Гейд етмяк лазымдыр ки, биоэен елементлярин даща эениш йайылмасы тяснифатына эюря, бу елементляр 2 група бюлцнцр: 1) макроелементляр (мигдары 0,001%-дян артыг оланлар) вя 2) микроелементляр

Hemproteinlərin başqa nümayəndələri. 
Prostetik qrupu hemdən ibarət 
olan mürəkkəb zülalların bir hissəsi ferment xassəsinə malikdir. Oksidləşdirici 
fermentlərdən sitoxromlar, katalaza və peroksidaza bunlara misal ola bilər. 
Sitoxromların bir-birindən molekul strukturuna daxil olan hemlərin 
tərkibinə görə fərqlənən 4 qrupu vardır. Bunlar 
a, b, c 
və 
d
hərfləri ilə işarə 
edilir; 
a, b
və 
c
tipli sitoxromların tərkibinə müvafiq olaraq, 
a, b
və 
c
tipli 
hemlər daxildir; bundan əlavə, onların apoferment (zülal) hissəsi də bir-birin-
dən aminturşu qalıqlarının düzülüşünə və sayına görə fərqlənir; 
d
tipli 
sitoxromların tərkibində bəzən d tipli hemdən əlavə, 
c
tipli hem də olur. 
Sitoxromoksidaza sisteminə daxil olan 
a
və 
a
3
sitoxromlarının kofaktoru 
hemoqlobinin prostetik qrupundan fərqlənir. Məsələn, hem 
a
və ya 
formilporfirin adlanan kofaktorun tərkibində IX protoporfirindən fərqli olaraq, 
8-ci karbon atomu metil radikalı əvəzinə formil radikalı ilə, ikinci karbon 
atomu isə vinil qrupu əvəzinə izoprenoid qalığı ilə birləşmiş vəziyyətdədir. 
Hem 
a
ilə birləşən dəmir atomu da ikivalentli olur. 

---

194 
Sitoxromoksidaza heyvan və bitki toxumalarında geniş yayılmış hem-
proteindir. Bu ferment mitoxondrilərdə bioloji oksidləşmə (toxuma tənəffüsü) 
prosesində sonuncu mərhələni kataliz edir. Bu proses sayəsində dehidro-
genazalar vasitəsilə oksidləşmə substratlarından alınan elektronlar elektron-
daşıyıcı zəncirdə (EDZ) sonuncu akseptor olan oksigenə ötürülür. Əvvəllər 
belə hesab edilirdi ki, sitoxrom 
a 
və sitoxrom