Фуат рясулов

İnflyasiya müsbət, deflyasiya mənfi işarəli olur.

3. İqtisadi artım iqtisadiyyatda uzun müddət ərzində daima artan miqdarda əmtəə və xidmətlərin buraxılışı zamanı baş verir. Bu artım əhalinin artımını qabaqladıqda hər adambaşına düşən məhsul və xidmətlər buraxılışı da getdikcə çoxalır ki, bu da son nəticədə ölkədə həyat səviyyəsinin yüksəlməsini şərtləndirir.
İQTİSADİ MƏQSƏDLƏRƏ NAİL OLMAĞI NECƏ ÖLÇMƏLİ?

Hər bir iqtisadi sistem və məkan daxilində iqtisadi məqsədlərə nə dərəcədə uğurla nail olmağı müəyyənləşdirmək zəruri iş sayılır.

Ona görə də hər bir məqsədin ölçülməsi üsulları ilə ayrıca tanış olmaq çox vacibdir.

Məşğulluğun ölçülməsi

Tam məşğulluğa nail olmaq məqsədinə necə çatmağı ölçmək üçün adətən 2 üsuldan - məşğulluq və işsizlik səviyyəsinin müəyyənləşdirilməsindən istifadə edilir. Bəzi ölkələrdə işsizlik səviyyəsi hər ay həyata keçirilən ümummilli sorğular əsasında müəyyənləşdirilir. ABŞ-da işsizliyin səviyyəsi təxminən 60 min ev təsərrüfatını əhatə edən ümummilli sorğunun köməyi ilə təyin olunur. Sorğunun gedişində 16 yaş və ondan yuxarı vətəndaşların statusu nəzərə alınır. Sorğu məlumatları əsasında işləyən və iş axtaran əhalinin sayı həddindən artıq dəqiq təyin edilir. Çünki mövcud metodikaya görə məşğul insanlarla, iş axtaranların cəmi iş qüvvəsini təşkil edir. İş qüvvəsinin miqdarı həmişə əhalinin sayından az olur, belə ki, nəzərdən qaçırmaq olmaz ki, əhali arasında gənclər və yaşlı sosial qruplar, eləcə də həmçinin əmək qabiliyyəti olmayan, bəzən isə iş olsa da belə işləmək istəməyənlər də vardır.

İşсизлик - игtисаdи fяал яhалиnиn мцяййяn hиссясиnиn юз иş гцввясиnи tяtбиг еdя билмяdийиnи якс еtdиряn сoсиал-игtисаdи hаdисяdир.

İşsizliyin yüksək səviyyəsi iş qüvvəsi resursundan dövlətin səmərəli  istifadə qabiliyyətinin olmamasını göstərir. İşsizliyi doüuran amillər iqtisadi böhran, yüksək inflyasiya, iqtisadiyyatın yenidən qurulması, texniki tərəqqi, dövlətin demoqrafik siyasəti və s-dir. İşsizlik ölkədə iqtisadi və sosial mühitə mənfi təsir göstərir, yüksək peşəkar əməyi devalvasiya edir, iqtisadi artım tempini azaldır, sosial gərginlik yaradır, şəxsiyyəti deformasiyaya uüradır.

Hərdən bəzi iqtisadi ədəbiyyatlarda "İşsizlik səviyyəsi" termini ilə rastlaşırıq. Bu necə müəyyən olunur? Ölkədə işsizliyin səviyyəsinin xarakteristikası üçün müxtəlif göstəricilərdən istifadə olunur: işsizlərin ümumi sayı, iqtisadi fəal əhalinin ümumi sayında işsizlərin xüsusi çəkisi, işsizliyin orta davamlılıüı, uzunmüddətli işsizlərin iqtisadi fəal əhalidə payı və s. İşsizliyin real miqyasının müəyyənləşdirilməsində gizli işsizlik amili çətinlik yaradır.

İşsizliyin səviyyəsini müəyyənləşdirmək üçün işsizlərin sayını iş qüvvəsinin ümumi sayına bölürlər.

İşsizlər