Fuatcigim
İnsan Haklarının İyileştirilmesi
Yüklə 0,51 Mb.
|
KÜÇÜK ÖLÇEKLİ SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI (STK) PROJELERİ (1995-1999)
A. "Otomotiv Sektöründeki KOBİ'lere Yönelik Sanayi Bölgesi Kurulması Projesi"ne İlişkin Hizmet İhalesi Duyurusu Yayınlandı Türkiye'deki küçük ve orta ölçekli işletmelere verdiği desteğin bir uzantısı olarak, Avrupa Komisyonu "Otomotiv sektöründeki küçük taşeron şirketler için bir sanayi bölgesi kurulmasına destek" adlı projeye "Teknik Destek" sağlamak amacıyla bir ihale duyurusu yayınladı. Proje, MEDA Programı çerçevesinde destekleniyor. İhale ile ilgilenenlerin 16/02/2001 tarihine kadar başvuruda bulunmaları gerekiyor. Proje yaklaşık altmış kadar küçük ve orta ölçekli yedek parça imalatçısını aynı sanayi bölgesinde (Yedek Parça Organize Sanayi Bölgesi) toplayarak endüstriyi daha verimli bir şekilde yeniden yapılandırmayı hedeflemektedir. Sözleşmeyi kazanan taraf, yeni sanayi bölgesinin geliştirilmesi için teknik destek, yeni geliştirme stratejileri ile ilgili danışmanlık ve yeniden yapılanmanın hayata geçirilebilmesi için eğitim hizmetleri sağlayacaktır. Planlanan faaliyetler üç aşamada gerçekleşecektir:
Adayların değerlendirilmesinden sonra bir kısa liste hazırlanacaktır. Bu listedeki teklif sahipleri tekliflerini Nisan 2001'de sunacaklardır. Kazanan tarafla yapılacak sözleşmenin Haziran 2001'de yapılması planlanmaktadır. İhale usulü "sınırlı" olacaktır. Sözleşme süresi 24 aydır.
D. AB-Türkiye İş Merkezlerinin Desteklenmesi Projenin başlama tarini: 2001 Süre: 48 ay Topluluk katkısı: 17.3 milyon Euro Türkiye'nin katkısı: 1.3 milyon Euro Program ortakları: TOBB (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Gaziantep Ticaret Odası, Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO), Kocaeli Sanayi Odası. KOBİ'LER DEĞİŞEN DÜNYAYA AYAK UYDURUYOR Avrupa Komisyonu 200.000 sanayi işletmesinin %99.5'ini oluşturan, işgücünün %61.1'ini istihdam eden ve toplam üretimin %27.4'ünü sağlayan Türkiye'deki küçük ve orta ölçekli işletmeleri (KOBİ), AB-Türkiye İş Merkezleri projesi dahilinde desteklemeyi amaçlamaktadır. AB-Türkiye İş Merkezleri projesi İzmir, Gaziantep ve Kocaeli'nde üç sürdürülebilir iş merkezi kurmayı amaçlamaktadır. İş Merkezleri KOBİ'lere bilgi ve öneriler sunarak, iş olanaklarını artırarak, ekonomik/sosyal gelişmeye katkıda bulunarak ve Gümrük Birliği çerçevesinde AB-Türkiye iş ilişkilerini güçlendirerek ekonomik büyüme için gerekli olan desteği sağlayacaktır. Merkezler, yönetimle ilgili tüm önemli ihtiyaç alanlarında, KOBİ'leri ya da doğrudan yardım ederek ya da Türkiye veya AB dahilinde çalışan özel veya kamu hizmet kuruluşlarıyla iletişim kurmalarını sağlayarak destekleyeceklerdir. Verilen destek talebe bağlı olacaktır. İş merkezlerinin doğrudan yardım faaliyetleri işyerlerinin desteklenmesini ve dışa açılmasını kapsayacaktır. KOBİ'ler Değişimin Anahtarı KOBİ'ler son on yılda Avrupa Birliği'nde büyüme, esneklik, yenilik, rekabet ve iş yaratmanın dinamik kaynakları olmuşlardır. Dönüşen iktisadi ve sosyal koşullara daha kolay uyum sağlayabildikleri için, KOBİ'ler bütün sanayi ve hizmet kollarında yer alabilmektedirler. KOBİ'ler Avrupa Birliği'ndeki firmaların % 99'unu ve çalışan kesimin % 66'sını içermektedir (112 milyon). İşte bu nedenle KOBİ'ler, Avrupa Birliği'nde "değişim odakları" olarak adlandırılmaktadır.
Program, kurulacak iş merkezleri aracılığıyla şunları gerçekleştirmeyi hedeflemektedir:
Faaliyetler
Program Yönetimi Ulusal proje ortakları olarak, iki önde gelen kuruluş TOBB (başkanı tarafından temsil edilen proje ortağı) ve KOSGEB, projeye katılacaklardır. Teknik Destek Konsorsiyumunun (TDK) Türkiye'de kurulmasıyla proje başlayacaktır. TDK fon transferi vasıtasıyla Merkezlerin yürütülmesinden sorumlu olacaktır. TDK, ayrıca, hizmetlerin geliştirilmesi ve yerel teknik personele, öncelikle iş yerinde olmak üzere, eğitim verilmesi için gerekli olan uzmanları kısa dönemli olarak sağlayacaktır. Her merkezde bir Türk Eş-Başkan ve TDK'dan iki uluslararası uzun dönemli danışman bulunacaktır. Uluslararası danışmanlardan biri Uluslararası Eş-Başkan olarak belirlenecektir. TOBB, AK, konsorsiyumun proje müdürü ve yerel ortağın başkanı, Türk Eş-Başkanları seçeceklerdir. Her iki Eş-Başkan, ortak kararla, merkezin teknik ve destek personelinin seçim ilkelerini belirleyeceklerdir. Kurulacak olan Proje Eşgüdüm Birimi (PEB) bu üç bağımsız Merkezin faaliyetlerinin eşgüdümünü üstlenecektir. Proje Eşgüdüm Birimi, TOBB, AK, TDK Proje Müdürü ve İş Merkezlerinin müdürlerinden meydana geleceklerdir. PEB, İş Merkezlerinin devamlılığı, birlikte çalışması (sinerji) ve deneyim alışverişinden sorumlu olacaktır.
Her üç AB-Türkiye İş Merkezi için AB ve TOBB'un birlikte belirledikleri bir yerel Oda, bölgedeki başlıca ekonomik tarafları içerecek olan iş kuruluşları konsorsiyumunun kurulmasında başlıca ortak olacaktır. Bölgesel konsorsiyum, Merkezin sürekliliği ve başarısı için yardım ve destek sağlayacaktır. Her bir yasal konsorsiyum için başlıca ortaklar belirlenmiştir. Bunlar; Gaziantep Ticaret Odası, Kocaeli Sanayi Odası ve Ege Bölgesi Sanayi Odasıdır. İhale Süreci Finansman anlaşması, AB ve Türk yetkilileri tarafından Haziran 2000'de imzalanmıştır. 8 Ağustos 2000 tarihinde ön bilgi notunun yayınlanmasını takiben, projeye teknik destek sağlamak üzere Kasım ayında bir ihale duyurusu yayınlanmıştır. İhale, AB Üye Devletlerinde ve Türkiye’nin de yer aldığı Avrupa-Akdeniz Ortaklığı üyelerinde faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişilerle, bunların oluşturduğu konsorsiyumlara açık olacaktır. İhaleye başvurmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler, 2 Şubat 2001 tarihine kadar Komisyon’a başvurabilecektir. İhaleye başvurmak isteyenlerin değerlendirilmesini takiben, bir teklif istenecekler listesi hazırlanacaktır. Teklif istenecekler listesinde yer alanlara, tekliflerini sunmaları için Mart/Nisan 2001 döneminde çağrı yapılacaktır. Kazanan teklifin ilanından sonar, kazanan teklif sahibi ile yapılacak sözleşmenin, Haziran 2001’de başlaması beklenmektedir. Sözleşme süresi 48 aydır. E. Üreme Sağlığı Programı Projenin başladığı tarih: 2002 Süre: 60 ay Topluluk katkısı: 55 milyon Euro Türkiye'nin katkısı: 5 milyon Euro Program ortakları: Sağlık Bakanlığı - Sivil Toplum Örgütleri - (STK'lar, akademik ve profesyonel dernekler) KİBELE Avrupa Komisyonu (AK) sadece Üye Devletlerde değil, Avrupa'nın bütününde sağlıklı bir hayat tarzını yaygınlaştırmayı amaçlıyor. Bu nedenle, hem aday ülkelerle hem de AEA ülkeleriyle işbirliği özendiriliyor. Önleme ve sağlık politikalarının bir uzantısı olarak, AK şimdi de, son yıllarda halk sağlığı açısından önemli gelişmeler gösteren Türkiye'de uygulanacak olan Üreme Sağlığı Programına mali destek veriyor. Türkiye'nin şu anki üreme sağlığı göstergeleri ülkenin ekonomik gelişimiyle tutarlı değil. Ülkenin daha yoksul kesimlerine ait göstergeler çok geride. Özellikle bu bölgelerde, anne sağlığı hizmetleri göreli olarak zayıf ve modern doğum kontrol yöntemlerine pek başvurulmuyor. Üreme Sağlığı Programı, Türk yetkililer, AK görevlileri, uluslararası bağışçılar ve sivil toplum kuruluşları arasında süregelen temaslar sonucu gündeme geldi. Bu beş yıllık program, Türkiye'nin Kahire'de yapılan Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansı'nda taraf olduğu amaçlarla ve Kadın Sağlığı ve Aile Planlaması konularındaki ulusal stratejisiyle de aynı çizgide yer alıyor. İstatistik HERKES İÇİN SAĞLIKLI BİR GELECEK Devlet İstatistik Enstitüsü'nün 1998 Raporu'na göre Türkiye'nin nüfusu 62.8 milyon. Doğurganlık oranı ise kadın başına 2,6 çocuk. Bu oran, Doğu bölgelerinde 4.2'ye kadar çıkabiliyor. 1998 Türk Demografik ve Sağlık Araştırması'nın bazı bulguları şunlar:
Amaçlar
Faaliyetler
Program Yönetimi İşletme, finansman, kaynakların ve teknik desteğin yönetimini de içeren program uygulamasının genel sorumluluğu, Ankara'da kurulacak olan Program Yönetim ve Destek Birimi'ne (PYDB) devredilecektir. Desteklenecek temel alanlar şunlardır:
Önemli bir diğer bileşen de kapasite geliştirilmesi olacaktır. PYDB'nin önceliği Sivil Toplum Kuruluşları'na (STK) kapasite geliştirme fırsatı sağlamaktır. Program faaliyetleri PYDB'ye ya bizzat kurumlar tarafından ya da STK'larla işbirliği içinde kamu kurumlarınca teklif edilecek münferit projelerden oluşacaktır. Bu münferit projelerin bütçelerinin 50,000 ile 500,000 EURO arasında değişmesi beklenmektedir. Hangi faaliyet tekliflerinin kabul edileceğine PYDB karar verecektir. Finanse edilecek program faaliyetlerinin belli olmasından sonra PYDB, STK'larla veya STK/Kamu kurumu ortaklıklarıyla anlaşmalar imzalayacktır.
İhale Süreci Programın uygulanması, finansman anlaşmasının AB ve Türk yetkilileri tarafından imzalanmasını takiben başlayacaktır. Önbilgi notu 15 Şubat 2000'de yayınlanmıştır. Proje sunmak isteyenlere yönelik resmi davetin de en kısa sürede yayınlanması beklenmektedir. Proje sunmak için başvuruda bulunanların değerlendirilmesini takiben, teklif istenecekler listesi hazırlanacak ve Program Yönetim ve Destek Birmini'nin kurulması için bir ihale açılacaktır. Daha sonra, teklif istenecekler listesinde yer alan taraflara tekliflerini sunmaları için çağrı yapılacaktır. Kazanan teklifin açıklanmasını takiben, en geç Şubat 2001 tarihine kadar, Proje Yönetim ve Destek Birmi kurulmuş olacaktır. Proje kapsamında planlanan faaliyetleri yürütecek olan sivil toplum kuruluşları ile ilgili ulusal ihalenin ise, Haziran 2001 tarihine kadar tamamlanması ve kuruluşların faaliyetlerine bu tarihten sonra başlamaları öngörülmektedir. F. JEAN MONNET BURS PROGRAMI Projenin Başlangıç Tarihi: 1997 Süre: 5 yıl Topluluk Katkısı: 5 Milyon Euro Program Ortakları: Dışişleri Bakanlığı Duyuru: 2002-2003 dönemi için Jean Monnet Burslarına başvuru GENÇ MEZUNLAR VE PROFESYONELLER İÇİN MEZUNİYET SONRASI EĞİTİM FIRSATLARI Jean Monnet Burs Program, Türkiye ile Avrupa Komisyonu (AK) arasında 1989 yılında imzalanan bir anlaşmayla başladı. Program, Avrupa Konseyi tarafından 1979'da oluşturulan özel eylem fonları ve 1983 ile 1995/1996 yıllarında yapılan bir dizi taahhüt kanalıyla finanse ediliyor. Avrupa Komisyonu ile Türkiye, Finansman Anlaşması'nın bitiş tarihini, 1997 yılında, kaynakları MEDA Programı'ndan sağlanmak üzere, 31 Aralık 2001 'e kadar uzattılar. Program, AB- Türkiye ilişkilerinin geliştirilmesi ve Avrupa bütünleşmesi ile ilgili akademik çalışmaları desteklemeyi amaçlıyor. Program kapsamında, 250 Türk öğrenciye burs sağlanarak, AB Üye Devletlerinin herhangi birinde bulunan üniversitelerde mezuniyet sonrası eğitim imkanı sunulması öngörülüyor. Şimdiye kadar 231 üniversite mezunu, İngiltere, Fransa, İtalya, Almanya, Belçika, Hollanda ve İrlanda gibi farklı AB ülkelerinde akademik çalışma yapma imkanı buldu. 2000/2001 akademik yılında, 54 öğrenci daha kendi seçtikleri bir AB ülkesinde bir yıl süreyle lisansüstü eğitim görmektedir. 2001-2002 yılı akademik öğretim yılı seçmelerinde, toplam 45 öğrenci başarılı olmuştur.
Mevcut program, üniversite mezunlarına AB Üye Devletleri'nin birinde lisansüstü eğitim imkan tanıyarak Türkiye ile AB arasındaki ilişkilerin daha çok geliştirilmesine katkıda bulunmayı amaçlıyor. Program Yönetimi Dışişleri Bakanlığı her yıl Avrupa Komisyonu Türkiye Temsilciliği'ne lisansüstü çalışmalar için öncelikli gördüğü alanların bir listesini sunar. Programla ilgili bilgi yaklaşık 75 kuruma gönderilir. Kurumlar başvurular alır ve ön elemeyi gerçekleştirirler. Temsilcilik ile Dışişleri Bakanlığı, üniversiteler, bakanlıklar ve sivil toplumla ilgili diğer kurumlara yapılan başvurulara göre adayları seçerler. Yazılı ve sözlü sınav Temsilcilik ile Dışişleri Bakanlığı tarafından düzenlenir. Adayların nihai seçimi bu iki kurum tarafından oluşturulan bir ortak komite tarafından yapılır. 2000/2001 akademik yılından itibaren geçerli olmak üzere, British Council, AB ile yaptığı sözleşme çerçevesinde öğrencilerin okullara yerleştirilmesinden ve ödemelerden sorumlu olacaktır. Kimler başvurabilir? Türk üniversitelerinden mezun olanlar, genç devlet memurları ve özel sektör çalışanları programa başvurabilir. Başvuruları değerlendirme kriterleri:
Programa katılan kuruluşlar
Kuruluşların tam listesi Dışişleri Bakanlığı'ndan temin edilebilir. 1990 ile 1999 yılları arasında, Jean Monnet Programı toplam 231 genç üniversite mezununa AB ülkelerinde bulunan üniversitelerde lisansüstü öğrenim yapma olanağını verdi. 2000 / 2001 akademik yılında eğitim gören öğrenci sayısı. 54'dir.
G. Gecekondu Bölgelerinde Aile Planlaması Projenin başlama tarini: 4 Mart 1997 Süre: 31 ay (2002 Nisan ayına kadar uzatılması planlanıyor) AB katkısı: 1 milyon euro Türkiye'nin katkısı: 7.8 milyon euro Program ortakları: Sağlık Bakanlığı AB AİLE PLANLAMASI BİLİNCİNİN ARTMASINA YATIRIM YAPIYOR Avrupa Komisyonu, Üye ülkelerde, Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) ve aday ülkelerde uygulanmakta olan sağlık koruma ve teşvik politikasının bir uzantısı olarak, Türkiye'de "Gecekondu Bölgelerinde Bilgi-Eğitim-İletişimin (BEİ) Yaygınlaştırılması ve Savunulması" projesine destek vermektedir. 1997 yılında başlatılan proje, Sağlık Bakanlığı tarafından Hacettepe Üniversitesi ile işbirliği içinde yürütülmektedir. Proje, gecekondu bölgelerinde yaşayan halk arasında aile planlaması ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar konularında bilinçlenmenin artmasını; doğum kontrol yolları hakkındaki bilginin ve kullanımının artmasını; aile planlaması ve cinsel yolla bulaşan hastalıklarla ilgili teknik destek ve hizmet sunumunun kalitesinin iyileştirilmesini sağlayacaktır. Şimdiye kadar hedef nüfusa yönelik ön araştırma ve değerlendirme çalışmaları, Hacettepe Üniversitesi tarafından Türkiye çapında 5 ilde tamamlanmıştır. Projenin ikinci aşaması, Mayıs 2000'de başlamıştır. Son 45 yılda nüfusunu neredeyse üçe katlayan Türkiye, dünyanın en fazla nüfusa sahip 20 ülkesi arasındadır. Türkiye, geçmişteki yüksek doğurganlık ve büyüme oranları nedeniyle çok genç bir nüfusa da sahiptir. Nüfusun üçte biri 15 yaş altındadır ve yaşlıların toplam nüfus içerisindeki oranı oldukça düşüktür. 1998 Türkiye Demografi ve Sağlık Araştırması'na göre, doğurganlık oranı son 10-20 yılda oldukça hızlı bir düşüş göstermiş ve kadın başına 2.6 düzeyine inmiştir. Her ne kadar doğurganlık ve ölüm oranları, bazı Avrupa ülkeleriyle benzer seviyede de olsa, üreme sağlığı hizmetlerinin karşılanmasındaki yetersizlikler ve modern doğum kontrol yöntemlerine başvuru oranının düşüklüğü gibi sorunlar sürmektedir. Özellikle 1950'lerden sonra yaşanan yoğun kentleşme süreci, eğitim ve üreme sağlığı/aile planlaması gibi kentsel hizmetlerin sağlanmasında kaçınılmaz olarak sorunlara ve plansız gelişen şehirlerde geniş gecekondu bölgelerinin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Küçük kentlerden ve kırsal yerleşim yerlerinden büyük kentlere yönelik göç, gecekondu bölgelerinde yaşayan halkı, sağlık hizmetlerinden en az yararlanan nüfus haline getirmiştir. Hedefler Tanıtım ve ikna çabalarıyla hükümet liderleri, milletvekilleri, üst düzey devlet yöneticileri, karar vericiler, toplum liderleri, sivil toplum kuruluşları ve özel sektörün duyarlılık ve katılımlarını artırarak, üreme sağlığı/aile planlamasını destekleyen ve buna imkan veren kültürel, sosyal ve iktisadi bir ortamı sağlamak, Varolan üreme sağlığı/aile planlaması hizmetlerinden gecekondu bölgelerinin yararlanmasını sağlamak ve bu hizmetlerin niteliğini arttırarak, Türk hükümetinin demografik ve sağlık hedeflerini desteklemek, Aile planlaması ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar konularında, hem teknik yeterliliği hem de hizmet götürenler arasında motivasyon, bilgi ve iletişimin geliştirilmesi, Özellikle uzun dönem veya sürekli etkili yöntemler olmak üzere, çağdaş yöntemlerin gecekondu bölgelerinde kullanımını ve bu yöntemlere erişimi, BEİ yaygınlaştırılması yoluyla %10 oranında arttırmak Cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve ana/çocuk sağlığı açısından, aile planlamasının önemli bir sağlık tedbiri olduğunu ve aile planlaması kararlarının ortaklaşa verilmesi gerektiğini düşünen erkek ve ergenlerin oranını %10 oranında artırmak Faaliyetler Proje iki aşamadan oluşmaktadır: ön araştırma (7 ay) ve Bilgilendirme, Eğitim, İletişim ve Tanıtım (BEİ) faaliyetlerinin uygulanması (24 ay). 1-Ön Araştırma (tamamlandı) Bu faaliyet, projenin inşa edileceği temel bilgilerin toplanmasını amaçlamaktadır. Gecekonduda yaşayan üreme çağındaki kadın, erkek ve ergen nüfusa (kadınlar için 12-49 yaş, erkekler için 12-60 yaş arası) ilişkin ön araştırma ve değerlendirme Hacettepe Üniversitesi Nüfus Çalışmaları Enstitüsü tarafındak Mart 1998-Ekim 1999 tarihleri arasında İstanbul, İzmir, İçel, Adana ve Şanlıurfa'da gerçekleştirilmiştir. Bu konuda hazırlanan rapor Avrupa Komisyonu'na sunulmuştur. Ayrıca bir de Değerlendirme Toplantısı yapılmıştır. Araştırma, aile planlaması bilgisi, tutumu ve uygulamalarını belirlemeye yardımcı olmuş ve BEİ ihtiyaçlarını, medyada yer alma düzeyini ortaya koyarak, kampanya sırasında yer verilecek konu ve mesajların seçilmesini sağlamıştır. 2- Bilgilendirme, Eğitim, Tanıtım Faaliyetleri (Mayıs 2000'de başladı) BEİ malzemelerinin geliştirilmesi: Önceki deneyimler ve ön araştırmanın sonuçları ışığında, BEİ malzemeleri geliştirilecektir. Ekim 2000'de malzemelerin üretiminin tamamlanması beklenmektedidr. Bu malzemeler arasında, erkek ve ergenler için teşvik edici dramalar, eğitim programları, video ve radyo tanıtımları, broşür, poster ve kitaplar bulunmaktadır. Geliştirilen malzemeler, üreme sağlığı/aile planlaması hizmetlerinin kullanımının ve bunlara karşı duyarlılığın artırılmasına katkıda bulunacaktır. Sağlık hizmetlileri, bu malzemelerin kullanılmasılnda öncelikli olarak rol alacaktır. Eğitim Grubu: Sağlık Bakanlığı bünyesinde oluşturulan merkezi eğitim grubu, beş uzmandan oluşmaktadır. İllerdeki eğitim gruplarını eğitecektir. Merkezi eğitim grubu, il eğitim gruplarına yönelik olarak 50 kişilik bir kurs verecektir. İl eğitim grupları da, beş ildeki 20 sağlık personelini eğitmek üzere bir kurs düzenleyecektir. Eğitim programı, BET malzemelerini, danışmanlık ve aile planlaması konusundaki yeni gelişmelerden faydalanarak, sağlık personeli arasındaki iletişimi güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Tanıtım: Devlet ve sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği içinde, üreme sağlığı ve aile planlaması konularındaki ortak arayışı geliştirmek üzere çeşitli tanıtım toplantıları düzenlenecektir. Üst düzey devlet yöneticileri, karar vericiler, toplum liderleri, yerel ve ulusal sivil toplum kuruluşları, yerel yönetimler, yerel ve ulusal medya temsilcileri, yöneticiler, mesleki eğitimciler ile belirlenen illerdeki yerel ve ulusal düzeyde bir araya getirmek amacıyla, 15 adet birer günlük tanıtım toplantıları düzenlenecektir H. Gıda Denetimi Hizmetlerine Destek Projenin başlama tarini: 2001 Süre: 36 ay Topluluk katkısı: 10 milyon Euro Türkiye'nin katkısı: 4 milyon Euro Program ortakları: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ÖNCE GIDA GÜVENLİĞİ Avrupa Komisyonu sadece Üye Ülkeler dahilinde değil, aynı zamanda tüm Avrupa'da da gıda güvenliğini teşvik ediyor. Bu doğrultuda, Topluluk, asgari ölçütleri yerine getiren gıda ürünlerinin Avrupa Birliği'nde giderek artan dolaşımı sonucunda tüketici sağlığını tehlikeye atmamak için temel gıda ile hayvan ve bitki sağlığı gibi alanlarda bir yasalar bütünü inşa etmiştir. Yasal olarak bir üye ülkede pazarlanan ve Topluluğun güvenlik standartlarına uygun her ürün, herhangi bir diğer üye ülkede de satılabilir. Avrupa Komisyonu, MEDA Programı çerçevesinde, Türkiye'nin asgari güvenlik kriterlerini yerine getirerek, gıda denetimi hizmetlerini uluslararası ve Avrupa standartlarına çıkarabilmesi için "Gıda Denetimi Hizmetlerine Destek" programını desteklemektedir. Türkiye'de gıda denetimi ve laboratuvar personellerinin ciddi şekilde eğitilmesi gerekmektedir. Proje dahilinde, laboratuvarlar modern cihazlarla donatılacak ve gıda denetimi hizmetleri yerel ve daha geniş ağlarla birbirlerine bağlanacaktır. Proje, Türkiye ve Avrupa Topluluğu arasındaki gıda ürünleri ticaretini geliştirecektir. Ortak pazarda tüketiciler, istedikleri gıda ürünlerini Avrupa Birliği çapında seçme olanağına sahiptir. Peynir, balık, bira vb. ürünlerin denetimi artık ayrı ayrı her ülkede değil, malı üreten ülkece yapılmaktadır. Gıda ürünlerinin güvenilirliğini sağlamak ve tüketicileri doğru bilgilendirmek amacıyla, Avrupa Birliği ortak hijyen ve etiketleme kuralları getirmiştir. Bu kapsamda, temel gıda ürünleri zorunlu denetime tabidir.
Faaliyetler
Program Yönetimi Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı ve de özellikle Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü Uygulama Birimi olacaktır. Biri Bakanlık diğeri de Komisyon tarafından iki Eş-müdür atanacaktır. Eş-müdürler projenin uygulamasından sorumlu olacak ve bakanlığa ve Komisyona rapor vereceklerdir. Eş-müdürler teknik destek ve yerel personel işe alacaklardır. Malzeme için ihale eş-müdürler tarafından açılacaktır.
Program:
belirlenen laboratuvarlarda uygulama kursları; ve Avrupa denetim kurumlarına bilgi ve çalışma gezilerini içerecektir. İkinci aşama esas olarak malzeme alımı ve yerleştirilmesinden ibaret olacaktır. Projenin üçüncü aşamasında Tarım Bakanlığı'na teknoloji ve insan sermayesi girdilerinin yönetiminde yardım edilecektir. İhale Süreci Program, Türk ve AT yetkililerinin finansman anlaşmasını imzalamalarından sonra uygulamaya konulacaktır. 2000 yılı sona ermeden ön bilgi notunun yayınlanması ve ilgi duyan firmalara resmi davet yapılması beklenmektedir. Ekim 2000'de ilgi duyan firmalara resmi davet yapılacaktır. Proje sunmak isteyenlerin değerlendirilmesini takiben teklif istenecekler listesi hazırlanacak ve 2000 yılı sona ermeden uzun dönemli teknik destek için ihale açılacaktır. Teklif istenecekler listesinde yer alan taraflara, tekliflerini sunmaları için çağrı yapılacaktır. En geç Ocak 2001 olarak öngörülen ihalenin sonlanmasını müteakip, Mart 2001'de teknik destek grubu çalışmalarına başlayacaktır. Yine Mart 2001'de malzeme alımı için teknik destek grubu tarafından ihale açılacaktır. Bu ihalenin değerlendirilmesinin Mayıs 2001'de sonuçlanması beklenmektedir. 11. SİVİL TOPLUM İŞ BAŞINDA Son yıllarda, hem Avrupa’da, hem de Türkiye’de gündemi meşgul eden tartışmalarda yeni ve güçlü bir ses yükseliyor: Sivil Toplum… Sivil toplum örgütlü binlerce dernek, girişim, ajans ve sivil toplum kuruluşunu temsil eder. Demokrasi, insan hakları ve hukuk devleti kavramlarının yerleşmesiyle ilgili talepleri, ekonomiyle ilgili endişeleri "toplum adına" gündeme getirir. Sanayileşmiş toplumların ve "Avrupa Kimliği"nin yansıması ve ayrılmaz bir parçası haline gelen sivil toplum, Sosyal Avrupa’nın inşasında ve Avrupa bütünleşmesinde de önemli bir yere sahiptir. AB’nin tarihsel gelişimi izlenirse, Topluluk politikalarında ve etkinliklerinde sivil toplumun, insan haklarının ve demokratik değerlerin giderek daha fazla önem kazandığını görülmektedir. İlk Topluluk antlaşmalarında üzerinde pek durulmayan temsili demokrasi ilkeleri ve insan haklarına saygı, çok geçmeden Avrupa bütünleşmesinin, dünyada kendini kanıtlamasının başlıca araçlarından biri olmuştur. Temel hak ve özgürlüklerin ve insan haklarının korunması ve güçlendirilmesi, dünya barışına ve adaletin sağlanmasına katkıda bulunacaktır. Bu açıdan elbette hükümetlere önemli görevler düşmektedir. Ancak, bu hedeflere uluslararası kuruluşların, örgütlü sivil toplumun ve vatandaşların katkısı olmaksızın ulaşılamayacağı da bir gerçektir. Artık her şeyi devletten beklemeyen Avrupa toplumları, temsil ettikleri farklı çıkarlar, ilgi alanları ve hedefler için yerel, bölgesel ve ulusal düzeyde örgütlenmekte, Avrupa çapında hızla yayılmaktadır. Böylelikle, kitlelerin taleplerini daha güçlü bir şekilde dile getirmektedirler. Avrupa toplumları, devletin sorumluluklarını paylaşıp, bilinçli ve çağdaş insanı temsil etmektedir. Adaylık statüsü 1999 Aralık ayında Helsinki Avrupa Birliği Konseyi’nce kabul edilen ve AB ile uyum hazırlıkları için kolları sıvayan Türkiye’nin penceresinden, sivil toplum ve AB ile ilişkileri ele alındığında, Türkiye’de de, sivil toplumun çeşitli konularda sesini yükselttiği ve rolünün giderek arttığı izlenmektedir. Yeni yeni güçlenen sivil toplumu, Avrupa ile bütünleşme sürecinde önemli görevler beklemektedir. Sivil toplum, AB’yi oluşturan yasal belgeler, politikalar, yasal çerçeve ve kurumsal yapının tamamı olan Müktesebat’ın da (Acquis Communautaire) çok önemli bir unsurudur. Müktesebat, özellikle de sosyal politika ve istihdam başlığı, Topluluk hükümlerinin uygulanması için gerekli yapılar arasında, sosyal ortaklarla, sivil toplumu oluşturan ve sosyal güvenlik, kadın ve erkeklere eşit fırsatlar, yoksullukla mücadele ve ırkçılıkla savaş gibi konularda etkin bir biçimde çalışan sivil toplum kuruluşlarına ve aktörlere yer vermektedir. Bu bakımdan, Helsinki sonrası dönemde, bir aday ülke olarak Türkiye’de örgütlü sivil toplumun AB’ye uyum sürecine aktif katılımının sağlanması daha çok önem kazanmıştır. Bu konu Katılım Ortaklığı’nda da vurgulanarak, Türkiye’nin, kısa vadeli önceliklerden biri olarak, toplanma ve dernek kurmaya ilişkin yasal ve anayasal garantileri güçlendirmesi ve sivil toplumun gelişimini teşvik etmesi önerilmiştir. AB, hem Üye Ülkelerde, hem de Aday ülkelerde sivil toplum kuruluşlarıyla yakın işbirliği içinde çalışmaya özen göstermektedir. AB’nin icra organı Avrupa Komisyonu’nun 1980’li yılların sonundan itibaren Türkiye’deki sivil toplum kuruluşlarına sağladığı mali yardımlar, sivil toplumun gelişimi sürecine katkıda bulunmaktadır. Gelecekte, demokratikleşme, insan hakları ve sivil toplumu destekleme alanlarındaki projeler için daha sistematik ve geniş çaplı bir biçimde yardım sağlanması beklenmektedir. Böylelikle, sivil toplum kuruluşlarının, ulusal ve uluslararası düzeydeki etkinliklerini ve etkilerini artırmasına katkıda bulunulacaktır. Ayrıca, bu kuruluşların, toplumun taleplerini daha güçlü ve doğru bir şekilde yansıtmaları, girişimlerinden sonuç almaları mümkün hale gelecektir. AB’de olduğu gibi, Türkiye’de de sivil toplum, yönetimde, yeni açılımların, işbirliklerinin, sorumluluk paylaşımının, şeffaflığın; toplumda ise uzlaşmanın motoru olmaya adaydır.
Sivil toplumun, basit bir tanımı henüz keşfedilmemiştir. Kavram, farklı toplumlarda yaşanan tarihsel gelişmelere paralel olarak çeşitli biçimlerde tanımlanabilmektedir. Bir toplumda sivil toplumun gelişmesi kültürel bir süreçtir ve şu unsurların gelişmesi ile paralellik taşır: çoğulculuk, bağımsızlık, dayanışma, toplumsal bilinçlenme, katılım, eğitim, sorumluluk ve yetki devri. En geniş anlamıyla sivil toplum, bireylerin ve grupların devletten kaynaklanmayan ve devletçe yönetilmeyen her türlü toplumsal faaliyeti için kollektif bir tanım haline gelmiştir. Avrupa’da, sivil toplum kavramı, tarih boyunca farklı şekillerde yorumlanmıştır. Aydınlanma Çağı’na kadar sivil toplum, belli bir hukuk düzenine tabi bir tür siyasi örgüt olarak anlaşılmıştır. Aristotle sivil toplumu "koinonia politike" olarak tanımlamıştır. Sivil olanla, siyasal olanın ayrımının henüz yapılmadığı bu anlayışta, sivil toplumun diğer toplum düzenlerinden farkı, hak ve haksızlığın ayrıldığı düzen olmasıdır. Cicero "societas civilis" ile sivil toplum kavramından bahsetmiştir. Sivil toplumun bu siyasi tanımı, Ortaçağa kadar kullanılmıştır. Buna göre, sivil toplum ve devlet neredeyse eşanlamlıdır ve iyi vatandaşlıkla yakından ilişkilidir ve sivil toplumla ilişkili ahlaki bir değerdir. 1750’li yıllardan itibaren, kavram neredeyse zıt bir anlam kazanmıştır. Sivil toplum, artık devlet kavramıyla ilişkilendirilmekten çıkmış, giderek devlete eşdeğer nitelikte ayrı bir kavramı temsil etmeye başlamıştır. Bu durum, o dönemde liberal bir dünya görüşünü savunan burjuvazinin, sivil toplum kavramını, siyasi alandan bağımsız, toplumun özel yaşamına ve ekonomik pazara ayrılmış bir sosyal alan ile eş tutmasından kaynaklanmıştır. Manevi ve sosyal ahlak sistemi, bütünsel olarak iyi vatandaşlık değil, iyi yetişmek (görgü ve kusursuz toplumsal davranışlar) olarak algılanmıştır. Sivil toplum kavramı, ilk kez Adam Ferguson tarafından 1767’de "Sivil Toplumun Tarihi Üzerine Bir Deneme" adlı çalışmasında kullanılmıştır. Ferguson’un yorumu, 19. yüzyılda Hegel ve Marx gibi düşünürleri rahatsız etmiş ve bu yaklaşımı tek taraflı ve önyargılı olmakla eleştirmelerine yol açmıştır. Bu düşünürler, sivil toplumu, daha çok burjuva ve bireyci dünya görüşü olarak tanımlamıştır. Liberalizm ve sosyalizm, sivil toplumun tanımına ilişkin kavgalarında zıt kutupları temsil etseler de, sivil toplum, siyasi alanın antitezi olarak tanımlanmaktadır: Liberalizm, sivil toplumu, bireysel özgürlüğün ve sözleşmeye bağlanmış ilişkilerin kalesi olarak görürken, sosyalizm, baskı ve sınıf ayrılığının ifadesi olarak yorumlamıştır. Bununla birlikte, 19. yüzyıldan itibaren, bazı siyasi ve toplumsal düşünürler önceki tanımlamalar arasındaki görüş ayrılığının ötesine geçmeye çalışmışlardır. Artık, Tocqueville’in, Durkheim veya Weber’in ilham kaynağı olduğu modern sivil toplumun yeni bir yorumu ortaya çıkmaktadır. Bu yorum dört temel kurala dayanır: 1 - Sivil toplum, devlet, aile ve yerel yaşamdan bağımsız bir toplumsal alandadır. 2 – Bireyler, sivil toplumu oluşturan herhangibir dernek, işyeri veya gruba katılmaya zorlanamazlar. 3 - Sivil toplum, hukuk düzeninin dışında kalamaz. 4 - Sivil toplum, kollektif hedefler koyar ve vatandaşları temsil eder. Örgütlü sivil toplum bireyler ve devlet arasında "aracı" ve “itici güç” olarak rol oynar. 5 - Sivil toplum,"yetki devri"(subsidiarity) boyutunu getirmiştir. Devlet ancak kendi girişimi, vatandaş açısından, yerel, bölgesel veya ulusal girişimden daha etkin ve yararlıysa, harekete geçmelidir. Özetle, bugünkü sivil toplum tartışmaları, üç yaklaşım üzerinde durmaktadır: Liberal yaklaşım, vatandaşları, hak ve ödevleri açısından tanımlanan ekonomik ve rasyonel unsurlar olarak görür. Vatandaşlar, çıkar grupları olarak kendilerini düzenlerler ve devlet de evrensel olarak geçerli bireysel hakları güvence altına alır. Sivil toplum, bireysel hakların hayata geçirildiği ölçüde gelişebilir. Toplumcu teoriye göre, vatandaşlar, kendilerinin belirledikleri değerler esasında kurulmuş olan bir toplumun üyeleridir. Bireyler kendi işlevlerini, bireyle devlet arasındaki ilişkiler sisteminde yerine getirmeli, davranışlarını toplumun hedefleriyle örtüştürmelidir. Demokratik yaklaşıma göre ise, sivil toplum, demokratik tartışmaların sadece fikir oluşturmakla kalmadığı, standartlar da getirdiği bir siyasi bilinçlilik yaratmaktadır. Böylelikle, bilgilendirme süreci, aynı zamanda bir karar oluşturma süreci haline gelmekte ve sivil toplum, ortak değerler üzerinde anlaşmaya varabilmektedir. James Maddison gibi kimi düşünürler de, sivil toplumu güç ilişkisi açısından ele almıştır. Maddison’a göre "sivil toplum güç istimarına karşı en önemli denetim ve denge unsurlarından biridir. Otoritenin kaynağı toplumdur ancak toplum da birçok çıkar grubu ve sınıfa ayrılmaktadır. Bu da bireylerin veya azınlığın haklarını, çoğunluk karşısında tehlikeye düşürebilmektedir". Bu görüşten yola çıkarak, egemen güç olan devletin dışında, kolaylıkla sınırlanamayacak ve denetlenemeyecek bir bağımsız kuruluşlar ve örgütler ağının gelişmesi zorunludur. Sivil toplumu aktif vatandaşlık ile ilişkilendiren Ralph Dahrendorf ise, sivil toplumu "başkalarına saygı gösteren, başkalarını cesaretlendirip, harekete geçmek isteyen ve geçebilen, eyleme yönelik araçları yaratabilen, kendinden emin, korkusuz ve korku duymak için nedeni olmayan kadınlar ve erkekler, yani vatandaşlar" olarak tanımlamıştır. Nedir aktif vatandaşların özellikleri? Girişimci ve yenilikçidirler. Şoklara dayanıklı olup, yeni fırsatlar yaratırlar. Güç şartlar altında yaşayan ve göreceli olarak toplumun daha az şanslı kesimleri için toplumsal destek sağlamak üzere kendilerini düzenleyebilirler. Çağdaş toplumlarda sivil toplum, devlete karşı çıkış olmayıp, devlet, ekonomik pazar ve vatandaşlar arasında üçüncü sektör olarak bir rol üstlenmiştir. Sivil Toplum Kuruluşları Nasıl Tanımlanabilir? Sivil toplum, kamu bilincinin gelişebildiği, demokratik katılıma imkan veren ve iletişime açık bir alandır. Dayanışma içinde harekete geçmek ve iletişim kurmak için bir grup insana ihtiyaç vardır. İşte sivil toplumdan, sivil toplum kuruluşlarına geçiş de bu noktada gerçekleşir: Sivil toplum, örgütlü toplumdur. Avrupa’da, sivil alanda faaliyet gösteren yapılar, sosyal ortaklar (sendikalar, işveren örgütleri ve diğer kuruluşlar); sosyal ortakların dışındaki sosyal ve ekonomik aktörleri temsil eden örgütler; yerel düzeyde örgütlenen gençlik ve aile dernekleri CBO olarak anılan vatandaşın toplumsal hayata katılımını sağlayan örgüt ve dini topluluklar ile hükümet dışı kuruluşlar olarak adlandırılan NGO’lardan oluşur. STK kavramını dar kalıplara sığdırmak mümkün değildir. STK’lar, sivil toplumla içiçe geçmiştir. Avrupa’da sivil toplum, çoğu kez NGO terimiyle birlikte düşünülmektedir. Sivil toplumun bir parçası olan bu kuruluşlar, vatandaşları ortak bir amaç için biraraya getiren çevre ve insan hakları örgütleri, tüketici dernekleri, yardım ve eğitim örgütleri gibi yapılardır. Türkiye’de, İngilizce’deki "Non-Governmental Organization" kavramının tam karşılığı yoktur. Geçmişte, cemiyetler, klüpler, daha yakın bir tarihte demokratik kitle örgütleri gibi sözcükler sivil alanda faaliyet gösteren bu yapıları tarif etmekte kullanılmıştır. Hatta, gönüllü olup olmadığı, üyelik aidatları, kamu yararı gözetmesi, vergi muafiyeti, vb. çeşitli kriterlere bakılarak kuruluşlar sınıflandırılmaya çalışılmıştır. Ancak bugünkü en yaygın kullanım, Sivil Toplum Kuruluşları’dır (STK). Türkiye’deki mevzuata göre, STK’lar, dernek veya vakıf statüsünde kurulup, kar amacı gütmemek kaydıyla faaliyet gösterebilirler. Mevzuatta, gönüllü örgütlere veya STK’lara doğrudan bir referans yoktur. Türkiye’de sivil toplum, siyasi partileri, vakıfları, dernekleri, sanayi ve ticaret odalarını, meslek örgütlerini, üniversiteleri, sendikaları, farklı platform ve yurttaş girişimlerini içine alır. STK’ların en belirgin özellikleri, sadece kendi amaç ve değerlerine hizmet etmemeleri, hükümetlerden, kamu makamlarından ve siyasi partilerden bağımsız olmaları, ticari çıkar gözetmemeleri ve kar amacı gütmemeleri ve merkezi otorite ile vatandaş arasında arabuluculuk yapmalarıdır. Toplumdaki belli insan gruplarını veya tüm toplumu ilgilendiren sorun ve konularla ilgili olarak harekete geçerler. Başka araçlarla sesini yeterince duyuramayanların sesi olarak hareket ederler.
Yüklə 0,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||