H. Fırat (Not 1: Parentez içindeki rakamlar kitabın orjinal sayfa numarasıdır. Sayfa numaraları o sayfanın sonunu işaretler)

DEHAP bloku bileşenlerinin SHP ile pazarlıklar üzerinden yanısıyan bu bayağılık tablosunun bir kenarında, bu bekleme odası olsa bile, “ESP’li arkadaşlarımız” duruyor. Gelin görün ki onlar, salt saatlerle ölçülebilen bir zaman sıkışması kendilerine seçilebilir yerden iki aday gösterme olanağı vermedi diye son anda blok saflarında yer almaktan vazgeçtiler. Bununla kalsa iyi, daha bir de bundan pek inandırıcı duran bir “ilkesel ayrılık” nedeni çıkardılar.(240)

Parlamenter hesaplar uğruna temel ilkelerin feda edilmesi

Ortak seçim platformu, bunun ilkesel ve politik çerçevesi üzerinde anlaşıp da aday sıralaması üzerinden doğan bir anlaşmazlığı “ilke ayrılığı” olarak sunmak olacak şey değilmiş gibi görünüyor, ama aynen de olmuş bulunuyor. Yine tanıklıklara başvuralım.

Liberal solun tüm bileşenlerini kapsayan bir sol blok fikrinin ilk kendilerinden çıktığını ve buna yönelik ilk görüşmelerin de kendileri tarafından gerçekleştirildiğini ESP, Atılım ve “gazeteci Çiçek”in açıklamalarında öğrenmiş bulunuyoruz. İlk fikir ve girişimlerin sahipleri olarak, kurulacak ittifakın ilkesel ve politik çerçevesine ilişkin ilk öneriler de doğal olarak kendilerinden gelmiş olmalıdır. Bunun gerçekte de böyle olduğunu, Atılım'ın 21 Eylül 2002 tarihli haber-yorumundan öğreniyoruz:

“ESP, gerçekleştirdiği sayısız görüşmede ortaklaştırılmış siyasal bir program etrafında sol bir ittifakın zeminini tartıştı. 16 Eylül günü bir açıklama yapan ESP, bu tartışmalarda;

‘1- İttifakın siyasal içeriğinin antifaşist, anti şovenist ve ilerici temellere dayandırılmasına ve ittifak adına yapılan açıklamaların bu programa bağlı kalmasına, katılımcı parti ve çevrelerin kendi özgür ajitasyonlarını yapmasına olanak tanınmasına,

‘2- İttifak ilişkisinin siyasal bir zeminde sürdürülmesine ve bu amaçla oluşturulan komisyon ve koordinasyonlarda ESP'nin de yer alması gerektiğine,

‘3- İttifakın seçim eksenli ve meclis hedefli olması nedeniyle bileşenlerin belirli sayıda temsilcinin ‘seçilebilecek yerlerden’ aday gösterilmesi gerektiğine dikkat çektiğini belirtti.” (“İttifak ve Gerçekler”, sayı: 27)

Burada ilk dikkati çeken nokta, “ittifakın siyasal içeriği” konusunda ESP tarafından sunulan çerçevedir. ESP, ittifakın “antifaşist, anti şovenist ve ilerici temellere dayandırılması”nı öngörüyor. Fakat nedense burada emperyalizm karşıtlığına, yani(241)anti-emperyalist ilkeye yer verilmiyor. Nedenini tahmin etmek güç değil herhalde. Ne de olsa “seçim eksenli ve meclis hedefli” bu ittifakın ekseninde HADEP (bunu Kürt oyları olarak da anlayabilirsiniz!) var, o olmazsa ESP’nin tanımladığı “eksen” ve “hedef’ bir anda tüm anlamını yitirecek. Ama aksilik bu ya, HADEP’inse emperyalizme karşı olmak gibi bir sorunu yok artık. Tersine, kendisi gönülden bir AB savunucusudur ve ABD’den önemli beklentileri vardır. Öylesine ki, bölgeye yönelik bir ABD müdahalesinden Kürtler için hayırlı sonuçlar umacak kadar proamerikan bir konumdadır. Türk devletiyle ABD arasındaki savaş pazarlıklarının yarattığı tedirginlikle şimdilerde söylem bir parça değişmiş gibi görünse de bu yanıltıcı olmamalıdır. ESP’nin bu “ilkeler”i ileri sürdüğü dönemde, HADEP’in ağzından ABD’ye ve genel olarak emperyalizme karşı bir söz duymanın olanağı yoktu. KADEK Başkanlık Konseyi ise aynı dönemde ABD’nin statükoyu yıkarak bölgeye demokrasi ve özgürlük getireceğini söyleyecek ve bu çerçevede bölgeye bir ABD müdahalesini destekleyecek kadar ipin ucunu kaçırmıştı.

Pek gerçekçi olan, aynı anlama gelmek üzere oportünizm batağına batmış bulunan ESP temsilcileri, bütün bu gerçekleri pek iyi bildiklerindendir ki, pazarlıkları daha baştan çıkmaza sokmamak için gerekli özeni gösteriyorlar. Emperyalizme karşıtlığı usulca ittifakın siyasal çerçevesinin dışına çıkarıyorlar, yerine kendi başına hiçbir anlam taşımayan “ilerici” ibaresini iliştirerek. Bunu nasıl bir dönemde yapıyorlar? İç ve dış tüm gelişmelerin en dolaysız bir biçimde emperyalizm sorununa endekslendiği bir dönemde! Emperyalizme karşı çıkmadan devrimci olmak bir yana, “ilerici” olmanın bile olanaksızlaştığı bir dönemde! İnanılır gibi değil, ama aynıyla vaki.

Buradaki oportünizmin ne türden bir hesaba ve ikiyüzlülüğe dayandığını görebilmek için, liste pazarlıklarının anlaşmazlıkla sonuçlanmasının ve dolayısıyla blokla seçim ittifakının suya düşmesinin ardından yapılan tanımlara bakalım bir de. Atılım'ın(242)sözü edilen başyazısından okuyoruz: “Görüldü ki; antifaşist, antiemperyalist, antişovenist seçim ittifakı Emek, Barış ve Demokrasi Bloku'nun sorumsuz ve ciddiyetsiz tutumu nedeniyle baltalanmıştır.” (21 Eylül 2002). Daha önce “İttifakın siyasal içeriğinin antifaşist, anti şovenist ve ilerici temellere dayandırılması” gerektiğini savunanlar, pazarlıklar boşa çıkanca, bir anda bunu emperyalizme karşıtlığı da kapsayacak tarzda genişletiyorlar! Bunu yaparken, sanki çerçeve zaten önden de buymuş gibi bir dil kullanmayı da ihmal etmiyorlar. Hokkabazlık birileri için adeta bir siyaset yöntemi halini almış durumda, bu eleştiri boyunca bunun çok sayıda örneğini şimdiden görmüş bulunuyoruz.

“Tüm tarafların mecliste temsili” ya da ilkelerin bayağılaştırılması

İlginç olan ve oportünizmin ölçüsüz bayağılığını gözler önüne seren asıl önemli noktaya geliyoruz. İttifakın siyasal içeriğini, bu çerçevede emperyalizme karşıtlık ilkesinin bir yana bırakılmasını sorun etmeyenler, tutup ESP’ye “seçilebilir yerden” iki adaylık yer açılmamasını sorun edebiliyorlar. Bu konu üzerinden yankıları 3 Kasım sonrasına yansıyan fırtınalar koparabiliyorlar. Reformist muhataplarını bol keseden ciddiyetsizlikle suçlayanlar, bir kaşık suda fırtınalar koparan bu davranışlarıyla asıl kendilerinin gülünç derecede bir ciddiyetsizlik içinde olduklarını farkedemiyorlar bile.