Güney azərbaycan folkloru I kitab təbriz, Yekanat və Həmədan ərazi­lərindən

Həzrəti-Xızır nəbiyə inanışlar

və onun üçün olan nəzirlər
Həzrəti-Xızır nəbiyə nəzir edən şəxslərin nəzirləri qəbul olsa idi, Həzrəti-Xızır adına qovud qoyardılar və qonum-qonşuya, qohum-əqrəbaya paylardılar. Qovud düzəltmək üçün noxud və buğdaya qənd ya şəkər qatıb dartar, onu bir təştin içinə töküb üstünə bir parça salar, otaqda süfrə açıb süfrənin içinə qoyardılar. Onunla bərabər aftafa-ləyən, canamaz, daraq, ayna və bir qayçı qoyardılar. Üstünə bir pərdə çəkərdilər. Bir çıraq da yandırıb, yanıq qoyub, qapını bağlayıb gedib yatardılar. Əqidələri var idi ki, Həzrəti-Xızır nəbi gələr və aftafa-ləyəndən istifadə edib, dəstəmaz alıb, orada olan canamazla namaz qılardı. Gülabdan gülab töküb üzünə çəkər və aynaya baxıb başını darayardı. Sonra qayçı ilə bir əlini qovudun üstünə basar və beləliklə, Həzrəti Əlinin rəddi qovudun üstünə düşər, qovud təbərrük olardı. Bundan sonra qovuddan boşqab-boşqab qonum-qonşuya göndərərdilər. Qışda böyük çillədən 4 gün qalanda və kiçik çillənin əvvəl dörd günlüyünü xeyirli günlər sayırdılar. O 8 günün içində Allah-təalanın icazəsilə yerə gizli nəfəs gəlir və yer bala-bala buğlanır, qar əriyirdi. Böyük çillədən 10 gün qalan günlərə deyirlər kürd oğludur. Bu günlərdə havada külək olur, Kürdoğlu günləri və adı barədə bir hekayə vardır. Deyirlər bir kürd oğlu var imiş. Onun anası istəyir onu evləndirsin. Şama qonaq çağırar və oğlundan istəyir ki, getsin qonşu kənddən qazan gətirsin. Oğlan gedir, qazanı alır və evlərinə sarı yollanır. Yolda külək başlayır. Kürdoğlu görür külək tezliklə kəsilən deyil, yerə əyləşir və qazanı başına çevirir. Səhərə kimi bu halətdə qalır. Səbuh adamları dalısınca gedirlər. Yerə baxa-baxa gedirmişlər ki, onun ölüsün tapsınlar. Görürlər ki, bir yerdə qaraltı görsənir. Yaxınlaşıb görürlər ki, Kürdoğlunun nəfəsindən qazanın həndəvəri bir az ərgindir. Yol açır və onu diri görürlər. Sonra anasına muştuluq aparırlar. Anası deyir ki, mən saçımı suya salmışdım, amma saçım donmamışdı. Mən bundan bildim ki, oğlum üçün bir xətər yoxdu. Əgər donsa idi, xətərli ola bilərdi. Sonra da oğlana toy tuturlar. Ona görə də bu günləri Kürdoğlu günü adlandırırlar.