Glukoza, uning tuzilishi, kimyoviy xossalari, tabiatdagi o’rni, ishlatilishi. Saxaroza, uning gidrolizi. Uglevodlar

Kimyoviy xosslari : glukoza spirtlar va aldegidlarga xos reaksiyalarga kirishadi.

1. 
   Glukozaning spirtlarga (gidroksil gruppaga) xos reaksiyalari :
   

1. 
   Glukozaning beshta gidroksil gruppasi kislotalar bilan reaksiyaga kirishib murakkab efirlarni hosil qiladi. Masalan : bir mol glukoza besh mol sirka kislotasi bilan reaksiyaga kirishib, murakkab efirlarni hosil qiladi.
   

C₆H₁₂O₆ + 5CH₃COOH →C₆H₇O(OCOCH₃)₅ + 5H₂O

α – glukoza Pentoasetil α -glukoza

2. 
   Galogenoalkanlar bilan ta’sirlashib oddiy efirlar hosil qiladi :
   

Ko’p atomli spirt kabi glukoza Cu(OH)₂ (mis (II) – gidroksidi) bilan reaksiyaga kirishadi va mis alkogolyatni hosil qiladi :

Bu reaksiya ko’p atomli spirt glukozaga sifat reaksiyasidir.

Glukozaning aldegid gruppasi hisobiga boradigan reaksiyalari :

1. 
   Glukoza oson o’ksidlanadi, masalan kuchsiz oksidlovchilar yoki kumush (I) oksidining ammiakdagi eritmasi bilan “kumush ko’zgu” reaksiyasiga kirishadi va glukon kislotasini hosil qiladi :
   

Bu reaksiya ham glukoza aldegidiga sifat reaksiyasidir.

Agar reaksiya uchun kuchli oksidlovchi olinsa qand kislotasi hosil bo’ladi :

2. 
   Glukoza vodorod bilan qaytarilganda , olti a’zoli spirt sorbit hosil bo’ladi :
   

Bu reaksiyada karbonil gruppa ( ) qaytariladi va yangi spirt gruppasi hosil bo’ladi.

3. 
   Cu(OH)₂ – gidroksid bilan oksidlanadi, glukon kislota va Cu₂O qizil cho’kma hosil bo’ladi :