Gidravlikaning suyuqliklar muvozanat qonunlarini o‘rganuvchi bo‘limi gidro

2
.
20
)
Bu yerda h porshenlaming ostki sirtlari orasidagi geometrik masofa.
л Natijada katta porshenga ta’sir qiluvchi kuch quyidagicha topiladi:

---

Ko‘pgina hollarda gidropresslarda gidrostatik bosim juda katta bo‘lgani uchun yh 
ni tashlab yuborsa ham bo‘ladi, ya’ni:
Biz keltirgan sxema soddalashtirilgan bo‘lib, gidropresslarda juda ko‘p 
yordamchi qismlar boiadi. Amalda gidropresslarda suyuqlikni porshen va silindrlar 
orasidan sizib o'tishi, tutashtiruvchi quvurlardagi qarshilik kuchi hisobiga katta 
porshenga ta’sir qiluvchi kuch yuqorida keltirilgan nazariy hisobdan farq qiladi va 
quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi:
Bu yerda rj yuqorida aytilgan xatoliklami o‘z ichiga oluvchi koeffitsiyent bo‘lib, 
uni foydali ish koeffitsiyenti deb ataladi. Amalda bu koeffitsiyent qiymati 0,75 bilan
0,85 o‘rtasida bo‘ladi. Keltirilgan hisobdan ko‘rinib turibdiki, silindrlaming diametrlari 
va richagning yelkasini tanlab olish yo‘li bilan presslovchi kuchni istagancha katta
deformatsiyalanishi va hatto buzilishi mumkin. Bu esa qo‘shimcha qiyinchiliklar 
tug‘diradi. Hozirgi vaqtda mavjud gidropresslarda 500 t gacha kuch hosil qilish 
mumkin, ayrim hollarda esa (mustahkam materiallami presslashda) kuch 4000-8000 t 
ga ham yetadi.
b) 
Gidroakkum ulyatorlar. Gidravlik sistemalarda bosim va suyuqlik sarfining 
ortib ketish yoki kamayish hollari bo‘ladi. Bosim va sarfning normallashtirilishi uchun 
mana shu hollarda gidroakkumulyatorlardan foydalaniladi. Ular suyuqlik sarfi yoki 
bosim ortib ketganda yuqori bosimli suyuqlikning bir qismini o ‘z ichiga olib, sistemada 
bosim va sarfni kamaytirilsa, teskari holda o‘zidagi suyuqlikni sistemaga berish yo‘li 
bilan bosimni va sarfni oshiradi. Gidroakkumulyatorlar gidrotormozlarda, ko‘targichlar, 
presslar, shig‘irlar va boshqa gidromashinalarda qo‘llaniladi.
Potentsial energiyaning qaysi usul bilan to‘planishi va qaytarib berilishiga qarab 
pnevmatik, prujinali va yukli gidroakkumulyatorlarga bo'linadi. Yukli gidroak­
kumulyatorlar silindr, uning ichida harakatlanuvchi va yuk ortilgan yelka (obkash) li
(