Gemi inşa sözleşmeleri

Bülten

OZULKU ORTAK AVUKATLIK BÜROSU

Gemi inşa sözleşmeleri

Türkiye’nin gemi inşa sektöründe göstermiş olduğu muazzam gelişme neticesinde ülkemiz tersanelerinde üretilen muhtelif deniz araçlarının siparişleri için yerel ve uluslararası birçok ticari ilişki kurulmuş ve bunun sonucunda farklı kapsamlarda gemi inşa sözleşmeleri imzalanmıştır.

Ancak, uygulamada tecrübe edilen birçok aksaklık ve bunların neticesinde ortaya çıkan iyileştirme ihtiyacı mevcut sözleşmelerin bu hususlar gözetilerek hazırlanmasını gerektirmektedir.

Gemi inşa sözleşmelerinin asli unsurlarından biri zaman planlamasının büyük bir titizlikle yapılmasıdır. Sözleşmenin başarıya ulaşması bu takvime uyulması ile mümkün olabilmektedir. İnşa süresinin uzaması en büyük maliyet kalemlerinden olan işçi istihdam sürelerini arttırmakta, projelerin kârlılığını büyük oranda etkilemekte ve hatta zarar etmelerine yol açmaktadır.

Bu halde, sipariş veren alıcıların proje değişiklik taleplerinin proje başlamadan tamamlanması esas olmalı ve değişiklik taleplerinin sebep olacağı gecikmelerin ödeme dilimlerine ve işçi yevmiye saatlerine getirebileceği ek maliyetler tersaneler tarafından titizlikle tetkik edilerek sözleşmeler hazırlanırken bu hususlar mutlaka sözleşme metinlerine yansıtılmalıdır. Böylelikle hem tersanenin hem sipariş veren tarafın kazanç sağlayacağı bir sözleşme kurgusu yapılmış olacak ve işin sözleşmede belirtilen tarihte bitirilmesi iki tarafın da çıkarlarına hizmet etmiş olacaktır.

Sipariş veren taraflarca muhtelif gecikmelerin engellenmesi; sipariş verilen tersanenin projeyi tamamlamaya ehil olup olmadığın öncelikle araştırılması gerekmektedir.

Dolayısıyla, sözleşmelerde işin tamamlanması kriterlerinin iyi tanımlanmış olması gerekmektedir. Ödemelerin, üretim hızını etkilemeyecek şekilde düzenlenmesi kurgulanmalı, olası değişiklik taleplerinin yevmiye saati kayıplarının ve işin tamamlanması kriterine bağlı avans ödemelerinin geç tarihlerde yapılmasının olası sonuçları sözleşmelerde çözüm mekanizmalarına bağlanmalıdır. Belirli tamamlama kriterlerine bağlı kısmi ödemelere hak kazanılıp kazanılmadığının tespiti için bağımsız eksperlerin kullanılması ihtilafları önleyici bir metot olarak düşünülmelidir.

Üretim aşamasında hammadde fiyatlarında yaşanan/yaşanabilecek değişikliklerin proje finansmanını ve bununla doğru orantılı olarak üretim sürecini etkilememesi için sözleşmede; hammadde alımının avans ödemelerle yapılması, stokta bulunan hammaddenin kullanılması veya hammadde fiyatlarındaki artışların sözleşme bedeline yansıtılması gibi hususlar yer almalıdır.

Niteliği itibari ile gemi inşa sözleşmelerinde özellikle üzerinde durulması gereken husus zaman kayıplarının mümkün olabildiğince engellenebilmesidir. Duran inşa faaliyetlerinin tekrar başlatılması maliyetleri oldukça arttırmakta, inşa halindeki geminin işlem görmediği dönemde uğradığı zararların (eskime, çürüme,vb) giderilmesi ek iş ve işlemler ve fiyatlama gerektirmektedir. Olası tıkanıkları gidermek için ihtilaf süreçlerinin hızlıca çözümlenmesi veya teslim zamanına bırakılmasını düzenleyen maddelerin sözleşmelerde yer alması tamiri çok güç zararların engellenmesi adına büyük önem taşımaktadır.

Hali hazırda inşası sürmekte olan gemilerde yaşanan sorunlar bakımından ise; çözüm sürecinde ek finansman ihtiyacı doğarsa bu ek finansmanın ne şekilde kullanılacağı ve finansman kontrol mekanizmalarının ne şekilde kurulacağının ek sözleşme/protokol ile düzenlenmesi, kalan işler listesinin, yeni iş tamamlama kriterlerinin ve zaman çizelgesinin titizlikle hazırlanarak işbu ek sözleşme/protokolde kaleme alınması hem tersane hem sipariş veren taraf menfaatine olacaktır.

KASIM 2011

MUSTAFA ÇAĞRI HATİP

Is Bankası Blokları C/12 Tel : [phone] www.ozulku.com

Gayrettepe 34349 Istanbul Fax: [phone]