TANIMI: Çimento, iri agrega, ince agrega ve suyun, kimyasal ve mineral katkı da ilâve edilerek veya edilmeden karıştırılmasıyla oluşturulan ve çimentonun hidratasyonu ile gerekli özelliklerini kazanan malzemedir
Hazır Beton Üreticisi: Kullanıcı olmayan şahıs veya kuruluş tarafından hazırlanarak taze halde iken;
- Şantiye dışında hazırlanan beton, veya
- Şantiyede, kullanıcı haricindeki kişi veya kuruluşlarca hazırlanan; Ticari amaç için üretilen satılan beton hazır beton olarak kabul edilir.
Bakanlığımızın 20.04.2004 tarih ve 248 sayılı genelgesiyle elle beton dökümü yasaklamasıyla hazır beton kullanımı zorunlu hale gelmiştir.
Ayrıca Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik Madde 3.2.5.2 :“Tüm Deprem Bölgelerinde TS 500’deki tanıma göre kaliteli, denetimli, bakımı yapılmış ve vibratörle yerleştirilmiş beton kullanılması zorunludur.” Hazır betonda kullanılacak agrega da TS 500 göre Kalıp genişliğinin 1/5 inden, döşeme kalınlığının 1/3 den, iki donatı çubugu arasının 3/4 den ve beton pas payından büyük olamaz.
HAZIR BETON DENETİMLERİ
Hazır Betonun ilgili teknik düzenlemeye uygunluğunun test/muayene edilmesine ve/veya belgelendirilmesine ilişkin her türlü faaliyetler «onaylanmış kuruluşlar» tarafından gerçekleştirilir.
•«Piyasa Gözetim ve Denetim» kapsamında denetimler
Bakanlığımız 2014/22 nolu genelgesinde
Bakanlığımız 2014/22 nolu genelgesinde
1- Denetimlerin ne şekilde yapılacağını
2-Denetimlerde TS EN 206 standardının referans alınması konularına açıklık getirmiştir.
Yapı malzemeleri ister bedelli ister bedelsiz olsun satıldığı, dağıtıldığı her yerde (ÜPGDDT 9/m) , ayrıca Girdi olarak kullanıldığı yer ve tesislerde,(YMPGDT 2004/5 5m/d) göre denetlenir
Hazır beton PGD faaliyetleri santral mahalli dışında yapılacaktır.
Her üretici yılda en az 4 defa denetime tabi tutulacaktır.
TEKNİK DOSYA İNCELEMESİNDE NELERE BAKILIR
1.G Uygunluk Belgesi: G Uygunluk Belgesi’nin üzerine yazılan firma adına, üretim tesisi adresine, belgenin geçerlilik süresine
2.Uygunluk Değerlendirme Kuruluşu Denetim Raporlarına: Üretim kontrol sistemi denetim raporlarına, üretim kontrol sistemi dokümantasyonlarına (el kitabı ve alt dokümanlarının). Ürün denetimleri ve tip deney raporlarına, uygunluk değerlendirme kuruluşunun habersiz ürün denetimlerine, (1 yıllık dönemde en az 3 kez). Bu denetimlere ilişkin uygunluk değerlendirme kuruluşunun düzenlediği raporlara bakılır.
3. Beton irsaliyesi ve sevk fişinde G İşaretlemesine, üretim standardına, beton ve çökme sınıfına, 7/28 günlük kırım sonuçlarının oranına, araç plakasına, dolum saatinin yazılı olmasına dikkat edilir.
Kısaca: Bir haftada teslim edilen, ancak 450 m2’yi aşmayan üretimden aynı günde veya farklı günlerde olmak üzere 3 transmikserdenen az 2 adet (3*2=6)beton numunesi alınıp değerlendirilir.
2 transmikserdenen 4 numune alınırsa bu da 6 numune gibi işlem görür
1 transmikserdenen 2 numune alınması durumunda Bakanlığımız Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğünün Sakarya Valiliğine Yazdığı 83170628-591 sayılı yazısına göre işlem yapılır.
T.C.
T.C.
ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI
Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğü
Programlarının değişkenliği gerekçesiyle haftalık döküm planı vermekte zorlanan firmalardan, günlük planların alınması suretiyle PGD faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Üretimi çok az olan firmalardan veya başka gerekçeler ile dökümlerin iptal edilmesi sonucu tek şantiyeden tek transmikserden alınmış olan numuneler fck-4 kriterine göre değerlendirilir ve tutanaklar YMDS sistemine kayıt edilirken not kısmında tek şantiyeden numune alma gerekçesi belirtilir. Bunlara ilişkin PGD tutanakları geçerli bir denetim olarak kabul edilir ve firmanın yıl içindeki denetim sayılarına eklenir. Takip eden haftalarda ise aynı sınıf betondan, iki veya üç şantiyeden numune alınması yöntemiyle PGD faaliyeti yapılması gerekmekte olup, farklı şantiyelerin bulunamadığı durumlarda ise yukarıda belirtildiği üzere gerekçeleri belirtilerek tek şantiyeden numune alınabilir.
Programlarının değişkenliği gerekçesiyle haftalık döküm planı vermekte zorlanan firmalardan, günlük planların alınması suretiyle PGD faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Üretimi çok az olan firmalardan veya başka gerekçeler ile dökümlerin iptal edilmesi sonucu tek şantiyeden tek transmikserden alınmış olan numuneler fck-4 kriterine göre değerlendirilir ve tutanaklar YMDS sistemine kayıt edilirken not kısmında tek şantiyeden numune alma gerekçesi belirtilir. Bunlara ilişkin PGD tutanakları geçerli bir denetim olarak kabul edilir ve firmanın yıl içindeki denetim sayılarına eklenir. Takip eden haftalarda ise aynı sınıf betondan, iki veya üç şantiyeden numune alınması yöntemiyle PGD faaliyeti yapılması gerekmekte olup, farklı şantiyelerin bulunamadığı durumlarda ise yukarıda belirtildiği üzere gerekçeleri belirtilerek tek şantiyeden numune alınabilir.
G işaretlemesi olan ancak işyeri açma ruhsatı olmayan firmalar hakkında ilgili belediyelere yazılı olarak bilgi verilmesi uygun olacaktır. Ancak bu firmalara yönelik tarafınızca rutin PGD faaliyetlerinin yürütülmesi gerekmektedir. Dağıtıcı konumundaki hazır beton firmaları üretici konumundaki hazır beton firmaları ile sözleşme yaparak üretici firma irsaliyesinin kullanılması şartıyla almış oldukları betonun taşıma ve döküm işlemlerini yapabilirler. Bu firmaların yapmış oldukları beton dökümlerinde de PGD kapsamında numune alınması gerekmekte olup ürünün güvensiz çıkması durumunda sorumluluk üreticiye aittir. Bununla birlikte başka bir firmanın üretmiş olduğu ürünü kendi ticari markası ve irsaliyesiyle ile piyasaya arz etmek isteyen firmalar kendi adlarına G uygunluk belgesi alıp G işaretlemesi yapmaları zorunludur.
Bilgilerinizi ve gereğini rica ederim.
Selami MERDİN
Bakan a.
Genel Müdür V.
Kontrol Müh. Ve Yapı Denetime açısından TS 500 göre Betonda nitelik denetimleri
Kontrol Müh. Ve Yapı Denetime açısından TS 500 göre Betonda nitelik denetimleri
ICS 91.100.30; 91.080.40 TÜRK STANDARDI TS 13515/Haziran 2014
Ön söz
- Bu standard, Türk Standardları Enstitüsü’nün İnşaat İhtisas Kurulu’na bağlı TK10 Yapı Malzemeleri Teknik
Komitesi’nce TS 13515 (2012)’in revizyonu olarak hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 18 Haziran 2014
tarihli toplantısında kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.
- Bu standardın daha önce yayımlanmış bulunan baskıları geçersizdir.
- Bu standardın hazırlanmasında, milli ihtiyaç ve imkanlarımız ön planda olmak üzere, milletlerarası
standardlar ve ekonomik ilişkilerimiz bulunan yabancı ülkelerin standardlarındaki esaslar da gözönünde
bulundurularak; yarar görülen hallerde, olabilen yakınlık ve benzerliklerin sağlanmasına ve bu esasların,
ülkemiz şartları ile bağdaştırılmasına çalışılmıştır.
-Bu standart, TS EN 206 standardı ile bağlantılı olarak kullanılmalı ve binalarda ve inşaat mühendisliği alanına giren yapılarda kullanılan yerinde döküm ve ön yapımlı (prefabrik) yapılar ile ön-dökümlü yapısal elemanlarda kullanılan betonlar içindir.(Yani bu standardın (13515) önemi hem TS 206 nın tamamlayıcısı, eki olması hem de TS 500 ün betonda nitelik denetimi ve kabul şartlarının nasıl olacağını tarif etmesidir)
- Bu standard son şeklini almadan önce; bilimsel kuruluşlar, üretici/imalatçı ve tüketici durumundaki konunun ilgilileri ile gerekli işbirliği yapılmış ve alınan görüşlere göre olgunlaştırılmıştır.
- Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent
hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
13515 Ek B
B.2 Numune alma ve deney plânı
Numuneler, TS EN 12390-2'ye uygun olarak hazırlanmalı ve küre tâbi tutulmalıdır. Numunelerin basınç dayanımları TS EN 12390-3’e göre tayin edilmelidir.
Deney sonucu, aynı harmandan hazırlanmış, aynı yaştaki iki veya daha fazla küp veya silindir şekilli numunelere ait basınç dayanım değerlerinin ortalamasıdır. Aynı taze beton harmanından iki veya daha fazla sayıda deney numunesi hazırlandığında ve bu numunelerden elde edilen numune sonuçlarından herhangi birinin, ortalama sonuca göre sapmasının %15'den daha fazla olması durumunda, numune sonuçlarının hepsi reddedilir. Ancak, ikiden fazla numune olması durumunda, numuneler ve sonuçlar üzerinde yapılacak incelemeye göre sonuçlardan herhangi birinin ortalamaya dahil edilmemesini haklı gösterecek bir sebep varsa yalnızca bu sonuç ortalamaya dahil edilmez ve değerlendirmede geriye kalan numune sonuçları kullanılır. (Örn: taşıma sırasında numunenin zarar görmesi) bu sonuç ortalamaya dahil edilmez ve değerlendirmede geriye kalan deney numunelerinin sonuçları kullanılır.
- Bir harman veya yük (üretim birimi), aynı hesap dayanımı istenen, aynı malzemelerle, aynı karışım oranlarında hazırlanan betondur. Bu beton, aynı gün içerisinde projenin farklı yapı elemanlarında uygulansa da tek bir üretim birimi olarak kabul edilir. Her bir betoniyer veya mikser dökümü bir beton harmanı, her bir transmikser bir beton yükü olarak kabul edilir. Bir deney sonucu teşkili için, aynı taze beton harmanı veya beton yükünden en az 2 (iki) adet numune alınır.
- Bir harman veya yük (üretim birimi), aynı hesap dayanımı istenen, aynı malzemelerle, aynı karışım oranlarında hazırlanan betondur. Bu beton, aynı gün içerisinde projenin farklı yapı elemanlarında uygulansa da tek bir üretim birimi olarak kabul edilir. Her bir betoniyer veya mikser dökümü bir beton harmanı, her bir transmikser bir beton yükü olarak kabul edilir. Bir deney sonucu teşkili için, aynı taze beton harmanı veya beton yükünden en az 2 (iki) adet numune alınır.
- Numunelerin alınmasında en az bir beton harmanı veya yükü, varsa taşıyıcı eleman (örneğin kolon veya perdeler) dökümünde kullanılan betonu temsil edecek şekilde belirlenmelidir. Bu şekilde şantiyeye aynı gün içerisinde yalnızca bir beton yükü teslim edilmişse asgari 3 (üç) adet numune alınır.
-Standarda göre her transmikserden alınan numunelerin ortalama değeri tek numune sonucu gibi değerlendirilir.
3.numuneler 7 günlük kırım sonuçları için.
B1.3.3 Betonda uygun olmama durumu
B1.3.3 Betonda uygun olmama durumu
(1) Beton basınç dayanımı deneylerinden elde edilen deney sonuçları, Çizelge B1.2’de belirtilen kriterleri sağlamıyorsa veya herhangi bir sebeple Madde B1.2 (6)’ya göre hiçbir deney sonucu elde edilememişse, ilgili fenni mesul, gerekli gördüğü durumlarda, yerindeki (yapıdaki) beton dayanımının belirlenmesini isteyebilir. Bu denetim, TS EN 13791‘e göre yapıya zarar vermeyecek yerlerden alınacak karot numuneleriyle birlikte TS 13543’de yer alan tahribatsız (dolaylı) deney yöntemleriyle (batma direnci tayini, beton çekici, ses geçiş hızı vb.) gerçekleştirilebilir. Basınç dayanımının, karot deneyleri kullanılarak yapıda doğrudan belirlenmesi, referans yöntemi oluşturur.
(2) Yerindeki beton dayanımının belirlenmesinde ve değerlendirilmesinde TS EN 13791, Madde 9’da tarif edilen yöntem kullanılmalıdır. TS EN 13791, Madde 9’da tarif edilen, bir veya birkaç beton harmanının kullanıldığı beton kısımları için, statik proje müellifi ve ilgili fenni mesulün yapı güvenliği açısından gerekli görmesi halinde veya tek bir deney sonucunun elde edilmiş ve bu deney
sonucunun Çizelge B1.2 kriterlerini sağlamamış olması halinde, 15 veya daha fazla sayıda dolaylı (yıkımsız) deney verisi elde edilmesi ve bu deney verilerine göre en düşük dayanıma sahip bölgelerden en az iki adet karot alınması ve bu karot dayanım değerlerinden en düşüğünün; fis,en düşük ≥ 0,85 (fck – 4) şartını sağlaması halinde, karot alınan bölgedeki beton dayanımının yeterli olduğuna hükmedilir.
NOT:PGD kapsamında yapılan hazır taze beton denetimlerde numune sonuçlarının ilgili standartları karşılamadığı durumlarda karot uygulaması yapılmaz. Doğrudan idari yaptırım kararı uygulanır.
2015-2016 yılı içersinde İl sınırları içinde faaliyet gösteren beton üreticilerine yönelik 144 adet denetim gerçekleştirilmiş olup bu denetimler sonunda 4 firmaya idari yaptırım kararı uygulanmıştır.
Üretilen taze hazır betondaki standart dışı verilerin ana nedenlerini incelersek;
-İnşaat sektöründeki talep artışına bağlı üretim baskısı
-Nitelikli Hammadde yetersizliğine bağlı üretim (agrega,çimento)
-Standart verilerini uygulayabilecek Yetişmiş insan gücü ,Kalifiye eleman eksiği (laboratuarcı, tasarımcı)
-Maliyet baskısı (yapsata ve diğer nedenlere bağlı)
