2'nin kaç ettiğini soran bir çocuğa yanıt veren bir öğretmen edasıyla şöyle dedi: "Üçyüz ila beşyüz yıl."

Başka bir kavim olsa umutsuzluk içinde haykırabilirdi. Ama Fremenler sabretmeyi kırbaçlı adamlardan öğrenmişlerdi. Bu, beklediklerinden biraz daha uzun bir süreydi ama hepsi kutsal günün gelmekte olduğunu görebiliyorlardı. Kuşaklarını sıkıp işlerinin başına döndüler. Hayal kırıklığı, her nasılsa cennet düşünü daha gerçek kıldı.

Arrakis'in sorunu su değil nemdi. Evcil hayvanlar neredeyse bilinmiyordu, çiftlik hayvanları ise çok azdı. Bazı kaçakçılar evcilleştirilmiş çöl eşeğini, yani kulonu kullanıyordu; ancak hayvanların değiştirilmiş damıtıcı giysilerle ortama uyum göstermesi sağlansa bile suyun fiyatı yüksekti.

* Mutlak sıcaklıkta, suyun donma noktası 273°'dir - ç.n.

666


667

l

Kynes, gezegendeki kayalarda tutulmuş hidrojen ve oksijenden su elde etmek için indirgeyici fabrikalar kurmayı düşündü ama enerji-maliyet faktörü alabildiğine yüksekti. Kutup bölgelerinin tuttuğu su (piyonlara suyla ilgili sahte bir güvenlik hissi vermelerini gözardı edersek), projesi için çok çok azdı...ve suyun nerede olduğu konusunda zaten şüpheleri vardı. Orta yüksekliklerde ve belirli rüzgarlarda tutarlı nem artışı vardı. Esas ipucu havanın bileşimindeydi: yüzde 23 oksijen, yüzde 75.4 azot, yüzde 0.023 karbon-dioksit ve kalanı eser miktarda diğer gazlar.

Kuzeyin ılıman bölgelerinde, 2,500 metre yüksekliğin üzerinde yetişen az bulunur yerli bir kök bitkisi vardı. İki metre uzunluğunda bir yumru kök, yarım litre su sağlıyordu. Terra-form çöl bitkileri de vardı: çiy yoğuşturucuları ile kaplanmış çukurlara dikildiğinde dayanıklı olanları büyüme belirtileri gösteriyordu.

Ardından Kynes tuz tavasını gördü.

Bled üzerinde, uzaktaki istasyonlar arasında uçan topteri bir fırtına yüzünden rotasının dışına sürüklendi. Fırtına geçtiğinde, tava oradaydı, uzun ekseni üçyüz kilometre kadar olan dev oval bir çöküntü, açık çölde parıldayan beyaz bir sürpriz. Kynes topteri indirdi, tavanın fırtına tarafından temizlenmiş yüzeyini tattı.

Tuz.

Artık emindi.

Arrakis'te açık su varmış...bir zamanlar. Su sızıntılarının göründüğü ve asla dönmemek üzere kaybolduğu kurumuş kaynakların izlerini yeniden incelemeye başladı.

Kynes yeni eğittiği Fremen gölbilimcilerini işe koştu: ellerindeki başlıca ipucu, bazen bir püskürtü sonrası bahar kütlesiyle birlikte bulunan deriye benzer parçacıklardı. Bunu, Fremen halk hikayelerindeki hayali "kumbalığı"na yordular. Olgular kanıt haline dönüştükçe, bu deriye benzer parçacıkları açıklayacak bir yaratık ortaya çıktı; sıcaklığı 280° (mutlak) sınırının altında olan geçirgen alt tabakalardaki üretken

kabarcıklar içinde su bloke eden bir kum yüzücüsü.

Her bahar püsküllüsünde, bu "su hırsızlarından milyonlarcası ölüyordu. Sıcaklıktaki beş derecelik bir değişim onu öldürmeye yetiyordu. Sağ kalan birkaçı, altı yıl içinde küçük (yaklaşık üç metre uzunluğunda) kum solucanları olarak çıkmak üzere yarıpasif bir kese uykusuna giriyordu. Bunlardan yalnızca birkaçı, daha büyük kardeşlerinden ve ön-bahar su kabarcıklarından kurtulup dev şeyh-huludlar olarak olgunluğa erişiyordu. (Ab-ı Hayat diye adlandırdıkları bilinç spektrumu uyuşturucusunu üretmek için Küçük Erg'in az bulunur "bodur solucam"nı boğan Fremenler, suyun şeyh-hulud için zehirli olduğunu uzun süredir bilmekteydiler. "Bodur solucan", şeyh-huludun yalnızca dokuz metre uzunluğa erişen ilkel bir formudur.)

İşte şimdi çevrimsel ilişkiyi elde etmişlerdi: küçük yaratan ön-bahar kütlesine; küçük yaratan şeyh-huluda; şeyh-huludun, kum planktonu denen mikroskobik yaratıkların üzerine onları besleyen baharı saçması; kum planktonu, şeyh-hulud için yiyecek, büyüme, tünel kazma, küçük yaratanlar haline gelme.

Daha sonra, Kynes ve halkı dikkatini bu büyük ilişkiden mikro-ekolojiye çevirip bu konu üzerine yoğunlaştı. Önce iklim: kum yüzeyinin (mutlak) sıcaklığı çoğu zaman 344° ila 350°'ye ulaşıyordu. Zeminin otuz santim altında 55°, otuz santim üstünde 25° daha soğuk olabilirdi. Yapraklar veya tam gölge bir 18° daha soğuma sağlayabilirdi. Ardından, besinler: Arrakis kumu çoğunlukla solucan sindiriminin ürünüydü; toz (orada gerçekten her yerde var olan sorun) sabit yüzey sürünmesi, yani kumun "sıçrama" hareketiyle üretilirdi. Kumulların rüzgar almayan taraflarında kaba tanecikler bulunurdu. Rüzgar alan tarafın yüzeyi pürüzsüz ve sertti. Yaşlı kumullar sarı (oksitlenmiş), genç kumullar ise altındaki kayanın renginde, yani çoğunlukla griydi.

Yaşlı kumulların rüzgar almayan tarafları ilk plantasyon alanları olarak kullanıldı. Fremenler öncelikle, rüzgarı, büyük silahı olan hareketli taneciklerden yoksun bırakarak kumulları

669


668

sarmak, keçeleştirmek ve sabitlemek için turba benzeri kılımsı uzuvları olan yokluk otunun çevrimini kullanmayı amaçladılar.

Uygulamanın yapılabileceği bölgeler Harkonnen gözcülerinden uzakta, iyice güneyde yer almaktaydı. Başkalaşım geçirmiş yokluk otu önce, batıdan sürekli esen rüzgarların güzergahı üzerinde seçilmiş kumulların rüzgar almayan (kaygan yüzlü) taraflarına ekildi. Rüzgar almayan yüzü ot bürüdüğün-de, rüzgar alan yüz yükseldi, yükseldi ve otlar da aynı hızla ilerletildi. Yüksekliği 1,500 metreden fazla olan dev şifler (yılankavi doruğu olan uzun kumullar) bu şekilde ortaya çıkarıldı.

Çit kumulları yeterli yüksekliğe ulaştığında, rüzgar alan yüzlere daha dayanıklı kılıç otları dikildi. Kalınlığı yüksekliğinin yaklaşık altı katı olan bir temel üzerindeki her yapı otla tutturuldu, yani "sabitlendi".

Sıra daha derin bitkileri dikmeye geldi: kısa ömürlüler i (başlangıçta ıspanakgiller, kazayağı ve horozibiği); sonra katırtırnağı, acı bakla, sarılgan okaliptüs (Çaladan'm kuzey bölgelerine adapte edilmiş tipi), cüce ılgın, sahil çamı; daha sonra gerçek çöl bitkileri: kandelila, saguaro (dev kaktüs) ve' bisnaga, yani fıçı kaktüsü. Deve adaçayı, soğan otu, gobi iğne otu, yabani kaba yonca, eşekotu, kumcul mine çiçeği, akşam" çuhaçiçeği, günlük çalısı, sarı ağaç ve katran ruhu çalısı büyüyecekleri yerlere getirildiler.

Ardından gerekli olan hayvan yaşamına yöneldiler, toprağı açıp havalandırmak için tünel kazan yaratıklar: tilki yavrusu, kanguru faresi, yabani çöl tavşanı, kum kaplumbağası, .ve bunları kontrol altında tutmak için yırtıcı hayvanlar: çöl atmacası, cüce baykuş, kartal ve çöl baykuşu; ve bunların ulaşamadığı oyukları dolduracak böcekler: akrep, kırkayak, yuvası kapaklı örümcek, yaban arısı ve kurtsineği ve bunlara bekçilik etmek üzere çöl yarasası.

Sıra can alıcı teste geldi; hurma ağaçları, pamuk, kavun karpuz, kahve, şifalı bitkiler: test edilip adaptasyonu gerçekleştirilmek üzere seçilmiş 200'den fazla yenilebilir bitki türü.

r

670

"Ekoloji konusunda bilgisiz olanların ekosistem hakkında fark etmedikleri şey," dedi Kynes, "onun bir sistem olduğudur. Bir sistem! Bir sistem tek bir oyukta atılan yanlış bir adımla yok edilebilecek belirli akışkan bir dengeyi korur. Bir sistemin düzeni, yani noktadan noktaya bir akışı vardır. Bir şey bu akışın önüne set çekerse düzen çöker. Eğitilmemiş biri bu çöküşü fark etmeyebilir, ta ki iş işten geçinceye kadar. Bu yüzden ekolojinin en büyük işlevi sonuçları anlamaktır."

Bir sistem oluşturabilmişler miydi?

Kynes ve halkı gözledi...bekledi. Fremenler artık onun beşyüz yıla uzanan bir tahminle ne demek istediğini biliyorlardı.

Palmiyeliklerden bir rapor geldi:

Plantasyonların çöl sınırında, kum planktonları yeni yaşam formlarıyla etkileştikçe zehirleniyordu. Sebep: protein uyumsuzluğu. Orada, Arrakis yaşamının dokunamadığı zehirli su oluşuyordu. Plantasyonları çorak bir bölge çevreliyordu. Şeyh-hulud bile buraya giremiyordu.

Kynes yirmi gümlerlik bir yolculuğa çıkarak (hiçbir zaman bir kum binicisi olmadığı için yaralı bir adam ya da bir Başra-hibe gibi tahtırevanla) palmiyeliklere gitti. Çorak bölgede (leş gibi kokuyordu) testler yaptı .ve bir ödülle, Arrakis'ten bir armağanla çıkageldi.

Sülfür ve kararlı azotun eklenmesi çorak bölgeyi terra-form yaşam için zengin bir bitki yatağına dönüştürdü. Plantasyonlar istendiği gibi geliştirilebilirdi!

"Bu, zamanlamayı değiştirir mi?" diye sordu Fremenler.

Kynes gezegenle ilgili formüllerine geri döndü. Artık rüzgar kapanı hesaplan oldukça güvenilirdi. Ekolojik sorunların sınırlarını belirgin bir şekilde çizemeyeceğini bildiğimden toleransları konusunda cömertti. Belirli bir miktar bitki örtüsü, kumulları yerinde tutmak için; belirli bir miktar, yiyecek ihtiyacını karşılamak (hem insanlar hem hayvanlar) için; belirli bir miktar ise kök sistemlerinde nem tutmak ve çevredeki susuzluktan kavrulmuş alanlara su vermek için bir kenara

671
ayrılmalıydı. Bu arada, açık bled üzerinde dolaşan soğuk noktaların haritasını çıkardılar. Bunların formüllerde hesaba katılması lazımdı. Şeyh-huludun bile tablolarda bir yeri vardı. Onun asla yok edilmemesi gerekiyordu, yoksa bahar bolluğu sona ererdi. Ancak, şeyh-huludun içindeki sindirim "fabrikası", muazzam aldehit ve asit konsantrasyonlarıyla dev bir oksijen kaynağıydı. Orta büyüklükte (yaklaşık 200 metre uzunlukta) bir solucan, on kilometre karelik yeşil bitki yüzeyinin yaptığı fotosentezin açığa çıkardığı kadar oksijeni atmosfere boşaltıyordu.

Bir de dikkate aldığı Lonca vardı. Arrakis semalarındaki hava durumu uyduları ve diğer gözcüler için Lonca'ya verilen bahar rüşveti çoktan büyük oranlara ulaşmıştı.

Fremenler de gözardı edilemezdi. Özellikle, rüzgar kapanları ve su stoğu etrafında kurulmuş düzensiz yerleşimleriydi Fremenler; yeni ekolojik bilgileri ve Arrakis'in uçsuz bucaksı alanlarının bir çayırlık ova evresinden geçerek ormanla kaplf>" ması rüyalarıyla Fremenler.

Tablolardan bir sayı çıktı. Kynes bunu bildirdi. Yüzde ü Eğer Arrakis'teki yeşil bitkilerin yüzde üçünün karbon bil sikleri oluşturmasını sağlayabilirlere, kendi varlığını sürdün çevrimlerine kavuşacaklardı,

"Ama ne kadar sürecek?" diye ısrar etti Fremenler. "Ha, bu, yaklaşık üçyüzelli yıl."

Demek bu ummanın başlangıçta söylediği doğruymuş: bu; ne şu an hayatta olan herhangi birisi, ne de onun sekiz kuşak sonraki torunları yaşarken gerçekleşmeyecekti.

Çalışma devam etti: inşa etme, bitkilendirme, kazma,

çocukları eğitme.

Sonra Umma Kynes, Sıva Havzası'ndaki göçükte öldü.

Bu sırada, oğlu Liet-Kynes ondokuz yaşında, yüzden fazla Harkonneni öldürmüş tam bir Fremen ve bir kum binicisiydi. Baba Kynes'ın zaten oğlu adına tahsis etmiş olduğu imparatorluk görevi doğal olarak ona devredildi. Bu, faufreluches'in katı sınıf yapısının iyi düzenlenmiş planının sonucuydu. Oğlu

t

672

babasını izlemek üzere eğitilmişti.

Bu sırada işler rayına oturmuştu: Ekolojik-Fremenler yollarına devam ediyordu. Liet-Kynes'ın tek yapması gereken Harkonnenleri gözlemek ve onlara yaklaşıp casusluk yapmaktı...ta ki gezegeninin başına bir Kahraman bela olana kadar.