Haksiz fiİllerden doğan borç İLİŞKİleri Mustafa Özer I sorumluluk hukuku a genel olarak

3- Kusursuz sorumluluğa dayalı açılan tazminat davasında, görevli mahkeme; idari yargı mahkemeleri değil, adli yargı mahkemeleridir.

( 3. HD. 18.01.2016 tarih ve 2015/1979 E. - 2016/193 K.)

4- Desteğini kaybeden davacıların açtığı maddi ve manevi tazminat davasında; kusur, tazminatının belirlenmesinde gözetilecek bir unsurdur. Mahkemece; maddi tazminattan desteğin kusur oranına göre indirim yapıldığına göre, manevi tazminattan da hak ve adalet ilkesine göre yapılacak indirim sonucu belirlenecek miktara hükmedilmesi gerekir. Vefat eden çocuğun ağır kusurlu olduğundan bahisle manevi tazminat taleplerinin reddine karar verilmesi doğru değildir. (3. HD. 12.10.2015 tarih ve 2014/19670 E. - 2015/15490 K.)
5- Destekten yoksun kalma tazminatının belirlenmesin de PMF tablosu esas alınmalıdır. ( 17 HD. 09.12.2012 tarih ve 23011/11066 E. - 2012/10762 K.)

./...

-13-


6- Sigortalının meslekte kazanma güç kayıp oranı uyuşmazlık konusu değildir. Uyuşmazlık, tazminatının belirlenmesi noktasında toplanmaktadır. Tazminatın saptanmasında çalışma süresinin, pasif döneminin de zarar hesabına dahil edilmesi gerekir. Pasif döneminin zararı dışlanmak suretiyle hüküm kurulması doğru değildir. (21 HD. 05.04.2007 tarih ve 2006/17139 E. - 2007/5679 K.) (21. HD 21.03.2007 tarih ve 2007/2708 E. – 5209 K.)

7- Meslekte kazanma gücünü kaybetmiş davacının, bakıma sürekli ihtiyaç duyup duymayacağının ve bu sürenin saptanmasına ilişkin Adli Tıp Kurumu'ndan rapor alınmalıdır.( 3. HD 01.10.2014 tarih ve 2014/5183 E. - 2014/12825 K. )

8- Davada, yüksek gerilem hattında meydana gelen tel kopması sonucunda çıkan yangında taşınmazlarda bulunan meyve ve sebzenin zarar gördüğü iddiasıyla tazminat istenilmiştir. Mahkemece, davalının sorumluluğunun tehlike sorumluluğu olduğu, yangın tutanağına göre, zararın yangından çıktığı ve tespit raporu alındığının anlaşıldığından bahisle davanın kabulüne karar verilmiştir.

Davalı taraf, delil tespit raporuna itiraz ettiğine göre, mahkemece, zarara neyin sebep olduğunu ve zarar miktarının belirlenmesi için ayrıca bilirkişi incelemesi yatırılması gerekir. Eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru görülmemiştir.(3. H.D 18/12/2012 tarih 2014/8628 E.-16837 K.)

9- Dava dilekçesinde, müvekkiline ait bahçede bulunan yeni biçilmiş pamukların üzerine, davalı elektrik idaresine ait tellerden sıçrayan kıvılcımların düştüğünü ve pamuğun yandığını ileri sürerek; tazminat istenilmiştir.

Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.

Somut olayda, davalı elektrik idaresinin kusur durumu yanında, davacının da; olayın meydana gelmemesi için tedbir almasının gerekip gerekmediği, müterafik kusurunun bulunup bulunmadığı bilirkişi raporu ile belirlenmeli, bundan sonra bir karar verilmelidir. Eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru değildir. (3. HD. 09/12/2014 tarih, 2014/7704 E. - 2014/16189 K.)

10- % 97 oranında meslekte az alma gücünü kaybetmiş ve sürekli bakıma muhtaç duruma düşmüş davacının; sürekli iş göremezlik, tedavi ve bakıcı gideri nedeni ile uğradığı zarar belirlenirken, askerde geçireceği süre nazara alınmalıdır.

Bakıcı giderinden de % 50 oranında indirim yapılmalıdır. (4. HD. 23/09/2014 gün ve 2013/16547 E. - 2014/12142 K.)

11- Sigorta şirketi tarafından yapılan ödemeyi tazminat hesabının yapıldığı günden önce alan davacı; bu paranın tazminat hesabının yapıldığı güne kadar işleyen yasal faiz kadar kazanım sağlamış olacağından; zarar ve yararın denkleştirilmesi ilkesi gereğince, sigorta şirketi tarafından yapılan ödemenin tazminat hesabı yapıldığı güne kadar geçen süreye ilişkin getirisinin yasal faiz ölçüsünde güncelleştirilip belirlenerek hesaplanan tazminattan indirilmesi gerekir.(HGK'nun 21/11/2012 tarih ve 2012/4-381-825)

12- Zarar, olayın gerçekleştiği tarih gözetilerek hesaplanmalıdır.(3. HD 27/01/2015 tarih ve 2014/13853 E-2015/1487 K sayılı ilamı).

13- Davacı, olay nedeniyle, %100 meslekte kazanma gücünü yitirmiştir. Bu yüzden uğrayacağı daimi kazanç kaybı; “ gerçek belli iken varsayıma gidilemez “ ilkesi uyarınca, rapor düzenleme tarihine kadar gerçekleşen zarar yönünden bilinen verilerin nazara alınması suretiyle; rapor düzenleme tarihinden sonraki zarar yönünden ise, bilinen son gelir nazara alınıp, her yıl %10 oranında artırılmak ve %10 oranında iskonto edilmek suretiyle belirlenmelidir. (3. HD 26.05.2014 tarih ve 2014/6406 E. - 2014/8115)

./...

-14-
14- Davacı, taşınmazında bulunan meyve ağaçlarının, davalı şirkete ait yüksek gerilim hattından çıkan yangında yandığını ileri sürerek; maddi ve manevi tazminat talep etmektedir.

Mahkemece; davanın kısmen kabulü ile 107.835 TL maddi tazminatın faizi ile tahsiline, manevi tazminat talebinin ise reddine karar verilmiştir. Hüküm davalı tarafça temyiz edilmiştir.

Meyveli ağaçların yaşamına son verilmesinden doğan zararın, bunların kaim değerinin tespiti suretiyle takdiri gerekir. Bir ağacın kaim değerini bulmak için, uygulanması gereken yöntem ise; ağaçların bulunduğu yerin ağaçlı değeri ile ağaç değeri arasındaki farkın tespiti ile bu farkın o yerde bulunan ağaç sayısına bölünmesi suretiyle, gerçeğe en yakın zararın belirlenmesidir. ( 3. HD 08.06.0-2015 tarih ve 2015/4238 E. - 10447)

15- Dava, elektrik çarpması nedeni ile desteğin ölümünden dolayı uğranılan maddi ve manevi zararın ödetilmesi istemine ilişkindir.

Davaya konu olayda; olayın gelişim biçimi, olay tarihi, tarafların kusur durumu ve yukarıdaki ilkeler gözetildiğinde, davacılar yararına takdir edilen manevi tazminat tutarları azdır.

Öte yandan, dayanışmalı (müteselsilen) sorumlu olanlar aleyhine açılan davanın reddinde, ret sebebi aynı olan davalılar yararına tek, ret sebebi ayrı olan davalılar vekili lehine ise her ret sebebi için ayrı ayrı avukatlık ücreti takdiri gerekir. ( 3. HD. 27.01.2015 tarih ve 2014/13909 E. - 2015/1491 K.)

16- Trafik kazasından doğan zararla ilgili tazminatın hesabında; mahkemece, sigorta şirketinden yapılmış bir ödemenin mevcut olup olmadığı araştırılmalıdır. ( 3. HD 03.04.2006 tarih ve 2006/1331 E. - 2006/3453 K.)
17- Yaralanma nedeniyle tedavi, ulaşım ve konaklama gideri yapılması yaşamın olağan akışına uygun olup tüm giderlerin belgelenmesi de beklenemez. Yaralanmanın gerektirdiği belgelendirilemeyen tedavi giderleri, ulaşım ve konaklama giderleri yönünden bilirkişi incelemesi yapılarak, bu zararın da kapsamı belirlenmeli, bu yöntemle zarar tutarının belirlenememesi durumunda ise Borçlar Yasası'nın 42. maddesi gereğince takdir edilecek uygun bir tutar, belgelendirilemeyen gider olarak kabul edilmelidir. (3. HD 17.12.2014 tarih ve 2014/20363 E. - 2014/16671 K.)
18 – Dava trafik kazası nedeniyle tazminat istemine ilişkin olup, mahkemece sigorta ödemesi indirildikten sonra kusur indirimi yapılmak suretiyle maddi tazminata hükmolunmuştur.

Sorumluluk hukukunda tazminat denkleştirilirken yapılacak indirimler arasında bir sıra söz konusudur. İndirim nedenleri genellikle, biri gerçek zararın diğeri de tazminatın belirlenmesi işlemine ilişkin olmak üzere ikiye ayrılır. Kural olarak önce gerçek zararı bulmak gerektiğinden, zararla ilgili indirim sebepleri önce, tazminatla ilgili indirim sebepleri ise daha sonra uygulanmalıdır. Buna ilaveten tazminat alacaklısına ilişkin indirim sebeplerinin önce, tazminat borçlusuna ilişkin indirim sebeplerinin de sonra uygulanması gerekmektedir. ( 3. HD 29.03.2010 tarih, 2010/4167 E. - 2010/5310 K.)
19- Trafik kazası geçiren davacı, Almaya'da yaşadığını belirterek maddi hasarın tazminini istemiştir. Araç Almanya'da tamir edilmiştir. Davacının mal varlığındaki eksilme, araç için Almanya'da yapılan masraflardan doğduğuna göre, zarar ve tazminatın belirlenmesinde Alman pazarlarındaki sürüm değerleri esas alınmalıdır. ( 4. HD. 23.02.1984 gün ve 1984/1095 E. - 1984/1761 K.)


./...

-15-

20- Dava, vesayet altında bulunan davalı tarafından davacı dernek duvarına zarar verilmesi nedeniyle tazminat istemine ilişkin olup mahkemece davalının sorumluluğuna karar verilmiştir. Davalının akıl hastası olması nedeniyle BK'nun 54.maddesinde düzenlenen hakkaniyet sorumluluğu yönünden tazminatı karşılayabilecek malvarlığı da bulunup bulunmadığı araştırılarak sorumluluğu gerekip gerekmediğinin denetime elverişli biçimde irdelenmesi ve tazminat miktarının takdir edilmesi gerekirken mahkemece BK'nun 54.maddesi değerlendirilmeden karar verilmesi bozma nedenidir. (3. HD 24.02.2011 tarih ve 2010/21784 E. - 2011/2697 K. )
21- Dava, haksız eylemden doğan tazminat isteğine ilişkindir. Davacının işgali altındaki 4 nolu parselin mera vasfında olduğu tartışılmazdır. Davacı fuzuli şagil durumundadır. Davalı köy muhtarlığı dava konusu yerin eski hale gelmesi için patatesleri ve ağaçları söktüklerini kabul etmiştir. Bu durumda mahkemece yapılacak iş, Medeni Kanunun 908. maddesi gereğince kesilen kavak ve söğüt ağaçlarından dolayı davalı köy muhtarlığının haksız zenginleşmesinin olup olmadığını araştırmak, eğer haksız zenginleşme varsa zenginleşme miktarı oranında karar vermek, yok eğer kesilen ağaçlar davalı köy muhtarlığına haksız zenginleşme sağlamamışsa davanın reddine karar verilmelidir. ( 3. HD. 02.12.1997 tarih ve 1997/10760 E. - 11501 K.)
22- Adam çalıştıran, çalışanın seçiminde, talimat vermede ve denetlemede gerekli özeni gösterdiğini kanıtlaması halinde sorumluluktan kurtulur. Bir başka ifade ile çalıştıranın sorumlu tutulabilmesi için zarar verici eylem ile çalıştıranın görülen işi arasında fonksiyonel bağlılık bulunması yeterlidir.

Somut olayda, mağaza sorumlusunun eylemi nedeniyle zarar oluşmuştur. Bu husus kesinleşen ceza mahkemesi kararı ile de sabittir.

O halde mahkemece, davalı Yasin'in eylemi nedeniyle davalı şirketin B.K.'nun 55. (T.B.K. 66.) maddesi hükmü gereğince sorumlu tutulması gerekirken bu davalı yönünden redde karar verilmesi doğru görülmemiştir. (3. HD 14.01.2013 tarih ve 2012/23133 E. - 2013/3 K.)
23- BK. 58. maddesinde öngörülen, sorumluluğun söz konusu olması için, söz konusu yapı eserinin, yapım bozukluğu veya bakım eksikliğinden bir zarar doğması gereklidir. 35.000 kwh yük taşıyan orta gerilim elektrik hattının ağaç direk üzerinden taşınmasının tehlike yarattığı ve bu durumun yaralanma olayının meydana gelmesine katkıda bulunduğu kabul edilerek, davalının tehlikeli işletme faaliyetinden dolayı sorumlu tutulması, ancak davalının sorumlu tutulacağı tazminat miktarları belirlenirken, davalının tehlikeli işletme nedeniyle sorumlu olması, yaralanma olayının ve davacıların uğradığı zararın tamamının davalının eyleminden kaynaklanmamış olması gibi olgular gözetilerek, BK. nun 43. ve 44. (TBK. nun 51 ve 52.) maddeleri uyarınca yapılacak değerlendirmeye göre, belirlenecek tazminatlardan uygun oranda bir indirim yapılması suretiyle hüküm tesis edilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile istemin tümden reddedilmiş olması usul ve yasaya uygun düşmediğinden, kararın bozulması gerekmiştir. ( 3. HD 17.11.2015 tarih ve 2015/11346 E. - 2015/18206 K.)
24- Dava, hayvan sahibi ve idare edenin sorumluluğuna dayalı maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.

Somut olayda; davacıların kızı Melike'nin köpek ısırması sonucu yaralandığı sabit olup, davalı köpeğin sahibi ve bakıcısı olmadığını savunmuş ise de; köpeğin petrol istasyonunda bulunan ayrı bir kafeste bakılıp beslendiği anlaşılmakla davalı şirketin sorumluluğu yoluna gidilmelidir. ( 3. HD 17.11.2015 tarih ve 2015/274 E. - 2015/18147 K.)

./...
-16-

25- Davacı, depremde enkaz altında kaldığını ve ağır yaralandığını ileri sürerek, tazminat istemiştir.

Davacının işgücü kaybı tazminatının hesaplamasında CSO – 1980 yaşam tablosu esas alınarak hesaplama yapılmıştır. Oysa, Yargıtay İçtihatlarına göre, PMF yaşam tablosuna göre tazminat hesabı yapılmalıdır.

Depreme dayalı oluşan zarar nedeniyle, hakkaniyet indirimi yapılmalıdır.

Ancak, hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacının işgücü kaybı tazminatı hesaplanmasında, CS0-1980 yaşam tablosunun esas alındığı anlaşılmaktadır. Oysa, Yargıtay'ın yerleşik içtihatlarında, hesaplamada esas alınması gereken yaşam tablosunun PMF-1931 yaşam tablosu olduğu belirtilmiş ve kabul edilmiş bulunmaktadır. Mahkemece, bilirkişiden bu doğrultuda ek rapor alınıp, sonucu dairesinde hüküm tesisi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirmeye dayalı hüküm verilmiş olması doğru görülmemiştir.

Öte yandan BK'nun 43/1(TBK 51/1) maddesine göre " Hakim, hal ve mevkiin icabına ve hatanın ağırlığına göre tazminatın suretini ve şumülünün derecesine tayin eyler."

Davacının, oluşan zararı, deprem nedeniyle kiracı olarak bulunduğu binanın yıkılması sonucu doğmuştur. Depremin mücbir sebep olarak kabul edilip, zararla illiyet bağını kestiği kabul edilemez ise de; ne zaman ve hangi büyüklükte olacağı öngörülemeyen ve sonucu gerçekleştiğinde büyük bir yıkıma sebebiyet veren, bölgede herkesi etkileyen en büyük doğal afet olduğu da kabul edilmek zorundadır. Ayrıca, bölgenin birinci derecede deprem kuşağında yer aldığı ve oluşan depremin şiddet büyüklüğü de gözden kaçırılmamalıdır. O halde, mahkemece, bilirkişi tarafından belirlenen tazminat miktarından adalete uygun bir hakkaniyet indirimi yapılması da gereklidir. Bu hususta bir değerlendirme yapılmamış olması da doğru görülmemiş, hükmün açıklanan nedenlerle bozulması gerekmiştir. (3. HD. 30.09.2014 tarih ve 2014/8020 E. - 2014/12736 K.)
26- Zararın oluşmaması için gerekli özeni göstermemek suretiyle kusurlu davranışı sonucu zarar gören davacının bu durumu gözetilmeli; hesaplanan tazminattan indirim yapılmalıdır. (3. HD 04.03.2002 tarih ve 2002/ 1611 E. - 2002/2057 K.)
27- Trafik kazasına dayalı tazminat isteminde; tamirin zorunlu olduğu hallerde , tazminata KDV eklenerek karar verilmesi gerekir. (17. HD 18.10.2005 tarih ve 2005/10234 E. - 2005/9871 K.)

28- Dövülen kişinin manevi tazminat isteminde, BK. 60/2. maddesinin (ceza zamanaşımının) uygulanması gerekir. ( 3. HD 01.04.2002 2002/2372 E. - 2002/3048 K. )
Beni dinlediğiniz için teşekkür eder, saygılarımı sunarım..

YARARLANILAN KAYNAKLAR
1- Prof.Dr. Fikret EREN, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Yetkin Basımevi 2012 - Ankara

2- Mustafa Reşit KARAHASAN, Tazminat Davaları ve Yargılama Usulü, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş 1996- İstanbul

3- Prof. Dr. O. Gökhan ANTALYA, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 1 - 2. Baskı Nisan 2013 - İSTANBUL

4-Hasan Tahsin GÖKCAN- Seydi KAYMAZ, Karayolları Trafik Kanunu'na göre Hukuki Sorumluluk, Tazminat, Sigorta, Rücu Davaları ve Trafik Suçları, Seçkin Yayınevi – 2001 - Ankara

5- Dr. Mine KAYA, Yargıtay 3. Hukuk Dairesi Üyesi, Bedensel Zararların Hesaplanmasına İlişkin Seminer Notu

6- YARGITAY KARARLARI