İNSAN VƏ İMAN
Biz bura qədər təqdim olunan insanlıq me᾽yarlarının hamısını araşdırdıq. Araşdırılan insanlıq me᾽yarları bunlardan ibarət oldu: Elm, xasiyyət və əxlaq (məhəbbət və insansevərlik), mükəlləfiyyət və məs᾽uliyyət hissi, iradə, azadlıq, ziyalılıq və aydın fikirli olmaq, hikmət, həqiqət, eşq və gözəlliyə pərəstiş etmək. Həmçinin elmin geniş mə᾽nada fəlsəfəni və hikməti əhatə etməsi, insanlığın bir hissəsi, eşq və pərəstişin və ya Allaha, eləcə də Onun yaratdıqlarına qarşı olan dərdin, insanlığın digər bir hissəsi olması mə᾽lum oldu.
Elə buna görə də iman insanlıq me᾽yarı sayılan bütün nəzəriyyələrdən ayrıca saxlanılaraq, müstəqil şəkildə araşdırılmır və bu nəzəriyyə eşq və pərəstiş nəzəriyyəsinin başqa bir tərzdə ifadə olunan mə᾽nasını daşıyır.
Mərhum Mütəhhəri yazır ki, imanın həqiqət ilə bir-birinə bağlılığı idrak yolu ilə, ibadətin imanla bağlılığı isə əməllədir. İbadət iman nəzəriyyəsində, iman isə həqiqət nəzəriyyəsində başa çatır.2
Bütün bu mülahizələri nəzərə alaraq, ilk növbədə imanı geniş surətdə tə᾽rif etməli, daha sonra isə onun qeyd olunan me᾽yarlarla bağlılığını açıqlamalı, nəticədə elm və imanın insanlıq me᾽yarı olmasının səbəbini şərh etməliyik.
Dostları ilə paylaş: |
