Фуат рясулов

Q iymət səviyyəsi

P₁ MC

P₂ * ATC

P₃ *

AVC



*

AFC

Q

Buraxılışın miqdarı

Şəkil 25. Marjinal, orta ümumi, orta dəyişən
və orta sabit xərclərin əyrisi
Qrafikdən göründüyü kimi, məhsul buraxılışının  artması zamanı  orta sabit  xərclər aşaüı  düşür, orta  dəyişən  xərclər də əvvəlcə aşaüı  düşür, sonradan istehsalın  yüksəlməsinə görə, eləcə də azalan Qaytarma Qanununun təsiri ilə artır. Orta  ümumi  xərclər də  əvvəlcə aşaüı düşür və sonradan istehsalın yüksəlməsi, eləcə də azalan  qaytarma Qanununun təsiri ilə artır.

Maræinal  xərclər əyrisi  AVC  və ATC ilə  ən aşaüı nöqtədə kəsişir. Əgər  MC ATC-dən kiçikdirsə, onda ATC aşaüı  düşəcək. Əksinə, MC  ATC-dən böyükdürsə, onda ATC mütləq  artacaq,  AVC üzrə də  həmin proses təkrar olunacaq.

Diqqətimizi qiymətlərə cəlb edək.

P1 qiymətində firma iqtisadi mənfəət əldə edir.

P2 qiymətində firma normal mənfəət  əldə edir.

P3  qiymətində firma zərərə  dözür və fəaliyyətini davam etdirir.

Soruşa bilərsiniz ki, nəyə  görə? Ona görə ki, firma hələ ki, dəyişən xərclərin hamısını, sabit xərclərin isə bir qismini ödəmək üçün qazanmaq  imkanlarına malikdir. Belə  olan halda  firmanın işlədiyi halda  baülanması ilə müqayisədə itirdikləri  xeyli  az olur. Real  həyatda belə hallar tez-tez baş verir. Bu  zaman firma müəyyən müddət ərzində  zərərə dözməyə  başlayır.

Nə  etməli? Firmanı baülamalımı?

Adətən  sahibkar  bunu etməyə tələsmir.  O da bizim  kimi, xərclərin qrafikini öyrənir və sonra qərar verir. Tamamilə mümkündür ki, firmanın  baülanmasından itirilənlər onun işləməsi səbəbindən baş verən itkilərdən çox olsun. Daha doürusu, sahibkar xərclərin minimumlaşdırılması məsələsinə diqqət yetirir və bu məqsədlə elə qərar qəbul edir ki, onun nəticəsində itkilər minimuma ensin.