GüMRÜk yönetmeliĞİ

Vergi matrahına giren kıymetin kontrolü
Madde 216- Kıymetleri üzerinden vergiye tabi eşyanın, yapılan muayene ve kontrolünde miktar ve kıymet bakımlarından bulunan farklar hakkında aşağıda belirtilen hükümlere göre işlem yapılır :
A- Miktar Farkları
l) Eşyanın faturasındaki satış birimi, kilo, libre ve ton gibi ağırlık üzerinden gösterilmiş ise, açılan kaplarda muayene sonucuna göre bulunan fazlalıklar %5 i geçmediği taktirde, bu Yönetmeliğin 106 ncı maddesinde belirtildiği şekilde, yükümlünün bütün kapların açılıp tartılmasını istemek hakkı saklı kalmak kaydıyla, aynı maddede yazılı kıstasa göre zuhur eden kilo fazlalıkları, açılmayan kaplara da sirayet ettirilerek bu suretle bütün kaplar için tespit olunan kilo fazlalıklarının kıymeti, muayene memurlarınca beyanname üzerine gerekli meşruhat düşülerek, vergi matrahına katılır ve tahakkuk buna göre yapılır.
Muayenede bulunan fazlalık %5 i geçtiği taktirde, bütün kaplar açılıp tartılır ve beyan dışı kaldığı anlaşılan fazlalığın kıymeti bulunur. Neticede bulunan fazlalık beyana nazaran %5’i aşmadığı takdirde, yukarıdaki fıkraya göre işlem yapılır. Fazlalık %5’i aştığında, durum tutanakla tespit olunarak idare amirine bildirilir.
2) Satış birimi faturasında eşyanın adet, baş, top, düzine, sayı veya metre gibi uzunluk veya sair ölçüler üzerinden gösterilmiş bulunan eşyanın, muayene edilen kaplarında, bu ölçülere göre fazlalık görüldüğü takdirde, kapların tümü açılıp muayene edilir.
3) Muayene neticesinde beyannamede yazılı olmayan eşyaya rastlandığı takdirde, durum bir tutanakla tespit olunarak idare amirine bildirilir.
Yukarıda l, 2 ve 3 üncü fıkralarda açıklandığı şekilde tespit edilen fazlalıklar için bir tutanak düzenlenir ve durum idare amirine intikal ettirilir. İdare amirince durum incelenerek, Gümrük Kanununun 234 üncü maddesindeki cezai hükümlerin uygulanması veya hadisenin bir soruşturma konusu olarak ele alınıp alınmayacağı hususu kararlaştırılır.

4) Kıymetleri üzerinden vergiye tabi eşyanın açılan kaplarında, faturasında yazılı satış birimine göre noksanlık görülürse, gerek bu kapların gerek aynı cins ve nev’iden olup muayene edilmeyen kapların muhteviyatını teşkil eden eşyanın beyan edilen ve faturasına uygun olan kıymeti tahakkuka esas tutulur.

Açılan kaplarda bulunan noksanlık eşyanın telef ve ziyaından veya noksan gönderildiğinin sabit olmasından veya çalınmasından ileri geldiği anlaşılan hallerde, bütün kaplar açılarak muayene ve asıl noksanlık tespit edilir. Bu noksanlığı karşılayan kıymet, beyan edilen esas kıymetten düşülerek kalan kıymet vergi matrahına esas tutulur ve tahakkuk buna göre yapılır.

B- Kıymet Farkları

Muayene memurları, gümrük beyannamesinin usulüne uygun olarak doldurulup doldurulmadığını, eşyanın beyan edilen cins, nev’i, niteliği, miktarı, kıymeti, teslim şekli gibi unsurların beyannameye eklenmesi zorunlu ve ihtiyari olan belgeler ve kendi tespitleri ile uyum içerisinde olup olmadığını inceler ve gümrük vergisine esas olan kıymetin kontrolünü yapar. Bu inceleme sırasında teslim şekillerinin yorumlanmasında uluslararası sözleşme terimlerinden yararlanılır.
Yapılan inceleme sonucunda ;
1) Vergi matrahına girmesi gerektiği halde beyan ve kıymete dahil edilmediği veya noksan beyan edildiği tespit olunan kıymet ve masraflar bu Yönetmeliğin 95 inci maddesinde belirtildiği şekilde eşyanın kıymetine eklenerek vergi matrahı bulunur ve vergi tahakkuku buna göre yapılarak durum idare amirine bildirilir.
2) Yapılacak muayenede bu Yönetmeliğin “eşyanın gümrük kıymeti” bölümü hükümleri göz önüne alınarak tespit olunacak kıymeti ile beyan olunan kıymetinde veya vergi matrahına giren diğer matrah unsurları arasında şüpheli bir durum görüldüğü takdirde, bu durum tutanakla tespit edilir ve idare amirine bildirilir.
Yukarıdaki 1 ve 2 numaralı alt bentlerde açıklandığı şekilde olay idare amirine intikal ettiğinde gerekli inceleme yapılarak Gümrük Kanununun 234 üncü maddesi hükmünün uygulanması veya işin bir soruşturma konusu olarak ele alınıp alınmaması hususu karar altına alınır.
Bu maddenin uygulanmasında tespit edilen miktar ve kıymet fazlalık ve noksanlıkları dolayısıyla muayene memurları tarafından yapılacak tahakkuklarda ve idare tarafından alınacak kararlarda, yürürlükteki Dış Ticaret Rejimi, Türk Parasının Kıymetini Koruma Kararları ile yasaklık ve kısıntılara ait hükümlerin de göz önünde bulundurulması gerekir.