Фуат рясулов
Beləliklə, fərdi müəssisənin üstünlüklərinə aid edilir
Yüklə 4,2 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dividend
Beləliklə, fərdi müəssisənin üstünlüklərinə aid edilir:Asan təşkil olunur Nəzarət sadədir Fəaliyyət sərbəstliyi var Dövlət tərəfindən əhəmiyyətli tənzimləməyə ehtiyac duyulmur Çatışmazlıqları isə aşağıdakılar hesab edilir: Genişləndirmək üçün pul vəsaiti tapmaq çox çətindir Qeyri –sabitdir Məhdud məsuliyyət subyektidir Sahibkarı məcbur edir ki, idarəetmənin bütün funksiyaları ilə məşğul olsun Ortaqlıq- iki və ya bir neçə şəxsin birliyidir. Firmanın bu cür təşkili fəaliyyət sferasına çoxlu pul vəsaitləri cəlb etməyə imkan verir. Eləcə də hər bir tərəfdaş işə özünün ideyalarını və s. qoyur. Lakin burada da, şəxsi təsərrüfatçılıqda olduğu kimi, tərəfdaşlar ortaqlıq öhdəlikləri ilə şəxsi əmlak məsuliyyəti daşıyırlar. Bundan başqa əgər tərəfdaşlardan biri ortaqlıqdan çıxmaq qərarına gəlirsə, o, qanuna müvafiq surətdə öz fəaliyyətini rəsmi olaraq dayandırır. Yox, əgər qalan tərəfdaşlar öz fəaliyyətlərini davam etdirmək istəyirlərsə, onda mütləq yeni müqavilə tərtib olunmalıdır. Ortaqlığın üstünlüklərini aşağıdakılarla ümumiləşdirmək olar: Asan təşkil olunur İdarəetmənin daha yüksək səviyyədə ixtisaslaşması mümkündür Fərdi müəssisə ilə müqayisədə maliyyə resursları cəlb etmək imkanları daha üstündür Məhdud tənzimləmə subyektidir Çatışmazlıqlarına isə bunlar aid edilir: Mülkiyyətin bölüşdürülməsində fikir ayrılığı halı yaranır Bir tərəfdaşın getməsi və ya ölümü ilə əlaqədar olaraq onun mövcudluğuna avtomatik olaraq son qoyulur Məhdud məsuliyyət subyektidir Maliyyə resursları məhduddur. Məhdud məsuliyyətli cəmiyyətlər (MMC) ortaqlıqların bir növü olmaqla kapitalın birləşdirilməsi formasıdır. Belə müəssisələrin iştirakçıları firmanın öhdəlikləri üzrə heç də şəxsi əmlakına görə deyil, yalnız özünün pay qoyuluşları həcmində məsuliyyət daşıyırlar. MMC-nin kapitalı iştirakçıların payına görə bölünür. Pay dividendlər almağa və firmanın ləğvi zamanı onun əmlakının bir hissəsini əldə etməyə hüquq verir.
Adi səhm sahibləri müəssisənin mənfəətindən dividend almaqla yanaşı, səhmdar cəmiyyətin idarəetmə prosesində iştirak etmək hüququna da malikdir. İmtiyazlı səhm sahibləri isə müəssisənin maliyyə fəaliyyətindən asılı olmayaraq həmişə sabit dərəcələrlə dividend alsa da səhmdar cəmiyyətinin idarəedilməsində iştirak hüququndan məhrumdurlar. Adi səhmlərə görə dividendlərin verilməsi isə cəmiyyətin işləməsindən və onun nə qədər mənfəət əldə etməsindən asılıdır. Səhmdar cəmiyyətlər yaradılma formasına görə 2 cür olur: açıq və qapalı tipli. Onların başlıca fərqi səhmdarların hüquqlarını reallaşdırmaq imkanları ilə müəyyənləşdirilir. Belə ki, açıq tipli səhmdar cəmiyyətin səhmdarları öz səhmlərini dəyişə, sata, bağışlaya bilər. Qapalı tipli səhmdar cəmiyyətlərdə isə səhmdarlar səhmlərini yalnız öz aralarında sata və ya dəyişə bilərlər. Səhmdar cəmiyyətin mənfəəti çox olduqda, onun dividend vermək qabiliyyəti də yüksək olur və belə olan halda firmanın səhmləri beynəlxalq fond birjalarının listinqinə (siyahısına) daxil edilir. Səhmdar cəmiyyətin üstünlüklərini aşağıdakı kimi fərqləndirmək olar: Səhm və istiqrazların satışı yolu ilə külli miqdarda kapital cəlb etmək qabiliyyətinə malikdir Səhm sahiblərinin məsuliyyəti məhduddur Sabitlik və daimilik İxtisaslaşmış rəhbər heyətin idarəetmə məsələlərinə cəlbi imkanı mövcuddur Çatışmazlıqlarına gəlincə isə onlar belədir: Dövlət tərəfindən əhəmiyyətli tənzimləməyə reaksiyası güclüdür Ağır maliyyə yükü və təşkilati xərcləri daşıyır İkiqat vergiqoymanın subyektidir: korporativ gəlirlərə və dividendlərə Sahiblik və nəzarət bölüşdürülür (sahibkar – icraçı problemi). Fond birjası - müstəsna olaraq fəaliyyət predmeti qiymətli kağızların normal tədavülü üçün zəruri şərait yaradan, onların bazar qiymətlərini müəyyən edən (qiymətli kağızlara olan tələb və təklif arasında tarazlığı əks etdirən qiymət), həmçinin onlar haqqında lazımi informasiyanı yayan, qiymətli kağızlar bazarı iştirakçılarının yüksək peşəkarlıq səviyyəsini nümayiş etdirmək üçün mühit formalaşdıran təşkilatdır. Fond birjası qapalı səhmdar cəmiyyəti formasında yaradılır. Fond birjası öz fəaliyyətini müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən verilən xüsusi razılıq əsasında həyata keçirir. Fond birjası qiymətli kağızlar bazarında ticarətin təşkilatçısı kimi, depozitar fəaliyyəti və qarşılıqlı öhdəliklərin müəyyən edilməsi (klirinq) fəaliyyəti istisna olmaqla, digər fəaliyyət növləri ilə məşğul ola bilməz. Fond birjası - qiymətli kağızların alqı-satqı yeridir. Məsələn, tutaq ki, hansısa firmanın səhmlərinin nominal dəyəri 100 min manatdır. Əgər səhmlərə çoxlu dividendlər verilərsə, onda birjada onun qiyməti bahalaşır. Fərz edək ki, səhmin nominal qiyməti 150 min manatdır. Əgər bu səhm sahiblərinə az gəlir gətirirsə, onda birjada səhmlərin qiyməti aşağı düşür. Hər bir səhmin bazar qiyməti nominal dəyərdən aşağı və yaxud da yuxarı ola bilər. Fond birjalarında dövriyyədə olan bütün qiymətli kağızların orta məzənnəsi fond indeksi adlanır. Biz tez-tez televiziya ekranlarından, radio efirindən maliyyə xəbərlərini dinləyərkən müxtəlif indekslər barəsində eşidirik. Onların arasında ən geniş yayılmışları bunlardır: Dou-Cons indeksi, Nasdaq indeksi, Faynenşal tayms indeksi, Nikkey indeksi və s. Dou-Cons indeksi Nyu-York fond birjasında ABŞ-ın 30 ən iri sənaye şirkətlər qrupunun səhmlərinin orta məzənnə göstəricisidir. Bu indeks gündəlik olaraq birjanın bağlanmaısı zamanına hesablanır. Nasdaq indeksi – özünün xüsusi satış hərraclarına malik olan birjadan kənar kompyuter sisteminin aparıcı indeksidir. Nikkey indeksi Tokio birjasında Yaponiyanın 225 ən iri şirkətinin səhmlərinin orta qiyməti əsasında müəyyənləşdirilir.
Yüklə 4,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|