| izahen buyururlar ki! Yani hikmeti ferdiyyeye yakın bulunmasının sebebini izah ederek buyururlarki, Efendimizin hikmeti ancak ferdiyyedir. Zira O nun hakikati mukaddimede beyan olunduğu üzere fevkinde ancak zat-ı ahadiyye bulunan cemiyet-i ilâhiyye makamı ile münferittir.
Cemiyet-i ilâhiyye ile münferit, yani tek ve yalnız bu makam iledir. O makam Allah isminin mazharıdır ve Allah ismi ise cemi esmayı câmi olan bir ism-i a’zamdır.
Yani Ahadiyyet mertebesi, vahidiyyet mertebesine tenezzül ettiği zaman orada bu Hakikat-i Muhammediyye programını yaptı ve ilk tecellisi de orası oldu. İşte bu makamda yine vahidiyet makamında Zât-ı Mutlak kendisi kendisine, Allah ismini verdi. Allah ismi kendisine kendisi tarafından verildi, Allah ismi üzerinde istişare yaparlar. Allah ismi asli olarak kendinden mi yoksa bazı kelimelerin tekellümünden mi meydana gelmiştir. Meselâ İnsan-ı Kâmilde Abdülkerim Cîli birçok bilgiler verdikten sonra Arapça’da “elehe - yelehu” sözünden çıkmıştır, diye söyler buradan ilâha dönüştü der. Bazı âlimler semâi olduğunu yani beşeri bir isim değil İlâh-î bir isim olduğunu söylerler ki, zâten aslı da odur, Allah kelimesinin izahı, “Kelime-i Tevhid” kitabımızda vardır. Şu halde bu makam hakikat-i Ahadiyyenin en evvel müteayyin olduğu bir makamı taayyündür. Ve cemii taayyünatın mebdei ve menşeidir.
Bütün mertebelerin başlangıcı, kaynağı ve çıkış yeridir. Ve binaanaleyh bil cümle taayyünatı şamildir. Yani bütün zuhurları kendi bünyesinde toplamıştır. Vücutta ona müsavi ve naziri olan (benzeri olan) bir taayyün bulunmadığı için bu mertebe-i ferdiyye dir. Efendimiz (s.a.v.) bu nev-i insani de mevcudun ekmelidir.
Bütün bu mertebeler düzenlendikten, maddi ma’nâda âlemler zuhura geldikten sonra ve insanlar da zuhura geldikten sonra, Efendimiz bu nev-i insanide yani insan tü-
65
ründe bütün insanların, mevcudun ekmelidir. Yani bütün insanların içinde en kemallisi kendisidir. Hakikat-i Muhammediyyenin zuhur mahalli olduğundan hayatını idrak ve irfaniyyetle okududuğumuz zaman. Bunları hemen anlarız.
Dostları ilə paylaş: |
