Guney Afrika Yillik Rapor 2007
Karşılaştırmalı Ekonomik Göstergeler (1994-2013)
Yüklə 1,52 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Güney Afrika Hızlandırılmış ve Paylaşılmış Büyüme Girişimi
- 2014 yılına kadar, ekonomide yılda ortalama %6 büyüme sağlanarak ülkedeki işsizlik ve yoksulluk sorununun çözümlenmesi
- Ulusal Planlama Konseyi
- 4.1.2. GSYİH Artış Hızı, GSYİH’nin Sektörel Dağılımı
- %5,6, % 3,6 ve -% 1,7 oranında
- GSYİH’nin Sektörel Dağılımı (Sabit fiyatlarla) %
- İkincil sektörler 22.0 21.0 20.8
- Üçüncül sektörler 66.0 67.2 67.0
- 4.1.3. Cari İşlemler Dengesi
- Cari İşlemler Dengesi (milyar Rand) 2012
- Cari işlemler dengesi -164,5 -50,2 -46,7
- 2011 yılında ise %-3,8 seviyesine yükseldiği, 2012 ve 2013 yıllarında yükselme eğilimini sürdürürek
- Enflasyon Oranları (%) Yıl 2006 2007
Karşılaştırmalı Ekonomik Göstergeler (1994-2013)
Kaynak: EIU, World Bank, IDC, Reserve Bank of South Africa 1994 yılında ırk ayrımcılığının sona ermesi ve yapılan ilk demokratik genel seçimlerin ardından iktidara gelen ANC hükümetlerinin temel amacı fakir zenci çoğunluğun yaşam koşullarını düzeltmek ve gelir dağılımını düzeltme yönünde adımlar atmak olmuştur. Bu nedenle kamu harcamalarında eğitim ve sağlık başta olmak üzere önemli artışlar olmuş, kamu borçlanması artmıştır. Pek çok önlem alınmasına rağmen işsizlikle mücadelede başarılı olunamamış yaratılan istihdam olanakları yeni kurulan otomotiv ve diğer endüstrilere rağmen sınırlı kalmıştır. Fakirlik ve işsizlik oranlarının birbirine yakınlığı ülkenin temel sorununun mesleki eğitim ve istihdam olduğunu ortaya koymaktadır. 1994 sonrası ilk 10 yılda özellikle büyüme alanında önemli mesafe kaydedilmiş ancak 2008 yılından sonra büyüme hızı yavaşlamış, özellikle 2013 ve 2014 yıllarında ise neredeyse durma noktasına gelmiştir. Güney Afrika’daki pek çok kurum ve kuruluş gibi idari yapılanmalar da 1994 yılı sonrasında köklü değişikliklere uğramış ve ülke dokuz eyalete bölünmüştür. Dokuz eyalete idari yetkilerin yanı sıra sınırlı da olsa yasama yetkileri de verilmiş bulunmaktadır. Gauteng eyaleti, ülkenin ekonomik aktivitelerinin merkezi konumunda bulunmakta ve toplam GSYİH’nın yaklaşık % 40’ını sağlamaktadır. Yaklaşık 10,5 milyon nüfusa sahip Gauteng eyaleti aynı zamanda yasadışı göçün de merkezi konumundadır. Ekonomik açıdan Gauteng eyaletinden sonra en önemli eyalet olan KwaZulu-Natal eyaletinin ekonomisi tarım, turizm ve ağır sanayiye dayanmakta ve ülkenin en önemli limanlarından olan Durban bu eyalet sınırları içinde bulunmaktadır. Gauteng ve KwaZulu-Natal eyaletlerinden sonra diğer önemli bir eyalet olan Western Cape ise sınırlı maden kaynakları ve sanayiye sahip olmakla birlikte özellikle şarapçılık, turizm ve diğer hizmet sektörleri açısından en önemli eyalet konumunda bulunmaktadır. Zengin maden kaynakları ve tarıma elverişli topraklarıyla, geleneksel olarak madencilik ve tarım sektörünün hakim olduğu Güney Afrika ekonomisinin son kırk yılda önemli bir değişime uğradığı ve ikincil sektörlerin ekonomide daha ağırlıklı olmaya başladığı görülmektedir. 1960’larda birincil sektörler olan tarım, hayvancılık, ormancılık, balıkçılık ve madencilik sektörü ülkenin GSYİH’sinin yaklaşık %25’ini teşkil ederken, 2014 yılı itibariyle birincil sektörler GSYİH’ye %12 civarında katkı yapmaktadır. Yıllar itibariyle altın üretiminin ve ihracatının azalması ekonomide yaşanan bu köklü değişimin önemli nedenlerinden birisidir. Platinyum 2000’li yıllarda yeni bir gelir kaynağı olarak ortaya çıksa da 2012 yılından itibaren dünya emtia fiyatlarının düşüşü platinyum gelirlerinde de düşmeye neden olmuştur. İkincil sektörleri oluşturan imalat sanayi, inşaat ve elektrik, gaz, su sektörleri, uygulanan uluslararası ekonomik yaptırımlar nedeniyle izlenen ithal ikameci politikaların da bir sonucu olarak, ekonomide daha önemli hale gelmeye başlamıştır. 2008 den itibaren yaşanan global ekonomik kriz ikincil sektörlerdeki ilerlemeyi bir miktar yavaşlatmıştır. 1990’lardan itibaren, toptan ve perakende ticaret, ulaştırma ve haberleşme sektörleri ve hizmetler sektörünü kapsayan üçüncül sektörlerde kaydedilen büyümenin temel nedeninin kamu hizmetleri ve finansal hizmetlerde kaydedilen artış olduğu görülmektedir. 1960’larda devletin ekonomideki ağırlığı %8’ler civarında iken, 1990’larda bu oran %16,2’ye çıkmıştır. Artan madencilik aktivitelerine paralel olarak söz konusu sektörü finanse etmek suretiyle kayda değer bir gelişme kaydeden finansal hizmetler sektörü ile birlikte, yeni teknolojik gelişmeler sonucunda ekonomide yaşanan değişimin bir sonucu olarak, bugün itibariyle Güney Afrika toplam GSYİH’sinin % 70’e yakın bölümünü finansal hizmetler, sigortacılık, ulaştırma ve haberleşme sektörlerinin de dahil olduğu üçüncül sektörler oluşturmaktadır. Yukarıda da belirtildiği üzere, 1990’lardan itibaren önemli bir değişim ve gelişim sürecine giren Güney Afrika ekonomisinde, önümüzdeki dönemde nüfusun muhtelif kesimleri, özellikle de beyaz ve siyah kesimleri arasındaki gelir dağılımı adaletsizliğinin giderilerek yoksulluk ve işsizlik sorunlarının çözümlenmesi, kamu ve özel sektör yatırımlarının artırılması, ekonominin ihtiyacı olan insan kaynağının geliştirilmesi, kırsal kesimdeki ekonomik faaliyetin büyük merkezlerdeki ekonomik yaşantıyla bütünleştirilmesi ve yabancı sermayenin ülkeye çekilebilmesi hedeflenmektedir. Ülkenin ekonomik ve sosyal kalkınmasının hızlandırılmasına yönelik iki önemli girişim önem arzetmektedir. Bunlardan birincisi; 2005 yılı Temmuz ayında Devlet Başkanı Thabo Mbeki tarafından başlatılan, Güney Afrika Hızlandırılmış ve Paylaşılmış Büyüme Girişimi (Accelerated and Shared Growth Initiative for South Africa - AsgiSA) olarak adlandırılan bir programdır. Makro ekonomik bir reform programı olarak nitelendirilebilecek söz konusu program uyarınca, ülkedeki ilk demokratik seçimin yirminci yıldönümüne ve AsgiSA programının başlatıldığı tarihin onuncu yıldönümüne tekabül eden 2014 yılına kadar, ekonomide yılda ortalama %6 büyüme sağlanarak ülkedeki işsizlik ve yoksulluk sorununun çözümlenmesi amaçlanmış ancak yukarıda yer alan istatistiklerden anlaşılacağı üzere başarı sağlanamamıştır. 2012 yılında ise Devlet Başkanlığına bağlı bir bakanlık olan Ulusal Planlama Konseyi tarafından “Ulusal Kalkınma Planı” hazırlanmıştır. Plan 2030 yılına kadar ülkenin kalkınma, sosyal gelişme ve büyüme yönünde atılacak adımları ve yatırımlarını içermektedir. Plan istihdamın artırılması amacıyla sanayi yatırımlarının artırılmasına ve teşvik edilmesine öncelik vermektedir. Ulusal kalkınma planı temel olarak ekonomide sürdürülebilir bir büyüme temin edilmesi ve ekonomik büyümenin toplumun tüm kesimlerine eşit olarak dağıtılması amaçlanmakta olup, program kapsamında altyapı yatırımlarının artırılması, potansiyel arz eden ekonomik sektörlerin hedeflenmesi, kalifiye işgücünün artırılması, küçük ve orta boy işletmelerin desteklenmesi, kamu kurumları ve yerel yönetimler aracılığıyla yol, su, elektrik, konut vb. altyapı yatırımlarının tesisi ve ekonomik büyümeyi artıracak makroekonomik ortamın yaratılması öngörülmektedir. Bu kapsamda geliştirilmesi hedeflenen sektörler arasında kuyumculuk, oto yedek parça, makine, kimyasallar, tekstil ve hazır giyim, dayanıklı tüketim malları, orman ürünleri ve kağıt sektörleri bulunmakta, bunun yanı sıra madencilik ve metal sektöründe katma değerin arttırılarak daha yüksek katma değer taşıyan ürünlere yönelinmesi hedeflenmektedir. 4.1.2. GSYİH Artış Hızı, GSYİH’nin Sektörel Dağılımı
Kaynak: South African Reserve Bank (Aralık 2014) Ülkede artan iç talep ve yatırımların da etkisiyle son yıllarda görülen ekonomik büyüme trendi azalmakla birlikte devam etmektedir. 2007-2009 yılları arasındaki dönemde ülkedeki reel ekonomik büyümenin sırasıyla %5,6, % 3,6 ve -% 1,7 oranında olduğu, ancak bu dönemdeki büyüme trendinin, küresel ekonomik krizin de etkisiyle 2009’da sona erdiği ve bu yılda ekonominin % 1,7 oranında küçüldüğü gözlenmektedir. 2010 yılında ise ekonominin toparlanarak tekrar büyüme trendine girdiği ve 2010-2011 döneminde büyüme oranının % 3,1 ve % 3,6 olarak kaydedildiği görülmektedir. 2012 yılında başlayan ekonomik yavaşlama 2013 yılında da sürmüş ve büyüme 1,9 olarak gerçekleşmiştir. Makro ekonomik yapısal sorunların devam ettiği ülkede 2014 yılında da büyüme oranının % 1,4 olarak gerçekleşmesi beklenmektedir.
Güney Afrika ekonomisindeki değişim süreci ile birlikte, imalat sanayi ve hizmetler sektörü GSYİH’ye en fazla katkıda bulunan sektörler haline gelmiştir. Toplam ihracat gelirlerinin yaklaşık üçte birini teşkil eden madencilik sektörü ülke ekonomisindeki önemini muhafaza etmekte, tarım sektörü ile birlikte madencilik sektörü ülkedeki en önemli doğrudan ve dolaylı istihdam kaynaklarını oluşturmaktadır. GSYİH’nın yaklaşık beşte birini teşkil eden imalat sanayi, ülke ekonomisinin küresel rekabete açılmasından sonra önemli bir değişim sürecine girmiş, uluslararası rekabete ayak uydurabilen otomotiv ve metal sektörleri imalat sanayinin lokomotifi haline gelmiştir. Hizmetler sektörü GSYİH’ye en fazla katkı yapan sektör konumunda bulunmakta ve GSYİH’nin yaklaşık üçte ikisinden fazlasını oluşturmaktadır. 4.1.3. Cari İşlemler Dengesi
Kaynak: South African Reserve Bank, Quarterly Bulletin September 2014 Güney Afrika ekonomisinde son yıllarda kaydedilen istikrarlı büyümeye rağmen cari işlemler dengesindeki açığın yıllar itibariyle arttığı görülmektedir. 2007 yılında 20,5 milyar dolar olan cari açık, 2008 yılında 19,6 milyar $, 2009 yılında 11,5 milyar $ ve 2010 yılında 10,1 milyar $ seviyesinde gerçekleşmiştir. 2011 yılında ise cari işlemler dengesindeki açık bir önceki yıla oranla % 35 artış göstererek 13,6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Artışın 2012 ve 2013 yıllarında sürdüğü 2013 yılında cari açığın 20 milyar dolara yaklaştığı görülmektedir. Dış ticaret açığı da dünya emtia fiyatlarındaki düşmeye paralel olarak büyümektedir. 2013 yılında dış ticaret açığı ise 7 milyar doları aşmıştır. 2012 ve 2013 yılında Avro bölgesindeki borç krizi ve bu krizden kaynaklanan yüksek risk algılaması küresel ticareti ve finansal piyasaları etkilemeye devam etmiştir. Dünya ticaretindeki durgunluk, emtia fiyatlarının düşmesi, gerek yerel harcamalar gerekse ithalatta kaydedilen artış ile birlikte yukarıdaki tabloda da görüldüğü üzere; Güney Afrika’nın (altın dahil) ticaret fazlası 2010 ve 2011 yılında yaklaşık 3 milyar $’a gerilerken, 2012 yılından itibaren dış ticaret açığı verilmeye başlanmış 2012 yılında yaklaşık 4 milyar dolar 2013 yılında ise yaklaşık 7 milyar dolar açık verilmiştir. Cari işlemler dengesinin GSYİH’ye oranı incelendiğinde, bu oranın 2007 yılında %-7,3 , 2008, 2009 ve 2010 yıllarında sırasıyla %- 7,1, %-4,1 ve %-2,8 olarak gerçekleştiği, 2011 yılında ise %-3,8 seviyesine yükseldiği, 2012 ve 2013 yıllarında yükselme eğilimini sürdürürek % -5,2 ve % -5,8 olarak gerçekleştiği görülmektedir. 4.1.4. Enflasyon Güney Afrika; Maliye Bakanlığı ve Merkez Bankası tarafından, enflasyonun yıllık %3-6 aralığında tutulması yönünde bir para ve maliye politikası uygulanmaktadır. Güney Afrika Maliye Bakanlığı tarafından 2000 yılında başlatılan ve başlangıçta sadece 2002 yılı için hedeflenen %3-6 arasındaki enflasyon hedefleyici politika, 2003 yılı Kasım ayında değiştirilerek sürekli hale getirilmiştir. Güney Afrika’da enflasyon oranlarının ölçülmesinde birkaç farklı yöntem uygulanmakta olup, bunlardan birincisi olan CPI (consumer price index-tüketici fiyat endeksi) 1500 mal ve hizmet kaleminden oluşan sepetteki fiyat değişimlerini yansıtmakta ve sadece anakentlerdeki fiyat değişimleri hesaba katılmaktadır. İkinci bir enflasyon ölçme metodu olan CPIX ise Güney Afrika Merkez Bankası tarafından uygulanan enflasyon hedefleyici politikalar çerçevesinde uygulanmaya başlanmıştır. Enflasyon hedefleyici politikalarda CPIX enflasyon oranı baz alınmakta olup, söz konusu ölçüm metodunda faiz oranlarındaki değişiklikler hariç tutulmakta ve kırsal kesim hariç olmak üzere, anakentler ve şehirlerdeki fiyat değişimleri hesaba katılmaktadır. Yukarıda belirtilen bilgiler paralelinde, Güney Afrika’da yıllar itibariyle görülen enflasyon oranlarına ilişkin tablo aşağıda yer almaktadır.
Yüklə 1,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||