Haccin mana ve önemi Haccın Tanımı
Yüklə 69,76 Kb.
|
| HACCIN MANA VE ÖNEMİ HACCIN MANA VE ÖNEMİ Haccın Tanımı: Hac İslam’ın beş temel şartlarından biridir. Hac, kelime olarak ‘kastetmek, yönelmek’ anlamına gelir. Dini bir terim olarak hac: “Her müminin gitmeye güç yetirdiğinde belirli bir zamanda ihrama girdikten sonra Arafat’ta vakfe yapmak, Kabe’yi tavaf ederek ziyaret etmek ve diğer bazı vecibeleri yerine getirmekle gerçekleştirilen, özel bir mekanı ve zamanı olan ibadettir.” Hac yüce Allah’ın emri, İslam’ın beş şartından biridir. وَلِلّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً "…Gücü yetenlerin haccetmesi Allah'ın insanlar üzerinde bir hakkıdır" (Al-i İmrân 97) وَأَذِّن فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَى كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِن كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ "İnsanların arasında haccı ilan et ki, gerek yaya olarak gerek uzak yollardan gelen yorgun develer üzerinde sana gelsinler" (Hac 27) “Hac bilinen aylardadır. Kim o aylarda hacca niyet ederse hac esnasında kadına yaklaşmak, günah sayılan davranışlara yönelmek, kavga etmek yoktur.” (Bakara 197) Efendimiz (s.a.v) şöyle buyurmaktadır: مَنْ حَجَّ لِلَّهِ فَلَمْ يَرْفُثْ وَلَمْ يَفْسُقْ رَجَعَ كَيَوْمِ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ "Kim Allah için hacceder de kötü söz ve davranışlardan ve Allah'a karşı gelmekten sakınırsa, annesinin onu doğurduğu günkü gibi (günahlarından arınmış olarak hacdan) döner." (Buhari) Bu hadisten de anlaşılacağı gibi hac Müslümanlar için büyük bir fırsattır. Hatta hayatının dönüm noktasıdır da denilebilir. الْحُجَّاجُ وَالْعُمَّارُ وَفْدُ اللَّهِ إِنْ دَعَوْهُ أَجَابَهُمْ وَإِنِ اسْتَغْفَرُوهُ غَفَرَ لَهُمْ "Hacılar ve umre yapanlar Allah'ın elçileri dir. Kendisine dua ederlerse dualarına icabet eder, Ondan bağışlanma dilerlerse onları bağışlar" (İbn Mace) "الْحَجُّ الْمَبْرُورُ لَيْسَ لَهُ جَزَاءٌ إِلاَّ الْجَنَّةُ "Makbul bir haccın mükafatı ancak cennettir." (Müslim) “Ey insanlar, Allah size haccı farz kılmıştır, haccediniz.” (Müslim) “İslâm beş temel esas üzere kurulmuştur. Allah’tan başka ilah bulunmadığına ve Muhammed’in Allah’ın elçisi olduğuna şahitlik etmek, namazı dosdoğru kılmak, zekatı vermek, hac yapmak ve ramazan orucu tutmaktır.” (Buhari, Müslim) HACCIN TARİHÇESİ İbrahim a.s ve oğlu İsmail a.s, Allah Teâlâ’nın emri ile önce Kâbe’nin temellerini yükseltir ve inşasını tamamlarlar sonra da İbrahim a.s haccı ilan etmekle görevlendirilir. İbrahim a.s ve İsmail a.s haccederler. Hz. İbrahim’den a.s sonra gelen peygamberler ve ümmetleri de Kâbe’yi ziyaret ederek haccederler. Fakat sonradan insanlar hak dinden uzaklaşırlar ve putlara tapmaya başlarlar. Böylece Hz. İbrahim’in a.s öğrettiği şekil insanlar tarafından bozulur. Kabe’nin içini dışını putlarla doldurmuşlar, onlara tapmışlar, elbisesiz olarak tavaf etmeye başlamışlardı. Bu durum İslâmiyet’in doğuşuna kadar devam etmiştir. İslâm’ın gelişi ve Mekke’nin fethi ile Kabe putlardan her türlü şirk unsurundan temizlenmiş, hac Hz. İbrahim’in gösterdiği şekle geri dönmüştür. Asr-ı saadetten günümüze kadar bozulmadan gelen hac ibadeti, kıyamete kadar da hiç bozulmadan devam edecektir.
Ebu Hüreyre hazretleri (r.a.) anlatıyor: “Bir gün Resûlullah (s.a.v.) bize şöyle hitab etti: “Ey insanlar, size hac farz kılınmıştır. Şu halde haccedin” Cemaatte bulunan bir adam: “Her sene mi, Ey Allah’ın Resulü?” diye sordu. Resulullah (s.a.v.) cevap vermedi. Adam sorusunu üç kere tekrar etti. Bunun üzerine: “Ben sizi bıraktıkça siz de beni bırakın. (Madem ki sustum, niye sormada ısrar ediyorsunuz?) Şayet “Evet!” deseydim, her yıl haccetmek vacib olurdu ve buna güç yetiremezdiniz. Şunu bilin ki, sizden öncekileri helâk eden şey, çok sual sormaları ve peygamberleri hakkında ihtilâflarıdır. Size bir iş emrettiğim zaman, bunu gücünüz yettiğince ifa edin, bir yasaklamada bulunduğum vakit de ondan kaçının (bu emir ve yasakla ilgili olarak aklınıza gelen her şeyi sormaya kalkmayın!)” (Buhârî, Müslim)
Hz. Ali (r.a.) anlatıyor: “Resulullah (s.a.v.) şöyle buyurdular: “Kim kendisini Beytullah’a ulaştıracak kadar azık ve bineğe sahip olduğu halde haccetmemişse onun yahudi veya hıristiyan olarak ölmesi arasında fark yoktur. Zira, Cenab-ı Hakk şöyle buyurmuştur: “Oraya yol bulabilen insana, Allah için Kâbe’yi haccetmesi gerekir.” (Âl-i İmrân 97). [Tirmizî] Hadiste, hac yapmaya yetecek maddî imkânı olup da hacca gitmeyenler çok ağır bir üslupla kınanmıştır. Âlimler, bu ifadenin korkutma için olduğunu söylemişlerdir. Haccı terk edenlerin Ehl-i Kitab’a benzetilmeleri, onların da kitaplarıyla amel etmemelerinden ileri gelir.
İbnu Abbas (r.a.) anlatır: “Resulullah (s.a.v.) buyurdular ki: “Kim hac yapmak isterse acele etsin. Çünkü olur ki insan hastalanır (bineği) kaybolur, (gitmeye mani) bir iş zuhur eder.” (Beyhaki) Efendimiz s.a.v bu ibadet için acele davranmamız gerektiğini ifade eder. Zira hac, hem mal hem de bedenen yapılan ibadettir. Yorgunluğu fazladır, meşakkati çoktur, zaman alan bir ibadettir. Hiçbir ibadette bu kadar yorgunluk, meşakkat ve imtihan yoktur. İnsanı namazdan, oruçtan alıkoyacak engeller çok olmaz, ancak haccın engeli çok olur. Fırsatını bulan hemen değerlendirmeli, bu farzı yerine getirmeli. Allah Teala’nın “evim” dediği, sadece bakmanın dahi sevap olduğu bir Kâbe’ye gelmek için hangi mümin geri durabilir, ilgisiz kalabilir?
Yüce Allah şöyle buyurur: “Allah için haccı ve umreyi tam olarak yapın.” (Bakara 196) Hac ve umre günler süren ve yorucu bir ibadettir. Efendimizin s.a.v “Allahım onu bana kolaylatır” dediği, kolaylık istediği tek ibadettir. Bu ibadete başlayanlar daha vazifeleri bitmeden, yorgunluktan dolayı yarıda bırakmak istiyorlar. Umre tavafını yapıp sa’yini yapmak istemeyenler, ihramlı durmak zoruna gidip ihramını çıkarmak isteyenler oluyor. Bunun için Allah c.c uyarıyor: “Allah için haccı ve umreyi tam olarak yapın.” Kişi demelidir ki: “Şartını, sünnetini, edebini güzelce koruyarak bu manevi ticaretten en fazla nasıl kârlı dönerim?” Yarıda bırakmanın değil güzelce tamamlamanın hesaplarını yapmalıdır.
Hz. Aişe (r.a.) anlatıyor: “Ey Allah’ın Resulü, seninle cihad etmek üzere biz de sefere çıkmayalım mı? Zira ben Kur’an’da cihattan daha faziletli bir amel göremiyorum.” Efendimiz (s.a.v.) şu cevabı verdi: “Hayır, ancak, cihâdın en faziletli ve en güzeli hacc-ı mebrürdur.” Hz. Aişe der ki: “Bunu işittikten sonra haccı hiç bırakmadım.” (Buhârî, Nesai)
“En üstün amel hangisidir?” diye soruldu. Peygamber efendimiz: “Allah’a imandır” buyurdu. Sonra nedir? Denildi: “Allah yolunda cihad etmektir” cevabını verdi. Sonra hangisidir? diye soruldu: “Mebrur (kabul edilmiş) Hacdır” buyurdu. (Müslim)
“Ey Allah’ın Resulü, kadınlara da cihad var mı?” “Evet, içinde savaş olmayan bir cihad var ki Hacc ve umredir” (İbn Mace)
“Küçüğün, büyüğün, zayıfın, kadının cihadı hacc ve umredir.” (Nesâî,). Hac ve umre cihatla kıyaslanarak bu ibadetlerin zorluğu ve mücadele gerektiği anlaşılmaktadır. Birine “Savaşa gideceksin” dense nasıl hazırlık yapar, muhtemel zorluklara zihnen ve bedenen hazır olur, yatıp uyumayacağını, keyif sürmeyeceğini bilir. Aynı şekilde hac ve umreye giden de böyle hazırlıklı olmalıdır. Hadiste haccın cihad olarak vasıflanması, hacda karşılaşılan meşakkatler sebebiyle bir nevi nefis mücadelesi yapılmasındandır.
“Küçük cihaddan büyük cihada dönüyoruz.” buyurdu. Ashab: “Ey Allah’ın Resulü, büyük cihad nedir?” diye sorunca, şu cevabı verdiler: “En büyük cihad, nefisle yapılan cihattır.” buyurdu. (Beyhaki)
İbnu Abbâs (r.a.) anlatıyor: “Resûlullah (s.a.v.) buyurdular ki: “Hacla umrenin arasını birleştirin. Zira bunlar tıpkı körüğün demirdeki pislikleri temizlemesi gibi günahları temizler.” (Nesâî, İbnu Mâce)
Körüğün demirdeki pisliği temizlediği gibi hac ve umrenin de kişiyi temizlediği ifade ediliyor. Buradaki teşbih dikkat çekicidir. Körük demirdeki pisliği basit bir üfürme ile değil, ciddi bir yakma ile temizlemektedir. Hacc ve umre ibadetinde, gerçekten nefsi alev alev yakan, temizleyen çeşitli ateşler, sıkıntılar var: Maldan harcamalar, açlık, susuzluk, yorgunluk, uykusuzluk… Bunlara sırf Allah rızası için sabırla katlanmış olanlar tertemiz olacaktır.
Ebu Hüreyre (r.a.) anlatıyor: Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurur: “Bir umre, diğer umreye arada işlenenler için kefarettir. Hacc-ı Mebrûr’un (kabul edilmiş haccın) karşılığı cennetten başka bir şey olamaz!” (Buharî, Müslim) Bu ibadetleri ve ayrıcalıkları başka beldelerde bulmak mümkün değildir. Umre ve hac burada yapılır. Başka memleketlerde ne yapılırsa yapılsın umreci ve hacı olunmaz. Bolca umre yaparak aradaki günahları eritmeli. Dikkat etmeli ki hadiste “haccın karşılığı cennettir” denmiyor, “mebrur (kabul edilmiş bir) haccın karşılığı cennettir” deniyor. Haccımızın mebrur olması için çok gayret göstermelidir. Bu kolay değildir, sabretmeden, gayret etmeden, çalışmadan ulaşılmaz.
Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurur: “Hacılar ve umre yapanlar, Allah’ın ziyaretçileri ve ona gelen elçileridir. O’ndan istediklerinde onlara verir, istiğfar ettiklerinde onları affeder, O’na dua ettiklerinde dualarına karşılık verir. Birisi için şefaat ettiklerinde şefaatleri kabul edilir.” (İbnu Mace; İbnu Hıbban; Beyhaki)
“Allah yolunda cihad eden, hacceden ve umre yapan Allah’ın elçisidir. Çünkü Allah bunların yapılmasına kulları davet etti, onlar da icabet ettiler. Buna mukabil onlar da O’ndan (dilediklerini istediler), Allah da onlara istediklerini verdi.” (İbn Mace) ONLARIN DUASI KIYMETLİDİR: Hac veya umreye giden kişilerden dua almak ve dualarına kendisini de ortak etmesi için ricada bulunmak sünnettir. Nitekim umre yapmak için izin isteyen Hz. Ömer’e (r.a.), Resul-i Ekrem (s.a.v.): “Kardeşçik! Duanda bana da yer ayırır mısın?” “Kardeşciğim! Bizi de duadan unutma!” buyurmuştur. (Ebu Davud; Tirmizi) Hz. Ömer der ki: “Bu öyle bir dua isteğiydi ki, karşılığında bana dünyalar verilseydi hiç bu kadar sevinmezdim.” (Ebu Davud, Tirmizi) Hac ve umre, günler boyu süren bir ibadettir. Namaz, oruç, sadaka, bütün ibadetler kısa zaman içinde yapılır, ancak hac ve umre öyle değildir. İnsan evine dönene kadar ibadet halindedir. Onun için duası kıymetlidir.
1 - Hac, ibadete yönlendirir. 2 - Hac, zorluklara karşı dayanma gücü kazandırır. 3 – Hac, mahşer gününü hatırlatır. 4 - Hac, İslam kardeşliğini pekiştirir. 5 - Hac, günahlara kefaret olur. 6 - Müslümanlar arasında istişare, tanışma ve muhabbete vesile olur. HACCIN DİĞER İBADETLERDEN FARKLILIKLARI
Hac Allah’ın emri olduğu için yapılır. Bununla beraber bütün ibadetlerde olduğu gibi hac ibadetinde de insanlar için pek çok yararlar vardır. MEKKE’DE HACIYI NELER BEKLEMEKTEDİR? Hac ibadeti Mekke’de yapılır. Burada kişiyi bir çok manevi güzellikler bekler:
MEKKE NASIL BİR ŞEHİR? Peygamberimiz (a.s.); Mekke'yi fethinin ikinci gününde irad ettiği hutbesinde şöyle buyurmuştur: "Ey insanlar! Şüphe yok ki, Allah, göklerle yeri, Güneş'le Ay'ı yarattığı gün, Mekke'yi de haram ve dokunulmaz kılmıştır. (Buhari) Burası, Allah'ın haram ve dokunulmaz kıldığı bir bölgedir. Kıyamet gününe kadar da, haram ve dokunulmaz olarak kalacaktır. Mekke'yi haram ve dokunulmaz kılan Allah'tır (c.c). Allah'a c.c ve âhiret gününe inanan kimseye, Mekke Hareminde kan dökmek, ağaç kesmek, helal olmaz” (Ahmed) Ayyâş İbnu Ebi Rebî’a el-Mahzûmî r.a anlatıyor: “Resûlullah s.a.v buyurdular ki: “Bu ümmet, şu haram yerlere hakkı olduğu hürmeti gösterdiği müddetçe hayır üzere devam eder. Bu hürmete riayet etmediler mi helâk olurlar.” (İbn Mace) Beldelerin anası: Mekke’ye “ümmü-l kura/beldeleri aslı, anası” denmiştir. Çünkü o, yeryüzünde ilk yaratılan yerdir. Sonra yeryüzü onun altından döşenmiştir. Mekke, ilk yaratıldığı için ona “ümm/ana, asıl” denmiştir. Yüce Allah şöyle buyurur: “İşte bu (Kur’an) da, bereket kaynağı, kendinden öncekileri (ilâhî kitapları) tasdik eden ve şehirler anasını (Mekke’yi) ve bütün çevresini (tüm insanlığı) uyarasın diye indirdiğimiz bir kitaptır. Ahirete iman edenler, ona da inanırlar. Onlar namazlarını vaktinde kılarlar.” (En’am 92) Mekke inananların ana vatanıdır. Dünyada ilk yaratılan kara parçası orasıdır, Hz. Havva annemiz ve Hz. Adem a.s babamız burada yaşamışlardır. Efendimizin s.a.v hanımları (r.a) oralıdır, onlar da bizim annelerimizdir. Yüce Allah şöyle buyurur: “Peygamber, mü’minlere kendi canlarından daha önce gelir. Onun eşleri de mü’minlerin analarıdır.” (Ahzab 6) Kişi anavatanında rahat eder. Ayrıca o beldeleri Allah c.c “emin belde” diye adlandırmış. “Oraya kim girerse, güven içinde olur” Al-i İmran 97 Peygamberimizin (s.a.v) mekke‘ye olan sevgisi: Resûli Kibriya Efendimiz, doğup büyüdüğü mekke’den ayrılırken şehre ve şöyle dedi: "Sen ne hoş beldesin. Seni ne kadar seviyorum! Eğer kavmim beni buradan çıkmaya mecbur etmeseydi, senden başka bir yerde ikâmet etmezdim." (Tirmizi menakıb 3922) Bunun üzerine, yüce Allah Habibini teselli eden şu âyeti indirdi: “Elbette, o Kur’ân’ın tebliğini üzerine farz kılan Allah, seni yine döneceğin yere (Mekke’ye) döndürecektir!” (Kasas 85)
Gittiği şehir, şehirlerin anası, en hayırlı beldedir. Buraya gelenler yolculuğunun başından sonuna en üst seviyede edep ve hürmet içinde olmalıdır. İnsan edebi korudukça nefsi uslanır. Hac ve umrede edebe ne kadar dikkat edilirse nasibi o kadar çok olur. Bir hasta röntgen çekilirken yada göz muayenesi olurken kıpırdamadan, gözünü bile kırpmadan durur, yoksa tedavi gerçekleşmez. Bu beldenin yolcusu da son derece edepli ve dikkatli davranmalıdır.
“Oraya giren emniyette olur” (al-i İmran 97) İbrahim a.s demiştir ki: “Rabbim! Bu şehri güvenli kıl, (İbrahim 35) Allah’ın c.c “Evim” dediği Kâbe oradadır. Yüce Allah’ın c.c “Evim” dediği başka yer yoktur: “Tavaf edenler, kendini ibadete verenler, rükû ve secde edenler için evimi (Kâbe’yi) tertemiz tutun.” (Bakara suresi 125) “Artık hacda cinsel ilişki, günaha sapmak, kavga etmek yoktur.” (Bakara 197) MEDİNE’DE HACIYI NELER BEKLER?
MEDİNE NASIL BİR ŞEHİR? Efendimiz (s.a.v) hicretten önce şöyle buyurdu: “Yüce Allah, onları (Medineli Ensarı) size kardeş yaptı ve Medine’yi size emniyet ve huzur bulacağınız bir yurt kıldı!” (İbn Hişam Sire)
“O Medine, gerçekten temizdir. Ateşin gümüşteki kirleri temizlediği gibi Medine kişiyi temizler.” (Müslim) Hz. Enes radıyallahu anh anlatıyor: “Resûlullah aleyhissalatu vesselam Medine’yi şu şu yer arasında kalan kısımlarıyla haram ilan etti: “Kim bu haramı ihlal edecek bir davranışta bulunursa, Allah’ın, meleklerin ve bütün insanların laneti onun üzerine olsun. Allah Kıyamet günü o kimseden ne farz ne nafile kabul etmesin” (buyurdu). (Buhari, Fezailu’l-Medine 1, İ’tisam 6; Müslim, Hacc 462, 463,464, (1365, 1366, 1367)
“Bu dağ var ya, o bizi çok seviyor, biz de onu seviyoruz” buyurdular. Medine’ye yönelince de: “Ey Allahım! Hz. İbrahim Mekke’yi haram kıldığı gibi, ben de (Medine’yi) iki dağı arasıyla haram kılıyorum. Allahım, (Medine halkını) müdd ve sa’larınla mübarek kıl” buyurdular. (Buhari, Fezailu’l-Medine 6; Müslim, Hacc 462, (1365)
“Medine’nin sıkıntı ve meşakkatlerine ümmetimden sabır gösteren herkese, Kıyamet günü şefaatçi ve şahid olacağım.” (Müslim, Hacc 484, (1378); Tirmizi, Menakıb, (3920) İbnu Ömer radıyallahu anhüma anlatıyor: “Resûlullah aleyhissalatu vesselam buyurdular ki: “Medine’de ölmeye muktedir olan orada ölsün. Zira ben, orada ölene şefaat ederim.” (Tirmizi, Menakıb, (3913) HACCA NİYETLENEN KİMDİR?
Nazargah-ı ilahidir, makam-ı Mustafa'dır bu” diyen Nabi’nin öğüdünü hatırından çıkarmayandır
Yüklə 69,76 Kb. Dostları ilə paylaş:
|