Grammatik kategoriya (GK) va shakllar

HOLAT KATEGORIYASI 

 

Ism  aniq  yoki  noaniq  holatda  bo’lishi  mumkin.  So'zlovchiga  oldindan 

noma’lum  bo’lgan  so'zlar  noaniq  holatda,  avvaldan  ma’lum  bo’lgan  so'zlar  aniq 

holatda ifodalanadi: 

---

16 

 

 

 

 

Men bir kitob(ni) o’qidim. (noaniq) 

Bu kitob juda foydali ekan. (aniq) 

 

Quyidagi so'zlar aniq holatda deb hisoblanadi: 

 

1.  لا artikli bilan kelgan so'zlar: َُتنن

ِبنل أََ،َ ُبا تِكنل أََ،َُد ل ونل أَ،َُة س رند منل أ  

 

.2  Bu artikl bo'lmagan quyidagi ismlar: 

 

a) atoqli otlar: 

َنصِم

َُة مِتا فَ،َُد منح أَ،َُدنن قنش طَ،َُةَّك مَ،َُر   kabi; 

 

b) ko’rsatish olmoshlari: َ كنلِتََ،َ كِلا ذََ،َِهِذٰهََ،َا ذٰه  kabi; 

 

c) kishilik olmoshlari: َ

نمُتنن أََ،َ ُن نح نََ،َ يِهََ،َ وُهََ،َِتنن أََ،َ  تنن أََ،َا ن أ  kabi; 

 

d)  qaratqich  –  qaralmish  shaklidagi  (izofa)  birikmaning  1-  bo’lagi:  َ َ ،َ

ِبِلا طلاَ ُبا تِك

َِة عِما جنلاَ ُبِلا ط kabi; 

 

Tanvin bilan tugagan so'zlar noaniq holatda deb hisoblanadi:  

(bir) maktab – َ ة

 س رند م    (bir) qiz – َ تننِب   (bir) kitob – َ با تِك