Geleceğin Gözde Meslekleri

Geleceğin Gözde Meslekleri Neler Olacak?

Bundan çok değil yirmi yıl önce popüler olan mesleklerin hızla gözden düştüğü ve yerine yenilerinin ikame edildiği bir süreç yaşıyoruz. Yirmi sene önce en yüksek puanlarla öğrenci alan bâzı fakültelerin artık çok az tercih ediliyor olması bile, bu dönüşümün hızının anlaşılması için yeterli bir gösterge.

Gelecekte geçerli olacak bir meslek seçmek için bugünden kestirimde bulunmak kolay değil, çünkü geleceğin popüler bâzı meslekleri için eğitim verecek okullar bile henüz kurulmadı. Ama gelecekte etkin olacak bâzı alanlarda kariyer yapma imkânları da yok değil... Tek yapmanız gereken geleceğin trendini doğru tahmin edebilmek.

Düşünün bir, on yıl önce Web tasarımcılığının 2000'in en gözde mesleği olacağını kim tahmin edebilirdi? İşte size geleceğe ilişkin bâzı ipuçları:

1. Doku Mühendisi: Yapay derinin hâlihazırda pazarda bulunduğu bir ortamda yapay kıkırdağın satın alınabileceği günler uzakta değil. Bilim adamları 25 yılın sonunda yapay ortamda pankreas yetiştirmeyi umuyorlar. Araştırmacılar, hayvanların karın boşluklarında yeni insan bağırsak ve mesânesi yetiştirmeyi başardılar ve sıra ciğer, kalp ve böbrek dokularına geldi.

2. Gen Programcısı: Dijital gen haritalarının sâyesinde, laboratuvar teknisyenleri kişiye özel reçeteler yazmaya, bilgisayar programları kullanarak insanların kişisel gen sıralarını tekrar hazırlamaya ve kişisel genleri değiştirmeye muktedir olacaklar. DNA'nızı taradıktan sonra, bozukluklarını gen terapisi ve ''akıllı'' moleküller kullanarak, arasında bâzı kanser türlerinin de olduğu, pek çok hastalığı önleyebilecekler.

3. Farma-çiftçi: Yeni çağda eski MacDonalds, tedâvi edici proteinler elde etmek için genetik olarak geliştirilmiş ürünler, ekinler yetiştirecek. Şu anda aşı taşıyıcı domates yetiştirmek ve inekler ve koyunlardan ilâç-yüklü süt elde etmek için çalışmalar sürüyor.

4. Yapay-gıda müfettişi: Yemekte ne var? Bir parça genetik oynamayla hızlı büyüyen balıklar veya donmaz meyveler aşırı nüfuslu dünyayı doyurmaya yardımcı olacaklar. Ama bu tür ''hibrit'' gıdalar farkında olmadan besin zincirini tamamen kırabilir. Eko-gözcüler, truva atı genlerinin etkilerini gözleyecek, ödül avcıları ise kontrolden çıkan veya kaçan ''transgen türleri'' yakalamak için kiralanacaklar.

5. Data-guru: Bir bilene sormanın yeterli olmayacağı zamanlar gelecek ve bilgi dağlarında aradığınız şeyi bulmak samanlıkta iğne aramak kadar zor olacak. Araştırma guruları bu noktada imdada yetişip bilgi yığınlarını sizin için didikleyip hap gibi aradığınızın özünü size bulacaklar. Bu kişiler insanların davranış kalıplarını pazarlamacılar ve bulaşıcı hastalık uzmanlarına ayrı ayrı yorumlayıp onları yönlendirecekler.

6. Video-telefon tâmirciler: Yeni bilgisayarınızla ilgili sorununuz mu var? Belki üç boyutlu holografik televizyonuz çalışmıyor ya da konuşan tost yapıcınız ekmekleri yakıyordur. Üreticilerin uzaktan sistem kontrolü işin çoğunu hâlledecek, ama hâlâ video-telefonda hizmet verecek tâmircilere ihtiyacımız olacak.

7. Sanal-gerçeklik aktörleri: Hani dijital kanallarda ''her izleme için öde'' var ya, o artık ''her oyun için öde'' olacak ve aktörler sizin de rol alacağınız siber-mekân film ya da tiyatrolarında size eşlik edecekler. Bilgisayar ekranı önünde göbek büyütmekten ve rutin hayatlarında sıkılan insanlar yeni heyecanlar istedikçe, kişiselleştirilmiş siber-sinemalar için senaryo yazıcılığı da çok para getiren mesleklerden olacak.

8. Spesifik medyacılar: Günümüzün medya sanayisi giderek kişiselleşecek ve sâdece sizin için içerik oluşturmada (ürün yerleştirme) reklâmcılarla işbirliğine gidecek. Geleceğin kişiyi kuşatan reklâmları, direkt olarak beyninizin içine ''al-beni'' mesajları ışınlama hedefiyle dikkatinizi çekmek için tat ve kokuyu da kullanacaklar.

9. Turing (yapay zekâlı makine) Test-çileri: Bilgisayar mühendislerinin etkinlikleri, bir İngiliz matematikçi olan Alan Turing'in 50 yıl önce öngördüğü gibi size makine ile mi yoksa insanla mı konuştuğunuzu sorarak insan zekâsını taklit etmedeki başarılarıyla ölçülecek. Aradaki farkı ayırt edemediğiniz zaman bu insan simülatörleri şaşmaz müşteri hizmet temsilcileri olarak kullanılacaklar. Aynı zamanda size e-maillerinizi özetleyen, hatta sizin adınıza cevaplayan internet ateşeleri olarak hizmet verecekler.

10. Bilgi Mühendisleri: Yapay-zekâ simsarları deneyimlerinizi yazılıma aktaracaklar ve sizi ''küçültecekler''.

Peki hangi meslekler kaybolacak?

1. Borsa tellalları, araba satıcılar, postacılar, sigorta ve emlâk pazarlayıcıları: İnternet milyonlarca komisyoncu ve arayıcıyı piyasadan süpürecek, tabiî birkaç çok yetenekli müşkülpesent hizmet için hâlâ varolacak ve aramızı bulacak.

2. Öğretmenler: Uzaktan öğrenim, internet üzerinden ''online'' sınıflar ve elektronik not verme gibi gelişmelerle her gün biraz daha popüler oluyor. Bugünün fakülte kürsüleri yarının yardım masalarına dönüşecek.

3. Matbaacılar: Basımevlerini korumak için yasalar koymak gerekebilir. Çünkü gazete ve dergiler çoktan dijital kâğıda geçmenin yolunu aramaya başladı bile. Xerox gibi görüntü sanayiinde faaliyet gösteren pek çok şirket, kâğıt gibi esnek, bilgisayar gibi kullanılabilen yetenekli ekranlar üretme çalışmalarında birbiriyle yarışıyor. Buna en çok sevinecek olan da, kuşkusuz milyonlarca ağacın kâğıt yapımında telef olması önleneceği için, çevreciler olacak.

4. Dizgiciler: Gelişmiş ses tanımlama programları ağızdan çıkan her şeyi ekrana geçireceğinden sekreterler, asistanlar, mahkeme kâtipleri işlerini kaybedecekler. Tabiî karışıklıklar için sekreterleri veya asistanları suçlama imkânımız da elimizden alınacak.

5. CEO'lar (Şirket Genel Müdürleri): Geleceğin küreselleşen ve 24 saate yayılan iş dünyasını yönetmek için tek bir yetkilinin işbaşında olması, çok hantal ve demode bir sistem olacak. Onların yerini hızlı düşünebilen dünyaya yayılmış bir uzman takımı alacak.

6. Ortodondist: Artık metal ağızlıkla gezme günleri bitecek. Yerlerini 3 boyutlu simülasyon programlarınca geliştirecek saydam plastikten kullanıp atılabilecek ''düzelticiler'' alacak. Şu an geliştirilmekte olan bu teknoloji ile, diş araları açık insanlar için umut vaadedici günler yakında.

7. Gardiyanlar: Suçluların beyinlerine yerleştirilecek mikroskobik aygıtlarla suç işlemeleri önlenecek. Her ne kadar bu aygıtların algılayıcıları pek çok ince ayar gerektirecek olsa da, ortada dolaşan psikopat tele-pazarlamacılardan iyidir.

8. Kamyoncular: Şehirler ve ülkeler arasında inşâ edilecek ''akıllı'' yollar bilgisayarlarca kullanılan araçların tampon tampona müthiş hızlarda güvenli seyâhat etmelerine imkân tanıyacağından, kamyonculara iş kalmayacak. Belki böylece trafik canavarına da biraz dur denmiş olacak. Zâten yollar da o kadar kalabalık olmayacak, çünkü her araçta bulunan sensörler size alternatif rotalar sunacak.

9. Hizmetçiler: Daha şimdiden dolapta kalmayan ürünleri e-posta ile sipariş veren buzdolaplarını kullanıyoruz. Kendiliğinden nereyi ne şekilde temizleyeceğini bilen robot elektrikli süpürgelerin pazara çıkması uzak değil. Belki de geleceğin kendini temizleyebilen evleri merkezî bir süpürme ünitesine sahip olacak ya da tozları nanobotlar yiyip tüketecekler.

10. Babalar: Kolonlaşma yaygınlaştıkça babalara dinozor muâmelesi yapılacak. Zâten genetik mühendisleri, doğacak bebeğin karakteristik özelliklerinin salt babanın genleri tarafından tespit edilmesine izin vermeyecekler. Gidip gen mühendislerine pizza ısmarlar gibi ''Çocuğumun boyu 1.90, gözleri mavi olsun'' diye sipariş verilecek. Annelere de sıra geliyor. Çünkü çocuklar yapay plasentalarda gelişip robotların ellerine doğacaklar. Biri ''Matrix'' mi dedi orda?