Globallashuv va xalqaro savdoning rivojlanish tendensiyalari Bajardi: 3-3 iqt19 guruh talabasi Mavlonova Nigora

o‘tish iqtisodiyoti mamlakatlarining bozor iqtisodiyotiga o‘tishi va iqtisodiyotlari ochiqligining chuqurlashuvi.

--iqtisodiy integratsiya jarayonlarining chuqurlashuvi:

regional to‘siqlarning bekor qilinishi, umumiy bozor, erkin savdo zonalarining shakllanishi;
sobiq kolonial mamlakatlarning mustaqillikka erishishi. Tashqi bozorlarga yo‘naltirilgan iqtisodiy modelga ega «yangi industrial mamlakatlar»ning ajra- lib chiqishi;

Yuqorida qayd etib o‘tilgan omillar xalqaro savdoning quyidagi zamonaviy rivojlanish tendensiyalarini belgilab beradi

• 
  Yuqorida qayd etib o‘tilgan omillar xalqaro savdoning quyidagi zamonaviy rivojlanish tendensiyalarini belgilab beradi
  

Birinchidan, xalqaro savdoning rivojlanish dinamikasi jahon moliyaviy-iqtisodiy inqiroziga qadar yuqori o‘sish sur’atlari bilan tavsiflanadi. Tahlillar ko‘rsatishicha 1948-yildan 2020-yilga qadar jahon tovarlar eksporti 346 mlrd. Dollardan 18.3 trln dollargacha, ya’ni 53 martaga ortgan va uning o‘rtacha yillik o‘sish sur’ati 7-8 %ni tashkil etgan.

Ikkinchidan, mamlakatlar tashqi savdosi iqtisodiy rivojlanishga nisbatan jadal sur’atlar bilan rivojlangan. Masalan, AQSh yalpi ichki mahsuloti 1980—2020-yillar- da 5.9 barabor o‘sgan bo‘lsa, uning eksporti — 7,0, importi esa 9,1 martaga ortgan.
Uchinchidan, dunyoning ko‘pchilik mamlakatlarida eksport va import kvota- larining ortishi yuz berdi. Agar 1978—1987-yillarda jahon sanoat mahsulotining 13.8% eksport qilingan bo‘lsa, 2020-yilda ushbu ko‘rsatkich 65,7 %ni tashkil etdi
Uchinchidan, dunyoning ko‘pchilik mamlakatlarida eksport va import kvota- larining ortishi yuz berdi. Agar 1978—1987-yillarda jahon sanoat mahsulotining 13.8% eksport qilingan bo‘lsa, 2020-yilda ushbu ko‘rsatkich 65,7 %ni tashkil etdi.
To‘rtinchidan, xalqaro savdoning geografik tarkibi mamlakatlarning hududiy yoki tashkiliy belgilari bo‘yicha rivojlanmoqda. Xalqaro savdoda yetakchi mav- qe AQSh, Yevropa Ittifoqi va Yaponiyaga tegishli bo‘lib, ular hissasiga 2020-yilda jahon tovarlar eksportining 45,7 % kelgan.
Beshinchidan, xalqaro savdodagi asosiy savdo munosabatlari sanoat jihatdan taraqqiy etgan mamlakatlar o‘rtasida yuz beradi. Bu ko‘rsatkich umumiy savdo¬ning 61 %ni tashkil etadi.
Oltinchidan, xalqaro savdoning tovar tarkibi ham o‘ziga xos rivojianish xususiyatlariga ega