Hayot faoliyati xavfsizligi

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI 
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
NAVOIY DAVLAT KONCHILIK VA 
TEXNOLOGIYALAR UNIVERSITETI 
“________________________________” fakulteti 
 
“
HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGI
” fanidan 
 
 
 
 
 
№6-AMALIY MASHG’ULOТ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Topshirdi: ________guruh talabasi 
____________________ 
 
Qabul qildi:_____________________
 
 
Navoiy-20___y. 

---

6 AMALIY MASHG'ULOT
FV sodir holatlarda aholining birinchi tibbiy yordam ko’rsatish.  
Mashg'ulotning maqsadi: FV sodir bo`ganda birinchi tibbiy yordam ko’rsatish bo`yicha 
bilim, malaka va ko`nikmalarni shakllantirish. 
Mashg‘ulotni o‘tkazish uchun kerak bo‘ladigan asboblar, jihozlar, ko‘rgazmali 
qurollar.  Plakatlar, slaydlar, film, jugut, bog`lovlar, Immobilizatsiya vositalari. 
Topshiriq: 
1.Arteriya, vena, kapillyar, ichki qon ketishi 
2.Qon ketganda birinchi tibbiy yordam berish amallarni bajarish. 
3.Tayanch-harakat tizimi haqida umumiy tushuncha. 
4. Travma (suyak singan)da o'ziga va o'zaro yordam ko'rsatish amallari bilan tanishish. 
5. Birinchi tibbiy yordam ko`rsatish me`yorlarini bajarish 
Umumiy tushuncha 
Qon tomirlar yurak bilan birga qon yuradigan sistemani tashkil etadi, uni ishi tufayli 
organizmda qon harakati ta'minlanib turiladi. Bunda xujayralar va to'qimalar qondan kislorod va 
ular uchun kerakli oziq moddalarni oladi hamda qonga karbonat angidrid va ular hayoti faoliyati 
protsessida yemirilgan mahsulotlarni ajratadi. 
Yurakdan qon oqib keladigan tomirlar arteriyalar deb aytiladi. Har bir arterial tarmoq asta-
sekin mayda tarmoqlarga bo'linadi va pirovardida juda ko'p mayda qon tomirlar - kapillyarlarni 
hosil qiladi. Ularning devoridan kislorod va oziqlantiruvchi moddalar qondan to'qimalarga o'tadi, 
to'qimalardan esa qonga yemirilish mahsulotlari va karbonat angidrid tushadi. Kapillyarlar asta-
sekin birlashib vena qon tomirlarini hosil qiladi. Qon shular orqali yurakka (o'ng qorinchaga) 
qaytadi. Bu doira katta qon aylanish doirasi deyiladi. 
Yurakdan (o'ng qorinchadan) qon o'pkaga yo'l oladi, bu yerda karbonat angidridni qoldirib, 
kislorodga to'yinadi va yurakning chap bo'limiga qaytadi. Bu doira kichik qon aylanish doirasi 
deyiladi. 
Sog'lom odamda yurak urishi pulsining tezligi yurak urishi qisqarishi soniga mos keladi va 
daqiqasiga 70-72 taga teng bo'ladi. Har qanday jarohatlanishda qon tomirlarga shikast yetadi, shu 
sababli u qon oqishi bilan kechadi.