Tahakkuk esası, vergiye tabi «gelirin veya giderin» mahiyet ve tutar itibariyle «kesin olarak» hesaplanabilir olmasını ifade eder.
GVK’nun 39.maddesinde ticari kazancın işletme hesabı esasına göre tespitinin tahakkuk esasına göre gerçekleştirileceği belirtildiği halde, bilanço usulünde açık bir hüküm yoktur.
Ancak, VUK’nun 283 ve 287. maddelerindeki aktif/pasif geçici hesaplar bilanço usulünde tahakkuk esasına işaret etmektedir.
Kıdem tazminatı ve garanti vb gider karşılıklarının fiili ödeme tarihinde gider yazılması,
Yargı kararlarına ilişkin geçmiş dönemlere ilişkin ödenen giderler (Ör: Yargı kararıyla veya uzlaşma yoluyla ödenen damga vergisi (uzlaşılması yeterli görülüyor))
İhtilaflı alacakların yargı kararı sonunda gelir yazılması.
Sendika aidatları ödemeye bağlı giderdir.
İşle ilgili olmak şartıyla, mukavelenameye veya ilama veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar.
İşverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları.
Gelirin elde edilmesinde temel ölçü, malın tasarruf hakkının alıcıya devri, veya hizmet ifasının tamamlanmasıdır.
Gelirin elde edilmesinde temel ölçü, malın tasarruf hakkının alıcıya devri, veya hizmet ifasının tamamlanmasıdır.
Malın tasarruf hakkı fiili veya hukuki teslim ile gerçekleşir. Faturanın düzenlenmiş olması bazı hallerde malın teslim edildiğini veya hizmetin ifa edildiğini göstermez.
Mal satışlarında malın teslim anına kadar riskin kime ait olduğu hususu teslimin gerçekleşip gerçekleşmediği yönünden önem taşımaktadır.(Hasar ve Yararın Geçme Anı)
Gelirin taahkuku için «sözleşme koşullarının» tam ve gereği gibi ifası gerekmektedir.
YYİOİ’nde geçici kabul tutanağının onaylanması, geçici kabul rejimine tabi olmayan işlerde işin fiilen tamamlanmış olması,
YYİOİ’nde geçici kabul tutanağının onaylanması, geçici kabul rejimine tabi olmayan işlerde işin fiilen tamamlanmış olması,
İhracat işlemlerinde malın fiilen gümrük hattından geçmesi (Fiili ihraç tarihi – gümrük beyannamesinin kapandığı tarih tartışması).
Özel inşaat işlerinde yapı kullanma izin belgesinin alınması veya fiilen kullanıma başlanması.
Devlet yardımlarında gelirin tahsil edilebilir hale gelmesi (Tahakkuku).
Devlet yardımlarında gelirin tahsil edilebilir hale gelmesi (Tahakkuku).
Temettü gelirlerinde kar dağıtım kararının GK tarafından onaylandığı tarihte gelir elde edilebilir hale gelir. Ancak, GK kararında tarih belirtilmemiş ise fiilen kar dağıtımının beklenmesi gerekmektedir. Yönetim Kurulu’na da tarih belirleme yetkisi verilebiliyor.
Ciro primlerinin tahakkuku (Dönemsellik ilkesine uyulması gerekir)(Matrahta düzeltme işlemi ilgili hesap dönemini ilgilendirmektedir)
Gayrimaddi Hak Kiralamaları:
Gayrimaddi Hak Kiralamaları:
Lisans, royalty, franchise gibi gayrımaddi hakların kullanılmasında «sözleşmede belirtilen tarih itibariyle» gelir elde edilmiş sayılır.
Gayrimaddi hakkı kiralayan ise ödeme yapmasa dahi sözleşmeye göre gider tahakkuku yoluyla gider kaydı yapabilir.
Tahakkuk işlemi yapılmış ise gelir/kurumlar vergisi stopajının yapılması da gerekir. Yapılan işlem hesaben ödeme kavramı kapsamındadır.
Mahkeme kararlarına göre gelir/gider tahakkuk işlemi. (Ekonomik Tasarruf Gerekir Mi?)
Asıl alacağa ilave olarak elde edilen faiz de menkul sermaye iradı (alacak faizi) sayılmaktadır.
Para faizsiz ev kirasız uygulaması.
Gider ile kazancın elde edilmesi veya idamesi arasında bir nedensellik bağı olmalıdır.
Gider ile kazancın elde edilmesi veya idamesi arasında bir nedensellik bağı olmalıdır.
Harcamanın yapıldığı faaliyet sonucunda elde edilen gelir «vergiye tabi bir gelir» olmalıdır.
Yapılan gider aktifleştirilmesi gereken maliyet unsuru niteliğinde olmamalıdır. (Değer artırıcı giderler aktifleştirilmelidir.)
Gider hesap dönemi ile ilgili olmalıdır. (Dönemsellik ilkesi)
Gider gelirin harcanması şeklinde yapılmamalıdır. Bunlar beyannamede indirim konusu edilmektedir.
Giderin keyfilikten uzak ve gelirle uyumlu olma ilkesi.
Tanıtım amaçlı internet sitesi bedelleri doğrudan gider, ticari amaçlı siteler aktifleştirilmeli. (GİB özelgesi)
Tanıtım amaçlı internet sitesi bedelleri doğrudan gider, ticari amaçlı siteler aktifleştirilmeli. (GİB özelgesi)
Bilgisayar programları aktifleştirilmelidir.
Yurt dışından alınanlar ticari mal kapsamında olduğundan gayri maddi hak kapsamında tevkifata tabi değildir.
