Əmtəə istehsalı
Ümumi tendensiya
Pik
Artım Eniş
Tənəzzül
Zaman
Şəkil 32. Tsiklik inkişaf əyrisi
İqtisadiyyatın inkişafında tsiklik xarakterdən qaçmaq heç bir ölkəyə nəsib olmayıb. Lakin sürətli dəyişikliklərdən, dərin tənəzzüldən yaxa qurtarmaq və bu əyrini düzəltmək hər bir ölkənin məqsədi olub.
İqtisadi tsikllər iqtisadiyyatında real ÜDM-in artımının və tənəzzülün əvəzlənməsini əks etdirir.
Tipik iqtisadi tsikllər 4 fazadan təşkil olunmuşdur.
- Böhran dövrü (tənəzzül);
- Durğunluq dövrü;
- Canlanma dövrü;
- Yüksəliş dövrü (pik).
Sonradan yenə böhran dövrü başlayır və bütün tsikl təkrarlanır.
Yüksəliş dövrü ərzində ÜDM və istehsal gücləri artır, əhalinin məşğulluq səviyyəsi yüksəlir və əmək haqqı ilə qiymətlərdə də artım tendensiyası baş verir.
Durğunluq dövrü ərzində isə əsasən hər şey əksinə nəzərə çarpır. Bu dövr üçün yüksək işsizlik səviyyəsi, istehsal gücünün kifayət qədər istifadə edilməməsi, ÜDM-in azalması, əmək haqqı və qiymətlərin aşağı düşməsi xarakterikdir.
Biz bilirik ki, istehsalçılar həmişə öz məhsullarını mümkün qədər yüksək qiymətə satmağa çalışırlar. Lakin tənəzzül vaxtı qiymət və xərclərin səviyyəsi aşağı ola bilər. Digər hallarda isə, məsələn yüksəliş dövrü ndə istehsalatın həcmi yüksəlir, qiymətin səviyyəsi artır.
Dostları ilə paylaş: |