H. Fırat (Not 1: Parentez içindeki rakamlar kitabın orjinal sayfa numarasıdır. Sayfa numaraları o sayfanın sonunu işaretler)

Devrimci Yol ve Kurtuluş (KSD) gibi akımların tutumu da farklı olmadı. Kaldı ki bu akımlar, 12 Eylül öncesinde bile burjuva reformizmine karşı siyasal planda kesin bir tavır alabilmiş değillerdi. Devrimci Yol ‘77 seçimlerinde muğlak ve kaypak bir tavır alarak, tabanının CHP’ye oy vermesine göz yummuştu. Kurtuluş ise, faşist terörün dozu arttıkça CHP parlamento grubunu “göreve” çağırmıştı. Bunlar yalnızca birer örnek. Bugün ise, Devrimci Yol’un bir kısım eski kadrosu ile tabanı sessiz ve sancısız olarak SHP kadrolarına ve tabanına dönüşmüştür. Demokrasi ve siyasal mücadele anlayışlarındaki evrim, Kurtuluş kökenli akımları burjuva reformizminin yedeği haline getirmiştir. Bunlar örneğin ’87 referandumunda evet oyu kullanmış, bununla da kalmamış, genel seçimlerde Sosyalist İşçi açıkça SHP’ye oy verme çağrısı yapmıştır. Radikal eğilimlerini hala koruyan Devrimci Sol bile, son erken seçimde (Kasım 1987), yığınlara açık ve kararlı bir çağrı yapmak gücü gösterememiş, SHP’ye değil ama SHP’deki sözde devrimci demokratlara oy verme çağrısı yaparak, SHP solculuğunun daha masum ve ince bir örneğini sergilemiştir.

Türkiye’nin devrimci-demokrasisi tarihsel olarak burjuva reformizminden kopuşun bir ifadesidir; fakat ideolojik-sınıfsal konumundan dolayı bütün ideolojik bağlarını koparma, araya kesin ve net bir sınır çekme iradesinden ve yeteneğinden de yoksundur. Burada sözkonusu olan bir niyet ya da tercih sorunu değildir. Sosyalizmden etkilenme düzeyi ne olursa olsun, -ki çağımızda sos(370)yalizmden etkilenmeyen devrimci akım yok gibidir-, Türkiye’de devrimci demokratik hareketi var eden gerçek temel, tamamlanmamış burjuva devrim görevlerinin varlığıdır. Devrimci-demokrasi bu görevleri mutlaklaştırıp program edinerek siyaset sahnesine çıktı. İşte onun burjuva reformizmi karşısında zayıflığı tam da buradan kaynaklanıyor. Burjuva devrim görevlerini abartmak reformizme aralanan bir kapı olmakla kalmaz, bir kısım burjuva güçlere bel bağlamanın da zemini haline gelir. (Sözü edilen TDKP örneği bu açıdan açıklayıcıdır). Geçmişte CHP, bugün SHP karşısında yaşanan zayıflığın kökleri buradadır. Bu kök kurutulmadıkça, burjuva reformizminin ideolojik etki sahasında kalmak ve çeşitli vesilelerle burjuva güçlerden yardım ve destek ummak kaçınılmaz olur. Bunun her zaman seçim destekleri biçiminde ortaya çıkması da gerekmez. SHP’de çalışan sözde “devrimci” devrim döneklerine hoşgörülü yaklaşmaktan, hatta onlarla açık-gizli işbirliğine girmekten tutun da, burjuva partilerin olanaklarından yararlanmak gerekir kılıfı giydirilmiş legalist ve faydacı eğilimlere, başı sıkıştıkça kendini SHP binalarına atmaya kadar, bunun hayli anlamlı bir çok örneğini gündelik mücadelenin kendisinde bulmak mümkün. Gündelik mücadelede bu davranışları kolaylıkla gösterebilen grupların, açıkça böyle görmeseler bile, SHP’yi “bizim tarafta” görme içgüdüsüyle hareket ettiklerinden kuşku duymak için bir neden yok.

Kaldı ki, faşizme karşı siyasal demokrasi stratejisiyle hareket eden, özgürlük mücadelesini burjuvaziyi devirme mücadelesinden koparan ve içlerinde açıkça, bu aşamada burjuvazinin tümüyle hesaplaşamayız diyebilenlerin(Bunu diyenler, emek-sermaye çelişkisi temel çelişkidir demeyi de ihmal etmiyorlar artık. Maoculuğa verip veriştiriyorlar, ama maocu “baş çelişki” anlayışı iliklerine işlemiş olmalı ki onu yeni biçimler içinde yeşertebiliyorlar.)bulunduğu küçük-burjuva demokrasisinin burjuvazinin belirli kesimlerine ilgi ve yakınlık duyması, en azından belli bir zayıflık ve zaafiyet göstermesi mantıklıdır da. SHP’ye duyulan ilgi, gösterilen “esneklik” ve yumuşaklık, bu mantığın kendini dayatmasının sonucudur; reformizme karşı esip savurmakla ortadan kaldırılamayacak kadar derin ideolojik köklere sahiptir.(371)

Burjuva reformist akımın doğuşu ve temel misyonu

Modern bir siyasal akım olarak Ecevit’in şahsında simgelenen burjuva reformizmi, 1960’ların ortasında doğdu. Kuşkusuz bu bir rastlantı değildi.

1950’lerde hızlanan kapitalist gelişmenin sosyal ve siyasal sonuçları ‘60’lı yıllarda etkisini göstermeye başladı. Modern sınıf ilişkilerinin yayılıp güçlenmesi, beraberinde sınıf çelişkilerinin sertleşmesini ve bu temel üzerinde açık sınıf çatışmalarını getirdi. Aşağı sınıflar belirgin bir şekilde hareketlendiler, kapitalist gelişmenin baskısı karşısında bir dizi demokratik-siyasi istemle mücadele sahnesine çıktılar. Kendiliğinden bir karakter taşısa da modern Türkiye tarihinin ilk ciddi, etkili ve yaygın kitle eylemlerine sahne oldu ‘60’lı yıllar. Sosyal hareketliliğe düşünsel-siyasal oluşum ve gelişmeler eşlik etti. Burjuva yorum ve içeriklerle çarpıtılıp bozulmaya uğratılmış olsa da, sol düşünce ve sosyalizm istemi, yine modern Türkiye tarihinde ilk kez olarak kitlesel bir etki alanına, gide gide tabana bu dönemde kavuştu. TİP’in kendisi, bu gelişmenin bir parçası, dolaysız bir ifadesiydi.

Kapitalist gelişmenin hoşnutsuzluğa ve çeşitli istemlerle mücadele alanına ittiği, egemen siyasal partilerden ve düzenden kopma sürecine yönelttiği yığınları, düzenin aşırılıklarına karşı reform istemleriyle düzen sınırlarına geri çekecek bir siyasal oluşum, tam da bu koşullarda burjuva düzeni için nesnel bir ihtiyaçtı.

Öte yandan orta sınıfların durumu vardı. Kapitalist gelişme bir yandan bu sınıfların yaşam koşullarını dolaysız olarak etkiliyor, çözüyor, istikrarsızlığa itiyorken, beri yandan kapitalist gelişme temeli üzerinde onları yeniden üretiyordu (modern sanayi ve ticaretin yan ürünleri olarak). Ara sınıfların gerek çözülen gerekse yeniden oluşan tabakaları, kapitalist gelişmenin aşırılıklarını törpüleyecek ve yumuşatacak belirli ekonomik-siyasal reform önerileriyle ortaya çıkacak bir siyasal akım için elverişli bir sosyal zemin oluşturuyordu.(372)