Frank herbert

Tau: Fremen terminolojisinde, bir siyeç topluluğunun baharlı yiyeceklerle artan birliği ve özellikle birliğin Ab-ı Hayat içerek ortaya çıkarılan tau orjisi.

Tava: Arrakis'te, altında bulunan zemin yapısının çökmesiyle oluşan herhangi bir düşük rakımlı bölge veya çöküntü. (Yeterli suyu olan gezegenlerde, tava, bölgenin bir zamanlar suyla kaplı olduğunu gösterir. Tartışmaya açık olmasına karşın, Arrakis'te bunun gibi en azından bir tane bölge olduğuna inanılır.)

Telkitap: Eğitimde kullanılan ve anımsatıcı bir sinyal taşıyan şiga teli kaydı.

Tleilax: Thalim'in yalnız gezegeni, Mentat'lar için kaçak eğitim merkezi olarak bilinir; "dönek" Mentatların kaynağı.

Toplantı: Kurul Toplantısından farklıdır. Kabilenin liderini belirleyen dövüşe tanıklık etmek üzere Fremen liderlerinin resmi toplantısı. (Kurul Toplantısı bütün kabileleri bağlayan kararlar almak için yapılır.)

Toz Gelgit Havzası: Arrakis'in yüzeyinde bulunan, yüzyıllar boyunca tozla dolmuş ve içinde gerçek toz gelgitleri (Bk Kum gelgitleri) ölçülmüş olan geniş çöküntülerden her biri.

Toz yarı: Arrakis çöllerinde, çevresindeki yüzeyden farklı görünmeyen tozla dolmuş derin yarık veya çöküntü; insan ya da hayvan içine batıp boğulacağı için öldürücü bir tuzaktır. (Bk. Toz Gelgit Havzası.)

Törensel Kehanet: Bene Gesserit tarafından ilkel bölgeleri sömürmek için kullanılan bulaşıcı batıl inançları kapsayan terim. (Bk. Koruyucu Misyon.)

T-P: Telepatinin kısaltması.

Tupile: imparatorluğun yenilmiş evleri için "sığınak gezegen" (muhtemelen birkaç gezegen). Bu gezegen(ler)in yer(ler)i yalnızca Lonca tarafından bilinmekte ve Lonca Barışı altında dokunulmazlığı sağlanmaktadır.

U

Ulema: Zensünni teoloji doktoru.

Uroşnor: Genel bir anlamı olmayan ve Bene Gesserit'in, seçilmiş kurbanların zihnine kontrol amacıyla aşıladığı birkaç

715

l

sesten biri. Sesi işiten duyarlı haldeki kişi geçici olarak hareketsiz kalır.

Usul: Fremen dilinde: "Sütunun kaidesi". ('Usul', Arapçada 'asıllar', 'asi' ise 'kaide', 'kok', 'temel', 'esas', 'başlangıç ' anlamlarına gelmektedir. - ç n)

Uzay loncası: Bk. Lonca.

Ü

Umma: Kahinler topluluğundan bir kişi. (imparatorlukta aşağılayıcı bir terim, fanatik kehanetlere düşkün "çılgın" kimse anlamında.)

l

Varota: Ünlü baliset yapımcısı; Chusuk yerlisi. (Bk. BalisetJ^I

W

Wali: Sınavdan geçmemiş Fremen genci. Wallach IX: Laoujin'in dokuzuncu gezegeni, Bene Gesserİt Rahibe Okulu'nun bulunduğu yer.

Yağ merceği: Büyütücü bir sistemin veya diğer bir ışık ayarlama sisteminin parçası olan bir okuma tübünün içinde kapalı bir kuvvet alanı tarafından statik gerilimde tutulan hufuf yağı. Bir seferde her bir mercek elemanı ayrı ayrı bir mikron ayarlanabildiğinden, yağ merceğinin, görülebilir ışığı ayarlamak için en yüksek hassasiyete sahip mercek olduğu kabul edilir.

Yalı: Bir Fremen'in siyeçteki kişisel meskeni.

Yaratan: Bk Şeyh-hulud.

Yaratan kancaları: Bir Arrakis kum solucanının yakalanması, üstüne tırmanılması ve yönlendirilmesi için kullanılan kancalar.

Yarı kardeşler: Aynı hanede yaşayan odalıkların aynı babaya sahip oldukları bilinen oğullan.

Ya! Ya! Yavm!: Derin ayinsel bir anlamı olan durumlarda Fremenlerin kullandığı tempolu nida. Ya sözcüğünün esas anlamı "HeyP'dir. Yavm şekli ise, acil durum çağrısı için kullanılan değiştirilmiş bir terimdir. Bu nida çoğunlukla "Duyduk duymadık demeyin!" şeklinde tercüme edilir.

Yelmetal: Duralüminyumun içinde yasmiyum kristali büyütülerek elde edilen metal; ağırlığa bağlı gerilme dayanımının aşırı yüksek olmasıyla ünlüdür. Adı, "yelpaze gibi açılıp kapanabilen' yapılardaki yaygın kullanımından türetilmiştir.

Yöntem: Bk. Bene Gesserit Yöntemi.

Yüksek Kurul: Ev'ler arası anlaşmazlıklarda en üst mahkeme olarak görev yapmak üzere yetki verilen Landsraad merkezi grubu.


Ya hya çuhada: "Yaşasın savaşçılar!" Fedaykin savaş çığlığı. Bu çığlıktaki ya'nın (şimdi) etkisi hya şekliyle (ebediyete uzanan şimdi) artırılmıştır. Çuhada (savaşçılar) adaletsizliğe karşı savaşçılar şeklinde ek bir anlam taşır. Bu sözcükte savaşçıları belirleyen bir fark vardır; onlar herhangi bir şey için savaşmazlar, kendilerini yalnızca belirli bir şeye karsı adarlar.

Zabıt Varakası: imparatorluğa karşı işlenen bir suçu açıklayan yarı resmi rapor. Yasal olarak: şüpheli bir sözlü iddia ile resmi bir suç ithamı arasına düşen bir eylem.

Zehirkoklar: Koku spektrumu içinde çalışan ve zehirli mad-

716


717

deleri saptamaya ayarlanmış koku yayılımı çözümleyicisi.

Zensünni: Yaklaşık L.Ö. 1381'de, ("Üçüncü Muhammed" adı da verilen) Maometh'in öğretilerinden ayrılan hizipçi bir mezhebin takipçileri. Zensünni dini, temelde, mistik olanları vurgulamasıyla ve "ataların yöntemlerine" geri dönüşüyle tanınır. Çoğu alim, Ali Ben Ohashi'yi ilk hizibin lideri olarak adlandırır, ancak Ohashi'nin, sadece ikinci karısı Nisai'nin sözcüsü olmuş olabileceğine dair bazı kanıtlar vardır.

Zitar: Kanuna benzeyen, parmaklarla veya yüksük mızrapla çalınan 30-40 telli bir müzik aleti -ç n

HARİTA İÇİN KARTOGRAFİK NOTLAR

Enlem başlangıcı: Gözlemevi Dağı'ndan geçen meridyen. Yüsekliği saptamak için sıfır hattı: Büyük Bled. Kutup Çukuru: Bled seviyesinin 500 m. altında.

Batı Sınır Duvarı: Arrakeen Kalkan Duvarı'ndan yükselen bir yamaç (6240 m.).

Büyük Bled: Erg-kum tepeciği alanına zıt olarak açık, düz çöl Açık çöl yaklaşık 60° kuzeyden 70° güneye kadar uzanır. Çoğunlukla kum ve kayadan oluşur, ara sıra zemin yapısının çıkıntıları görülür.

Büyük Düzlük: Erg'in içine karışmış açık bir kaya çöküntüsü. Bled'in yaklaşık 100 m. üstünde yer alır. Pardot Kynes'ın (Liet-Kynes'ın babası) keşfettiği tuz tavası Düzlük'te bir yerde-dir. Sietch Tabr'la güneyde işaretli sietch toplulukları arasında, 200 m.'ye kadar yükselen kaya çıkıntıları vardır. Carthag: Arrakeen'in 200 km. kuzeydoğusu. Cenaze Ovası: Açık erg.

Eski Gedik: Arrakeen Kalkan Duvarı'nda 2240 m.'ye kadar inen bir yarık; Paul Muad'Dib tarafından açılmıştır. Güney Palmiyelikleri: Bu haritada görülmemektedir. Yaklaşık 40° güney enleminde yer almaktadırlar. Harg Geçidi: Leto'nun kafatasının bulunduğu mezar bu geçidin yukarısındadır.

Kızıl Yar: Bled seviyesinin 1582 m. altında. Kuşlar Mağarası: Habbanya sıradağlarında. Rüzgar Geçidi: Sarp duvarlıdır, çukur köylere açılır. Solucan hattı: Solucanların kaydedilmiş olduğu en kuzey noktaları gösterir. (Belirleyici faktör soğuk değil nemdir.)

719