Hacı Əhməd-Cabir Hacı İsmayıl oğlu

ŞƏRABIN HARAM OLMASI HAQQINDA
“Qurani-Kərim”in 9 surəsinin 11 ayəsində şərab haqqında Allah kəlamları buyrulmuşdur.

Sıra sayı	Surənin nömrəsi	Surənin adı	Ayələrin nömrəsi
1	2	əl- Bəqərə	219
2	4	ən-Nisa	28, 43
3	5	əl-Maidə	90, 91
4	6	əl-Ənam	132
5	9	ət-Tövbə	111
6	16	ən- Nəhl	67
7	18	əl-Kıəf	7
8	70	əl-Məaric	19
9	74	əl-Muddassir	38

Məlum olduğu kimi, alkoqollu içkilər Peyğəmbə­ri­miz (s.ə.v.) tərəfindən “Içki bütün pisliklərin ana­sıdır!” deyə səciyyələndirilmişdir. Doğrudan da, elm və texnologiya inkişaf etdikcə, bunun bir həqiqət ol­duğu ortaya çıxmışdır. Lap yaxın zamanlara qədər “az miqdarda içki insan bədəni üçün faydalıdır” deyənlər indi həmin söylədiklərinin səhv olduğunu etiraf etməkdən çəkinmirlər.

Içki sadəcə insan səhhətinə zərərli olmaqla qal­mayıb, bu gün yol və iş qəzalarını da törədən ən böyük səbəblərdəndir. Ailə narazılıqları və boşanmaların ən böyük səbəblərindən biri də alkoqollu içkilərin mey­dana gətirdiyi rahatsızlıqdır. Alkoqollu içkilər adam öldürmə, soyğunçuluq və s. kimi hər cür cinayətin də meydana gəlməsində ən mühüm amillərdən biridir. Bu gün bütün bu həqiqətlər statistik nəticələrə görə də müəyyənləşdirilmişdir. Doğrudan da “Içki bütün pisliklərin anasıdır!”.

Dinimizdə alkoqollu içkilər qəti surətdə haram edilmişdir. ancaq bu işdə dinimiz tədricən tərgitmə qaydasını, yəni yavaş-yavaş pis vərdişin aradan qaldırılması üsulunu seçmişdir. Çünki insanlar əvvəlcədən qazandıqları vərdişlərindən asanlıqla əl çəkə bilməzlər. Bu mövzuda tədricən gələn ayələrlə içkinin zərərləri başa salınmış, ən nəhayətdə isə qəti surətdə haram edilmişdir. İçki birdən-birə qəti surətdə haram edilmiş olsa idi, içkiyə mübtəla olmuş, bu pis vərdiş sümüklərinə qədər işləmiş olan o əsrin insanları islamiyyəti qəbul edəndə tərəddüd edə bilərdilər, qazandıqları vərdişi buraxmaq istəməzdilər. Bu baxım­dan insanı yaradan, hər bir xüsusiyyəti ilə insanı ta­nıyan böyük Allah bu dünyada təbiətə, yəni yaradılışa uyğun üsulla əmr etmiş, alkoqollu içki vərdişlərini tədricən qadağan etmişdir. Bu mövzuda ən axırda nazil olan ayələr “Maidə” surəsinin 90 və 91-ci ayələridir.

“Ey iman gətirənlər! Şərab da (içki də), qumar da, bütlər də, fal oxları da Şeytan əməlindən olan murdar bir şeydir. Bunlardan çəkinin ki, nicat tapasınız!”. “Şübhəsiz ki, Şeytan, içki və qumarla aranıza ədavət və kin salmaqdan və namaz qılmaq­dan ayırmaq istəyir. Artıq bu işə son qoyacaqsı­nızmı?”.(əl-Maidə, 5/90-91)

Bu son ayələr ilə alkoqollu içkilər qəti surətdə haram edilmişdir. Peyğəmbərin(s.ə.v.) müasirlərindən həzrəti Enes deyir: “Biz içki aləmində idik. Mən paylayırdım. Bir adam gəlib, “Içki haram edildi”, dedi. Yoldaşlar dərhal “Bu içkini qablardan yerə tök və qabları da təmizlə” əmrini verdilər. O xəbərdən sonra heç kim ağzına içki almadı”.

Içki haqqında Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) bir çox hədisləri vardır. Ən mötəbər hədis kitablarında olan bu hədisi-şəriflərdən bir neçəsi aşağıda verilmişdir.

“Hər sərxoşluq verən şey haramdır (içkidir) və sərxoşluq verən hər şey haramdır” (Buhari və Müslim).

“Bir şeyin çox miqdarda qəbul edilməsi insana sərxoşluq verirsə, onun azı da haramdır” (Əbu Davud, Tirmizi).

“Bu məlumdur ki, içki dərman deyildir. Əksinə mərəzdir (xəstəlik törədicidir)” (Əbu Davud, Tirmizi, Müslim).

“Rəbbim ümmətimə haram etdiyi şeylərdə (ümmətimin) şəfasını verməz” (Tacul Usul, cild 3, səhifə 142).

Həzrəti Osmanın rəvayət etdiyi digər bir hədisi-şərifdə: “Içki pisliklərin anasıdır”. Digər bir rəvayətə görə isə “Içkidən çəkinin, çünki içki hər cür pisliklərin anasıdır” deyilmişdir (Həzrəti Osmandan alınmışdır. Sünəni-Nəsaidə).

Yenə Həzrəti Osmanın rəvayət etdiyi başqa bir hədisi-şərifdən: “Içkidən çəkinin. Allaha and olsun ki, içki ilə iman bir yerdə birləşməz. Yəni biri digərini aradan çıxardır” (Həzrəti Osmandan alınmış Nəsaidə).

“Həm sərxoşluqverici, həm də narkotik maddələr­dən istifadə etməyi ümmətimə qadağan edirəm” (Buhari).

Dinimizdə alkoqollu içkilər qəti surətdə qadağan olunarkən, alkoqolun zərərlərini tam mənası ilə göstərəcək bu günkü texniki imkanlar, şübhəsiz ki, o əsrdə mövcud deyildi. Bununla belə, insanı möcüzəli və antik bir saat kimi yaradan böyük Allah əzəli olan elmi ilə alkoqolun insan bədəninə ola biləcək zərərini təyin etmiş və alkoqollu içkiləri haram buyurmuşdur. Inkişaf edən texniki imkanlar, aparılan tədqiqatlar, Islamiyyətin bu hökmünü təkzib etməmiş, əksinə təsdiq etmişdir. Daha doğrusu, buradan onu başa düşməliyik ki, Islamiyyət insanlar üçün nəyi əmr et­miş­dirsə, o insanın faydasınadır və Islamiyyət insanlar üçün nəyi qadağan etmişdirsə, o da insanların zərə­rinədir.

Bu mövzudakı digər bir fövqəladəlik Peyğəmbərin (s.ə.v.) alkoqollu içkiləri o zamanın inadcıl və mühafizəkar qəbilələrində aradan qaldırmasındakı xariqüladə müvəffəqiyyətindən ibarətdir. Padşah Sultan IV Muradın yaşadığı əsrdə yayılmış olan siqaret çəkmək adətini aradan qaldırmaq üçün çox çalışmasına baxmayaraq, yenə də buna tam müvəffəqiyyət ola bilmədiyi tarixi bir həqiqətdir. Bu gün də siqaret çəkməyi tərgitməyin nə qədər çətin olduğu çox adama məlumdur. Halbuki, Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) gətirdiyi iman nuru o əsrdə, o cahillik dövründə o qəbilələrin sümük və iliklərinə qədər işləmiş olan bir çox pis adətləri aradan qaldırmağa müvəffəq olmuşdur. Alko­qol­lu içkilərin aradan qaldırılması məhz bunların bir nümunəsidir. Maraqlıdır, yüzlərcə alim və fazil adamlar getsələr, illərlə çalışsalar, Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) o vaxt bir ildə gördüyü işin yüzdə birini görə bilərlərmi?

Bu həqiqəti müdafiə edən xarici ölkələrdən bir nümunə göstərmək istəyirəm. Amerika Birləşmiş Ştatlarında alkoqollu içkilərin cəmiyyətə verdiyi böyük zərərlərin qarşısını almaq üçün 1919-cu ildə alkoqollu içkilərin istehsalı və onlardan istifadə edilməsi dövlət tərəfindən qadağan olunmuşdu. Bunun da, yəqin ki, bir faydası olmuşdu. Məsələn, o illərdə serrozdan ölüm faizi ABŞ-da xeyli aşağı düşmüşdü. Bununla belə, bu qadağa heç bir zaman qəti bir çarə olmamışdır. Daha doğrusu, içki qadağan olunduğu zaman da gizli emalatxanalarda emal edilib satılmışdır. Bununla bağlı gizli içki istehsalı ilə məşğul olan qaçaqçılar ortaya çıxdı. Zaman-zaman belə emalatxanalar dağıdılıb, içki çəlləkləri sındırıldı. Içkiyə olan tələbatın qarşısının alınması mümkün olmadığına görə, alkoqollu içki istehsalı və işlədilməsi 1933-cü ildə yenidən sərbəst buraxıldı. Məhz bu məsələdə aciz qaldıqlarını etiraf edərək, Istanbul Universitetinin Tibb fakültəsində illərlə sanitariya-gigiyena dərsi vermiş olan amerikalı müəllim Ord.prof.Dr.Julius Hirsh öz dərs kitabında aşağıdakıları yazmışdır: “Həzrəti Muhəmməd Peyğəm­bə­rimizin (s.ə.v.) quran vasitəsilə içkini qadağan etmiş və əsrlərlə böyük insan kütlələrini içkinin zərərlərindən qoruya bilmişdir. Bu nəticə 20-ci əsrdə, inkişaf etmiş Amerikada, hər cür təbliğata və texnoloji tərəqqiyə bax­mayaraq əldə oluna bilməmişdir”. Göründüyü kimi, amerikalı alim bu işdə aciz qaldıqlarını səmimiy­yətlə etiraf etmişdir (J.Hirsh, Hifzis-sıhha dərs kitabı, Istanbul Universiteti, Yay.No:34, 1938, səhifə 242).

Ən böyük fəzilət odur ki, düşmənlər də onu təsdiq etsinlər. Məhz xaricdən gəlmiş professor da bu işi görmüşdür.

Belə bir nəticə insanların sadəcə olaraq qadağa­larla bu və buna bənzər zərərli vərdişlərdən əl çəkmə­sinin nə qədər çətin olduğunu göstərir. Daha doğrusu, insanlara qüvvətli bir iman şüuru verilmədikcə, bu cür vərdişlərdən uzaqlaşmayacaqları aydındır.

Pis vərdiş yaradan maddələr deyincə, insanın ağlına əvvəlcə alkoqol gəlir. Bu isə hər cür alkoqollu içki deməkdir. Alkoqollu içkilərdən başqa da insanda müəyyən bir pis vərdiş yarada bilən maddələr vardır. Bunlara morfi, həşiş, kokain və s. əlavə edilə bilər. Hətta tibbdə dərman kimi istifadə olunan narkotik maddələr, müxtəlif keyidici vasitələr də diqqətsiz və uzun müddət işlədildikdə pis vərdiş əmələ gətirir.

Içki və narkotik maddələrdən istifadə etməyin pis bir vərdişə çevrilməsi deyincə nəyi başa düşməliyik? Məsələn, bir çoxumuz qəhvə və ya çay içməyə də vərdiş etmişik. Siqaret də buna əlavə oluna bilər, çünki bu da bir növ vərdişdir. Bununla bərabər, sözün həqiqi mənasında farmokologiyada çay, qəhvə içmək vərdi­şindən bəhs olunmaz. Pis vərdiş yaradan dər­manlar aşağıdakı kimi səciyyələndirilə bilər: Həmin maddələr mərkəzi sinir sistemində, yəni beyin, beyincik və onurğa beynində əhəmiyyətli dərəcədə dəyişiklik və ya depressiya yaradır. Bunun nəticəsində isə insanın təfəkküründə, xasiyyətində və zehni qabiliyyətində dəyişikliklər olur, davranışı, bədənində gedən maddə­lər mübadiləsi pozulur. Sərxoşun səndələyərək güclə yeriməsi kimi. Bir sözlə, zərərli vərdişlərə belə bir tərif verilə bilər: Bir maddənin vücuda və ya mərkəzi sinir sisteminə təsiri, o maddənin tibbi bir məqsəd olmadan israrla istifadə olunmasından ibarətdir.