”Hayatta hiçbir şey Velázquez’ ın resmi kadar belirgin ve net değildir. Hayat gerçekleri size Picasso’nun resmindeki gibi şekil değiştirmiş olarak gösterir

• ”Hayatta hiçbir şey Velázquez’ ın resmi kadar belirgin ve net değildir. Hayat gerçekleri size Picasso’nun resmindeki gibi şekil değiştirmiş olarak gösterir.

• Picasso’nun resmine bakıp, Velázquez’in resmini görebilenleriniz başarılı olacak, diğerleri kübik şekillere bakıp yanlış anlamlar çıkarmaktan gerçekleri hiç göremeyecekler.”

• Prof. Dr. Muhan SOYSAL

• ODTÜ İşletme Fakültesi Emekli Öğretim Üyesi

Piyasa Ekonomisi

• Piyasa Ekonomisi

• Ekonomide kararları;

• biribirinden bağımsız hareket eden,

• tüketici, üretici, devlet ve diğer organizasyonlar verir.

• Güdümlü Ekonomiler (Kumanda Ekonomileri)

• Ekonomide kararları;

• Merkezi otorite (DEVLET) verir.

• Karma Ekonomi

• Kamu/özel mülkiyet, piyasaya Devlet müdahalesinin,

• farklı boyutlarda gerçekleştiği ekonomik sistem.

• DEVLET’İN EKONOMİYE (FİYATLARA) MÜDAHALE YOLLARI;

• FİYAT KONTROLÜ
• MİKTAR KONTROLÜ
• VERGİ UYGULAMASI 

• FİYAT KONTROLÜ

• Devletin yasal düzenlemelerle mal/hizmet fiyatını belirlemesi/sınırlama getirmesi.

• FİYAT KONTROL YÖNTEMLERİ 

• TABAN FİYAT

• Mal/hizmet arzını korumak için piyasadaki asgari fiyatı belirlemesi; asgari ücret. Örnek: TTB Asgari Ücret Tarifesi

• TAVAN FİYAT

• Mal/hizmet tüketicisini korumak için piyasadaki en yüksek fiyatı belirlemesi.

• Örnek: SGK Fark Uygulaması

• MİKTAR KONTROLLERİ

• Devlet’in piyasa fiyat/miktarını değiştirmek için kullandığı yöntem = kota Kota

• Ticaret/üretimde miktar sınırlaması

• Üretim kotası

• Arz edilen mal/hizmet miktarının sınırlanması,

• Amaç;

• Fiyatı üretici lehine arttırmak

• İthalat kotası

• Belli dönemde ithal edilecek ürünlere tavan konulması

• Amaç;

• Ulusal endüstriyi korumak, ödemeler dengesi açıklarını azaltmak

• Vergi Uygulamaları

• Özel vergiler

• Belirli bir sınır üzerinden alınan vergiler. Örnek: Motorlu taşıtlar vergisi.

• Ad valorem vergiler

• Belirli bir parasal değerin yüzdesi şeklinde alınan vergiler. Örnek: Gelir vergisi.

• Para Politikası
• Maliye Politikası
• Dış Ekonomi Politikası
• Gelir Politikası

Para Politikası

• Para Politikası

• Araçlar;

• Emisyon, açık piyasa işlemleri, reeskont oranı, mevduat karşılık oranları, bankacılık sistemi üzerinde doğrudan kontrol, faiz oranları

• Yürüten;

• Merkez Bankası

• Maliye Politikası:

• Araçlar;

• Vergiler, kamu harcamaları, borçlanma vb.

• Yürüten;

• Parlamento denetiminde Hükümet

• Dış Ekonomi Politikası

• Araçlar;

• Gümrük tarifesi, kota, ihracat teşviği, yabancı sermaye ve döviz politikaları

• Yürüten;

• Parlamento denetiminde Hükümet

• Gelir Politikası

• Ücretler ve fiyatlar üzerindeki doğrudan kontrol, enflasyonla mücadelede en uç müdahale

• Amaca yönelik Ekonomi politikası 

• İstikrar politikaları

• Ekonomik dalgalanmaların etkisini azaltmaya yönelik, kısa dönemli politikalar.

• Genellikle, para ve maliye politikalarının bileşimi

• Büyüme politikaları

• Üretim kapasitesini arttırmaya yönelik, uzun dönemli politikalar. 

• Ekonomi

• Sonsuz (sınırsız) olan insan ihtiyaçlarının,

• varolan kıt kaynaklarla karşılanmasını inceleyen bilim…

• Sağlık Ekonomisi

• hem hastaları hem kaynakları

• ekonomi bilimi’nin gerekleri ile inceler...

• GENEL ANLAMDA KAYNAK 5M+T

• Money Sermaye/Para
• Manpower İnsangücü
• Material Araç-gereç
• Machine Makine
• Management Yönetim
• +
• Time Zaman

• EKONOMİ’DE KAYNAK = ÜRETİM FAKTÖRÜ

• Emek (İşgücü)
• Sermaye
• Toprak
• Girişim (Teşebbüs)

• SAĞLIK EKONOMİSİ’NDE KAYNAK = ÜRETİM FAKTÖRÜ

• Sağlık İşgücü
• Hekim/Diş Hekimi/Eczacı/Hemşire gibi sağlık insangücü
• Sağlıkta Sermaye
• Tıbbi Cihaz/İlaç/Sarf Malzemesi/Hasta Yatağı
• Sağlıkta Toprak
• Bina ve Sabit Yatırım
• Sağlıkta Girişim (Teşebbüs)
• Yatırımcı

• 1948, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, 25.Madde;

• “Herkesin, gerek kendisi gerekse ailesi için, yiyecek, giyim, konut, tıbbi bakım, gerekli toplumsal hizmetler dahil olmak üzere sağlık ve refahını güvence altına alacak uygun bir yaşam düzeyine ve işsizlik, hastalık, sakatlık, dulluk, yaşlılık veya geçim olanaklarından iradesi dışında yoksun bırakacak öteki durumlarda güvenlik hakkı vardır”

• 1961, Avrupa Konseyi Avrupa Sosyal Şartı, 13.Madde;

• “Sağlık ve sosyal yardım hakkının etkin biçimde kullanılmasını sağlamak için sözleşmeci taraflar; yeterli olanağı bulunmayan ve kendi çabasıyla ya da başka kaynaklardan, özellikle bir toplumsal güvenlik sisteminden yararlanarak böyle bir olanak sağlayamayan herkese yeterli yardımı sağlamayı ve hastalıkta bu durumun gerektirdiği bakımı sunmayı üstlenir”

• 1982, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, 2./56./60. Maddeleri;

• “Sosyal Devlet”,

• “Sağlıklı yaşama hakkı”,

• “Sosyal güvenlik hakkı”

SAĞLIK HİZMETLERİNİN ÖZELLİKLERİ

• SAĞLIK HİZMETLERİNİN ÖZELLİKLERİ

• Arzı pahalı,
• Talebini tüketici belirlemez,
• Toplumsal, sadece kar amaçlı olamaz,
• Talebi rastlantısal,
• İkamesi yok,
• Dışsallığı (Externality) var,
• Talep esnekliği katı,

• POLİTİKA BELİRLEYİCİLER

• TBMM, DPT, SAĞLIK BAKANLIĞI, ÜNİVERSİTELER, STK.

• HİZMET SUNUCULAR

• KAMU; SAĞLIK BAKANLIĞI, ÜNİVERSİTELER, MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI, BELEDİYELER, DİĞER BAKANLIKLAR

• ÖZEL; ÖZEL SAĞLIK KURULUŞLARI, ÖZEL HEKİMLER, ECZANELER

• FİNANSÖRLER

• KAMU(VERGİ+PRİM); HAZİNE,MALİYE/SAĞLIK/ÇSG/MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI, YÖK,DİĞER KAMU,

• ÖZEL (PRİM) ; ÖZEL SİGORTALAR,

• CEPTEN ÖDEME ; HİZMET KULLANICILAR