Genişletilmiş Baskı) (Not 2: Dipnotlar yazıda kullanılan yere parantez içinde küçük puntolarla eklenmiştir.)

Ö: Yüksek öğrenim gençliğinin mücadelesi açısından soruna bakıldığında, aslında şöyle bir manzarayla karşılaşıyoruz. Bu gençlik 12 Eylül rejiminin siyasi ve ideolojik baskısını yoğun bir tarzda hissetmiş ve eğitimini bu koşullarda gerçekleştirmiştir. Bu dönemde liselerde çok yoğun bir baskı vardır. Kişiliksizleştirme politikası vardır. Bir ikincisi, yüksek öğrenim gençliğinin mücadelesi açısından, geçmiş dönemden farklı olarak paralı eğitimin getirdiği bir dezavantaj vardır. Bugün üniversitelere gelir düzeyi nispeten daha yüksek olan ailelerin çocukları girebiliyor. Bunun etkisi var. Bir diğeri, polis baskısı öğrenci gençlik üzerinde çok yoğun. Polis en küçük öğrenci eylemi karşısında yoğun bir terör estiriyor. Ayrıca cunta sonrası dönemde gençliğin apolitikleştirilmesinin, yozlaştırılmasının ve duyarlılığının köreltilmesinin gençlik mücadelesi üzerinde önemli etkileri olmuştur. (...)

Ben gençlik alanında faaliyetimizin liselere kaydırılması gerektiğini düşünüyorum. Gerçekten bugün yüksek öğrenim gençliği mücadele açısından önemli bir potansiyeli ifade etmiyor. Aslında toplumun alt kesimlerindeki huzursuzluk önemli ölçüde liselere yansıyor; ama bu huzursuzluğu biraz politikleştirecek, biraz duyarlı hale getirebilecek çabalar ise çok az. Bu çabaların olduğu yerlerde ise aslında liseli gençliğin bir hayli duyarlı olduğu görülüyor. Birinci olarak bu açıdan önemli. Liselerde daha çok toplumun alt katmanlarında yer alan, gelir düzeyi nispeten düşük ailelerin çocukları okuyor. Yüksek ve orta gelir düzeyli aileler ise kendi çocuklarını zaten özel okullara veriyorlar.

Bir diğer alan, özellikle teknik liselerdir. Teknik liselerde eğitim görenler, 3 yıllık liseyi bitirdikten sonra, çok büyük olasılıkla işçidirler. Ayrıca bunlar eğitimli ve teknik eleman statüsünde oldukları için de çalıştıkları alanda çok çabuk öne çıkabilmektedirler. Önderlik konumları ve hareketin önüne geçme imkanları da var bu açıdan. Gençlik çalışması sorununu biraz bu açılardan da düşünmek gerekiyor. Genel olarak gençlik mücadelesi ele alındığında ise, gerçekten bugün çok büyük bir(88)dezavantaj var. Apolitikleşme, yozlaşma, ahlaki çöküntü vb. Ama toplumdaki hareketlilik kuşkusuz bunları da önemli ölçüde etkiliyor. Özellikle de liseleri... Tüm bu nedenlerle, ben imkanlarımız ölçüsünde gençlik faaliyetini bu alana, özellikle teknik liselere kaydırmak gerektiğini düşünüyorum. (...)

Y: Yoldaşın söylediği lise sorunu aslında bir noktada önemli. Geçmişte liselerde belli bir politikleşme vardı ve herhangi bir liseye gittiğinizde, politikleşmiş belirli bir kitleyle karşılaşırdınız. Bu insanlar üniversitelere gelip, hiçbir kesinti olmadan politik yaşama devam ediyorlardı. Bugün, üniversitelere gelen 100 öğrencinin en az 90’ının politikayla hiç ilgisi yok, artı büyük oranda da yozlaşmış durumdalar. Bu bir tespit! Ne ki, bizim liseliler için özel bir çaba harcamamız gibi bir durum söz konusu olamaz. Böyle bir çalışma yaptıracak gücümüz de yok. Bizim için sorun üniversite gençliğidir. Üniversite gençliği de, liseli gençlikten daha duyarlıdır. Bugün üniversite gençliği de dahil olmak üzere gençlik hareketi belli bir tıkanıklık içinde. Yani ‘80’den beri çok yoğun bir depolitizasyon, çok yoğun bir baskı yaşandı, yaşanıyor. En ufak bir tepki olduğunda, öğrenciler hemen okulların kapısından alınıp götürülüyorlar. Gözaltına alınıyorlar. Yurtlardan istedikleri zaman atılıyorlar, vb. vb.

Gençliğin ‘80’le ‘87 arasında birikmiş bir öfkesi ve mücadele isteği vardı. Bu öfke kendini ‘87’de çeşitli eylemlilikler biçiminde ifade etti. Gençlik hareketi dernekleşme hareketini yarattı. Belli bir noktaya geldi. Tam da bu noktada bütün devrimci demokrat akımlar, bütün siyasi akımlar, bu mücadeleye yön vermeye, ona önderlik etmeye gayret ettiler. Bir hareket var, belli bir noktaya geliyor. Hareket o noktadan itibaren kendisine akacak bir dere bulamazsa, başka bir noktaya gider. Başka türlü olamaz. Bu hareketin önü açılacak ki, bu hareket ilerleyebilsin. Hareketin önü açılmadığı noktada, hareket elindeki sabit güçlerle kalır. (...) Ama aynı şekilde, biraz önce C yoldaşın belirttiği gibi, bugün Türkiye Cumhuriyeti’nin Kürt gençliğini kazanma şansı yoktur. Bugün okullardaki Kürt gençleri büyük oranda PKK’ye(89)sempati duymaktadır. Ama bu gençler bugüne kadar öğrenci gençlik hareketine de katılmıyorlardı. Bizim kendi sorunlarımız var, diyorlardı. Ama bugün yeni yeni katılmaya da başladılar. Geçen yılın Newroz, Halepçe katliamları vb. eylemliliklerinden itibaren belli bir katılma da oldu. Bugün bu, gençlik hareketini ileriye götürebilecek belli bir dinamiği ifade ediyor.

Yine aynı konuda C yoldaşın belirttiği bir nokta daha var. Gençlik bu toplumun içinde yaşıyor ve yükselen işçi sınıfı hareketinden direk etkileniyor. Bunlar Ekim’de gençlik hareketini ileriye götürecek dinamikler olarak tespit edilmişti. Bu noktada önderlik sorunu var. Bugün gençlik hareketine sağlıklı bir önderlik yapılmadığını düşünüyoruz ve iddia ediyoruz. Ne yapılmalı? Nasıl faaliyet yürütülmeli? Bir dönem gruplar, insanlar, akademik çalışma yapılsın dediler. Önce akademik çalışma belirli bir noktaya gelir, ardından da politik çalışma yapmak gerekir, diyorlardı. Kendi sorunlarına sahip çıkamayan insanları, yani sırf öğrenci olmaktan kaynaklanan sorunlarına sahip çıkamayan insanları ileriye götüremezsiniz, deniliyordu. Bu hiç de onların dediği gibi ileri bir noktayı ifade etmedi. Bir dönem böyle yapmaya çalıştılar. Biz pratikte gördük ki, politik eylemliliklere akademik eylemliliklerden daha çok insan geliyor. Bir cezaevlerindeki açlık grevlerine ilişkin direniş eylemine çok daha fazla insan katılıyor. Bu gerçek, gençlik içinde çalışan ve ona fiilen önderlik de eden çeşitli akımlarda dar politik eylemleri fetişleştirmeyi getirdi. Biz yaparız, gençlik peşimizden gelir anlayışıyla birlikte sadece dar politik eylem! Bu da bir yanılsamaydı. Bugünkü tartışmalarda işçi hareketi için vurguladığımız olgu, yani herhangi bir hareketin demokratik istemlerine sahip çıkmadan o hareketin ileri götürülemeyeceği gerçeği gençlik hareketi için de geçerli. Bugün gençliğin bir takım istemleri var. Bunlara sahip çıkmak zorundayız. Ama yalnız başına bu da yetmiyor hiçbir şekilde. Bizim için hedef geniş gençlik yığınlarını politikleştirmek olmalı. Ve bu hareketliliğin kendi içerisinde ileriye çıkacak unsurlarını sosyalizme kazanmak, örgüte, partiye kazanmak olmalı.