2.2. Tinch turgan suyuqlikdagi bosimning xossalari Tinch turgan suyuqlikdagi bosim (ya’ni gidrostatik bosim) ikkita asosiy xossaga
ega:
1
- x o s s a - gidrostatik bosim и ta ’sir qilayotgan yuzaga normal bo'yicha yo ‘nalgan bo ‘ladi. Bu xossaning to‘g‘riligini isbotlash uchun gidrostatik bosim p o‘zi
ta’sir qilayotgan yuzaga normal bo'yicha yo‘nalmagan deb faraz qilamiz. Bu holda p normal va urinma yo‘nalishlarda proyektsiyalarga ega bo‘ladi.
Urinma yo‘nalishidagi proektsiya I va II qismlarining bir-biriga nisbatan
siljishiga olib keladi (2.1-rasm). Suyuqlik muvozanatda bo‘lgani uchun bu hoi yuz
berishi mumkin emas. Bundan p normal bo‘yicha yo‘nalmagan degan fikr noto‘g‘ri
ekanligi kelib chiqadi.
2-
x о s s a - gidrostatik bosim и ta ’sir qilayotgan nuqtada hamma yo ‘nalishlar bo ‘yicha bir xil qiymatga ega. Bu xossani isbotlash uchun suyuqlik ichida tomonlari dx, dy, dz ga teng bo‘lgan tetraedr ajratib olamiz. Tetraedming qiya yuzasiga P kuch ta’sir
qilsin.
U holda yO z tekislikdagi yuza bo‘yicha, Px, xOz tekislikdagi yuza bo‘yicha, Px, xOy tekislikdagi yuza bo‘yicha, esa Pz kuchlar ta’sir qiladi. Qfy* yuzaning sirti dco ga
teng deb hisoblaymiz. Agar gidrostatik bosim Ox o ‘qi bilan a, Oy o‘qi bilan Д Oz o‘qi
bilan уburchak tashkil qilsa, u holda dco yuzaga ta’sir qilayotgan kuch (pda) ning
o‘qlardagi proyektsiyalaripdco cosa,pc&osos/?,pdajoosy largateng. Og‘irlik kuchi esa
G = pg d V = \p g d x d y d z 6
ry Suyuqlik muvozanatda bo‘lgani uchun kuchlaming o‘qlardagi proyektsiyalarining
yig'indisi nolga teng, ya’ni Ox o‘qi bo‘yicha
Oy o‘qi bo‘yicha
Oz o‘qi bo‘yicha
