H. Fırat (Not 1: Parentez içindeki rakamlar kitabın orjinal sayfa numarasıdır. Sayfa numaraları o sayfanın sonunu işaretler)

Tabanın inisiyatifini ve iradesini açığa çıkarmak üzerine edilen bunca sözün ne kadarlık bir anlam ve değer taşıdığını görmek için, bir kez daha bizzat EMEP başkanının tanıklığına başvuracağız. Levent Tüzel, 19 Şubat (2004) tarihli Evrensel'de yayınlanan bir başka röportajında, “çatı partisi” tartışmasına ilişkin süreci özetledikten sonra, sonuca ilişkin olarak şunları söylüyordu:

“Gelinen noktada tam da bu anlayışımıza uygun gelişmeler ol(139)duğu söylenemez. Çoklukla bu sürecin halk içinde tartışma ve önermelerle geçtiği söylenemez. Daha çok da yerel parti yöneticilerinin kendi aralarında çözdükleri bir durumdadır. Çözümsüzlükler durumunda, parti merkezlerinin devreye girmesi gerekmiştir. Böyle olduğunda da işbirliğinin doğası gereği önceden arzu edilenden farklı aday ve listelerle karşılaştığımız doğrudur. Uzlaşmazlığın çözümü için işbirliğinin taraflarının belli tavizler vermesi kaçınılmazdır. Bizim tutumumuz halka karşı sorumluluğun ve çalışmayı ele alışımızın özelliğinden kimi yerlerde direnç göstermeyip, SHP çatısından girilmesi benimsenmiştir...”

Oportünizmin dili ve izahı da oportünistçe olacaktır elbet. Yaşananların önden savunduğumuz anlayışla uzaktan yakından bir ilişkisi yok diyecek değil ya, Levent başkan bunun yerine yuvarlak sözlerle durumu yumuşatmaya çalışıyor. Ama sonuçta taban inisiyatifi ve iradesinin boş laf olarak kaldığını, herşeyin partilerin yerel ve yerelin çözümsüz kaldığı durumlarda ise merkezi bürokrasileri eliyle bir sonuca bağlandığını da söylemeden edemiyor. Peki çözüme bağlanan ne? “Yerel iktidar”a adaylık koltuklarının nasıl paylaşılacağı doğal olarak.

EMEP başkanı “SHP çatısını “kimi yerlerde” benimsenmek zorunda kaldıklarını söylüyor. Bu sözleri, EMEP ve ÖDP’ye sus payı olarak verilen pek az yer hariç, her yerde “SHP çatısı” olarak düzeltmek durumundayız. SHP “güçbirliği”nin ortak çatı partisidir, bunu bu ülkede artık herkes biliyor. Ama önden bu konuda pek iddialı ve bağlayıcı sözler edildiği için de buradaki oportünist kıvranma anlaşılır bir durumdur. Ne diyordu EMEP Genel Yönetim Kurulu’nun 15 Ocak tarihli o öfkeli “Sonuç Bildirgesi”? “Basında EMEP’e atfen çıkan ancak Partimizin yerel seçimlere ilişkin tutumuyla uzaktan-yakından ilgisi olmayan haberleri de dikkate alan Genel Yönetim Kurulumuz, siyasal gelişmeler ve yerel seçimlere ilişkin tespit ve kararlarını kamuoyuna açıklamayı gerekli görmüştür.”

Burada tepkiye konu edilen sorunun SHP çatısı tartışması ol(140)duğunu biliyoruz ve nitekim “Sonuç Bildirgesi”nin yeni olarak açıklık getirdiği tek konu da budur: “Sosyal demokrasi anlayışı, unvanı veya çatısı altında, sosyal demokrat bir programla yerel seçimlere katılmanın, halkın örgütlenmesini, aydınlanmasını, kardeşleşmesini ve halkın iktidarının önünü açmasını sağlayacak, halk güçlerini bu yolda ilerletecek hiçbir özelliği ve dayanağı bulunmamaktadır...”

Oysa yalnızca iki hafta sonra, burada kesin bir dille reddedilen şey, SHP şahsında “çatı” olarak benimsendi. EMEP de dahil tüm “güçbirliği” partileri yerel seçimlere “sosyal demokrasi anlayışı, unvanı ve çatısı” altında girmeyi benimsediler. Ne uğruna? EMEP başkanına göre, “halka karşı sorumluluk” uğruna! İzlenen çizgiye devrimci cila çekme çabasındaki EMEP başkan yardımcısına (M. Yalçıner) göre; “halkın birliğini gerçekleştirmek, güçlerini oluşturup genişletmek; izledikleri politikalarla tüm burjuva partiler tabanlarıyla kendi aralarındaki mesafeyi açarken, bundan devrimin birikimlerini büyütüp sağlamlaştırmak” uğruna! Bu sonuncu gerekçe doğal olarak pek hoş ve pek devrimci. Aksiliğe bakın ki EMEP Genel Yönetim Kurulu’nun 15 Ocak tarihli “Sonuç Bildirgesi”, tam da aynı ulvi amaç ve kaygılar çerçevesinde, tam tersi bir tutumu savunuyordu. Aynı amaç ve kaygıları, “sosyal demokrasi anlayışı, unvanı veya çatısı”nın kesin olarak reddedilmesi gerektiğine dayanak olarak kullanıyordu.

Liberal bir dejenerasyonunun ürünü oportünizmden tutarlılık beklenir mi? “Dün dündür, bugün bugün”!.. Daha söze girerken söylemiştik; liberal sol için ilkeler değil fakat burjuva pragmatizmi, yani “gündelik çıkar” var artık. Burjuva parlamentarizmi politikada burjuva yol, yöntem ve davranış biçimleri demektir aynı zamanda. Bu yola girenler bu ahlakı da kendiliğinden ve hızla edinirler. EMEP üzerinden somut olarak ve sayısız örneğiyle gördüğümüz gibi.

Bize göre kurulan birliğin “sosyal-demokrat” çatısı, birliğin karakterine ve amacına fazlasıyla uygundur. Yerelde “belediye sos(141)yalizmi” ve genelde burjuva parlamentarizmi, görmüş bulunduğumuz gibi, bir arada bütünsel bir sosyal-demokrat felsefe ve programdan başka bir şey değildirler. Tutarsızlık, bunu daha baştan ve yüreklice benimsememekten, anlamsız itirazlar ve inandırıcılıktan yoksun tepkilerle sonuçta kendini zora sokmaktan doğmaktadır. Sorun gerçekte bir başka yerdedir. Sorun, sosyal-demokrasinin gerçekte ne olduğunda ve bu çerçevede SHP’nin bir sosyal-demokrat parti olup olmadığındadır. Artık eleştirel değerlendirmemizin sonuna ve dolayısıyla bu önemli soruna geliyoruz.

Türkiye’nin mevcut “sosyal-demokrasi”si gerçekte neyin ifadesi ve temsilcisi?

Liberal sol akımlar SHP şahsında gerçekte Türkiye’de “sosyal-demokrat” etiketi taşıyan tüm burjuva düzen partileriyle ittifakın önünü açmışlardır. Bunun bugün yalnızca SHP ile gerçekleşmiş olması bu temel önemde tutumun anlamını ve önemini ortadan kaldırmıyor. Bugün SHP ile gerçekleşen ittifak yarın CHP ile de pekala gerçekleşebilir, bunun önünde ilkesel bir engel kalmamıştır artık. Nitekim EMEP başkanıyla yapılan 28 Aralık tarihli röportaj, daha o günden CHP ile ittifakın gerçekleşmemesini ilkesel engellere değil, fakat tümüyle, CHP’nin sekter ve dayatmacı pratik tutumuna bağlıyor: