Şiəlik İmam Hadinin (ə) dönəmində
Bu dövrdəki şiələrin əksəriyyəti kufəli idi. Buna ən yaxşı sübut bir çoxlarına “Kufi” (Kufəli) ləqəbi verilməsidir. İmam Baqir (ə) və İmam Sadiqin (ə) dövründə imamların bir çox səhabələri adlarına Qumi (Qumlu) ləqəbini əlavə etmişdilər. Bunlar Qumda yaşayan ərəb əsilli əşərilər idilər.3 İmam Hadinin (ə) dönəmində Qum şəhəri İranda şiəliyin mühüm mərkəzlərindən idi. Bu şəhərin əhalisinin İmamla (ə) sıx əlaqəsi var idi.
Abə (və ya Savə) və Kaşan şəhərləri şiəlik təlimlərinin təsiri altında idi. Onlar Qum əhalisinin təlimlərinə uyğun şəkildə davranırdılar. Bəzi rəvayətlərdə Məhəmməd ibn Əli Kaşaninin adı çəkilir, İmam Hadidən (ə) suallar soruşduğu qeyd edilir.1
Qum əhalisinin İmamla (ə) maddi əlaqəsi də var idi. Bu məsələ ilə bağlı Məhəmməd ibn Davud Qumi və Məhəmməd Təlhinin adları qeyd edilir. Onlar Qum və ətraf şəhərlərdən vergi toplayır və onun necə idarə edilməsi haqda İmamı (ə) məlumatlandırırdılar.2
İranın digər şəhərlərində yaşayan şiələr də İmamla (ə) əlaqə saxlayırdılar. Bu elə bir halda idi ki, İranın əksər şəhərləri əməvilər və abbasilərin kinli siyasətləri nəticəsində əhli-sünnəyə meylli idilər. Deyləmdə hələ hicri II əsrin sonlarında çoxlu sayda şiə yaşayırdı. İraqda məskunlaşan xeyli sayda deyləm mühacirləri də şiəliyi qəbul etmişdilər. İmam Hadinin (ə) Həmədandakı vəkilinə yazdığı məktubdan söhbət açılan bir rəvayətdə deyilir: “Sizi Həmədandakı sevənlərimə tapşırmışam”3.
Dostları ilə paylaş: | 
