H firat (Not 1: Parentez içindeki rakamlar kitabın orjinal sayfa numarasıdır. Sayfa numaraları o sayfanın sonunu işaretler)

TÜSİAD’ın bir kere ortada böyle bir niyeti yok. Dahası var. Farzedin ki Türkiye kapitalizmi düze çıkıyor ve TÜSİAD bunu bir takım demokratik “siyasal açılımlarla” tamamlamak istiyor. Bu sorunu ortadan kaldırmıyor ki. Tekelci burjuvazi egemen sınıf olarak kaldığı sürece, bu toplumda demokrasi mücadelesi bugün biraz küllenir, fakat yarın yeniden depreşir. İdeolojik kavrayışsızlık ürünü bu tür iddiaları fazla ciddiye almamak gerekir. Bazen demokratik devrim programını küçümsemek için bu tür şeyleri bizim bazı yoldaşlarımız da söyleyebiliyorlar. Bu düşünce tarzı doğru değil. Bunun böyle olduğuna inanırsanız, demokrasi mücadelesinin bir manivela(107)olarak devrimci iktidar mücadelesinde oynayacağı rolü de gözden kaçırırsınız.

Demokratik cumhuriyet ve proleter devrim

Burjuvazinin siyasal sorunları bu tür demokratik çözümlere kavuşturabilmesi için yığınların onu buna mecbur etmesi gerekiyor. Öyle bahşedilmiş, tepeden kurulmuş hiçbir demokrasi örneği yoktur tarihte. Demin de söyledim, Weimar Cumhuriyeti Alman proleter devriminin yolunu kesmenin bir ürünüdür. Proleter devrim tehlikesini bertaraf etmek için demokratik cumhuriyet mevzisinde tutunma yoluna gidilmiştir. Burjuva demokrasisi mevzisinden proleter devrimi göğüslenmiştir. Sanki Şubat Devrimi sonrasında burjuva Geçici Hükümetin Menşeviklerden ve Sosyalist Devrimcilerden de gerekli desteği alarak yapmaya çalıştığı farklı bir şey midir?( Lenin’in Şubat Devrimi’ni önceleyen aylarda ve emperyalist ekonomistlerle tartışmalar içinde demokratik cumhuriyetin proleter devrime karşı bir silaha dönüştürülmesine ilişkin olarak ortaya koyduğu teorik gözlem, sonraki olayların ışığında ele alındığında gerçekten dikkate değerdir:

“Ayrıca, bütün demokratik hedefler (sadece kendi kaderini tayin etme değil! Buna dikkat et! Bunu unutmuşsun!) belli bir dönem için belli bir anlamda, sosyalist devrimi engellemeye muktedirler. Hangi anlamda? Ne zaman? Nasıl? Örneğin, eğer hareket zaten gelişmişse, devrim zaten başlamışsa, bankalara el koymak zorundayız ve bizden şunlar isteniyor: Beklemek, önce cumhuriyeti pekiştirmek, meşrulaştırmak vs.!” (Innesa Armand'a Mektup, Marksizmin Bir Karikatürü ve Emperyalist Ekonomizm, Koral Yay., s. 109 -Red)

Şubat Devrimi’nden sonra ufku burjuva demokrasisinin sınırlarını aşmayan Menşeviklerle Sosyalist Devrimcilerin yaptığı tamda bu oldu. Onlar gerçekleşmiş bulunan demokratik cumhuriyeti güçlendirme gibi bir gerekçenin arkasına saklanarak proletarya devriminin karşısına dikildiler. Proletarya devrimi demokratik burjuva cumhuriyetiyle birlikte kendilerini aşınca, bu kez demokratik cumhuriyet adına burjuvazinin saflarında sosyalist cumhuriyete karşı savaştılar.)

Alman Kasım Devrimi’ni bu noktada aynı zamanda bir karşı-devrim olarak niteleyen Troçki elbetteki belli bir anlam(108)da haklıdır. Monarşinin yıkılmasını izleyen olaylar, burjuvazi adına sosyal-demokrasinin inisiyatifi ele almasıyla birlikte, sosyalist devrimi boğma süreci olarak seyretmiştir. Sosyalist devrim ihtimalini ortadan kaldırmak için burjuva demokrasisine geçilmiştir. Bunun aktörlüğünü de hain Alman sosyal-demokrasisi üstlenmiştir. Alman sosyal-demokrasinin hain liderleri burjuva cumhuriyetini ilan ederlerken, Alman işçi hareketinin devrimci temsilcisi Karl Liebknecht de aynı anda proleter demokrasiyi, sosyalist cumhuriyeti ilan ediyordu. Ama Alman burjuvazisi, onun uşakları, onun destekçileri sayesinde, burjuva toplumu yaşam gücü gösteriyor. Alman proletaryası henüz devrimci açıdan zayıf ve örgütsüz. Alman komünist partisi devrimi izleyen aylar içinde daha yeni kuruluyor. Ortada örgüt yok, güç yok. Ama bu durumda bile Alman Devrimi’nin şiddetinin çok geçmeden ne denli güçlü bir komünist hareket yarattığını da biliyoruz. 1919 Ocak yenilgisinin ardından ve en önemli liderlerini daha işin başında kaybetmesine rağmen, 1920’li yıllarda birkaç kez devrim girişiminde bulundular devrimci Alman işçileri. Bavyera’da geçici olarak iktidarı aldılar, birkaç yıl sonra Hamburg’da barikatlar kurdular, Orta Almanya’da işçi ayaklanmaları düzenlediler. Ve bütün bunlara paralel olarak, parlamentoda da önemli bir gücü olan güçlü bir komünist partisi yarattılar, işte böyle bir devrimci birikimin yolu kesildi. Demokratik cumhuriyet proleter devrimin başarı şansını kırmanın bir imkanına dönüştü burjuvazi için. Yığınların devrimci birikimini eritip masetti önemli ölçüde.

Bakınız bu çok kritik bir noktadır. Marksist eserlerden “Demokratik cumhuriyet sosyalizme götüren en kestirme yol(109)dur” üzerine hasbelkader bazı cümleler ezberlemiş olanların bunu anlamaları elbette kolay değildir. Lenin’in dinamik bir geçiş sürecini kastederek söylediklerini eğer siz bir “düzen durumu” olarak kavrarsanız, Kamenevler’le aynı konuma düşersiniz. Nisan Tezleri'nde düğümlenen kritik teorik ve tarihsel sorunlardan hiçbir şey anlamadığınızı göstermiş olursunuz. Demokratik cumhuriyet bir dinamik geçiş anı değil de, burjuva düzenin oturmuş, durulmuş bir devlet düzeni olarak ortaya çıkarsa, bu yığınlar için aynı zamanda yanıltıcı, aldatıcı ve tam da bu nedenle çürütücü bir etkene de dönüşür. Bunu anlayamayanlara 20. yüzyılın burjuva demokratik cumhuriyetlerine dönüp bakmalarını önermek gerekir. Hayır illa kitaplara bakacağız diyorlarsa, kendilerinden. Engels’in devlet üzerine temel eserine, Lenin’in bu eserden sayısız kez aktardığı bir başka temel düşünceye de bu arada bakmalarını istemek gerekir. Engels, demokratik cumhuriyette, sermayenin iktidarını dolaylı, ama bir o kadar da güvenli bir biçimde kurduğunu söyler.( "Demokratik cumhuriyet, bu en yüksek devlet biçimi, servet ayrımlarını artık resmen tanımaz. Zenginlik, demokratik cumhuriyette, gücünü, dolaylı, ama o kadar da güvenli bir biçimde gösterir.” (Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni, Sol Yayınları, 5. baskı, s.241)

"Artık siyasal mekanizmanın bu tür eksikliklerine ve kapitalizmin siyasal zaafındaki kusurlara bağımlı olmadığı için, 'zenginlik'in sınırsız gücü demokratik cumhuriyette daha güvenliktedir. Demokratik cumhuriyet, kapitalizmin olanaklı olan en iyi politik biçimidir; çünkü sermaye, demokratik cumhuriyeti (...) ele geçirdikten sonra, iktidarını öyle sağlam, öyle güvenli bir biçimde kurar ki, burjuva demokratik cumhuriyetindeki hiç bir kişi, kurum ya da parti değişikliği, onu sarsamaz." (Devlet ve İhtilal, Bilim ve Sosyalizm Yayınları, 7. baskı, s.25-26-Red)) Engels’in ne demek istediğini anlayamayanlara da dönüp gerisin geri yeniden tarihe bakmalarını önermek gerekir.(110)