Həyat fəALİYYƏTİNİn təHLÜKƏSİZLİYİ” FƏNNİ ÜZRƏ MÜhaziRƏ I. ƏMƏk mühafiZƏSİ

21. NƏQLİYYAT MÜƏSSİSƏLƏRİNDƏ YANĞIN TƏHLÜKƏSİZLİYİ

Avtomobil qarajları, təmir və texniki qulluq sahələri yanğın təhlükəsizliyinə görə təhlükəli iş sahələrinə aiddir, buna görə də nəqliyyat müəssisələrində yüksək yanğın təhlükəsizliyi tədbirləri nəzərdə tutulur. Avtomobil müəssisələrində, qarajlarda yanğın təhlükəsizliyi pozularsa bu yanğınlara səbəb ola bilər. Avtomobil təsərrüfatı üçün bina tikilərkən tikinti norma və qaydalarının tələblərinə tam riayət olunmalıdır.

Qarajda və qarajın tikililərində, görünən yerlərdə yanğına qarşı rejimə cavabdeh olan şəxsin soyadı və adı, yanğından mühafizə çağırış telefon nömrələri "01" və ya "112" göstərilməklə lövhəciklər asılmalıdır.

Qarajın işçiləri, sürücülər yalnız ilkin yanğından mühafizə təlimatı keçdikdən sonra işə buraxılır. Təlimatların keçirilməsi nəticələri müvafiq olaraq "Yanğına qarşı giriş təlimatının qeydiyyatı jurnalında" təsbit (fiksə) edilir və imza ilə təsdiq edilir. Qaraj işçilərinə və sürücülərə odsöndürən və yanğın kranı ilə işləmə qaydaları öyrədilir.

Nəqliyyat müəssisələrində isti sexlər (dəmirçi ressor, qaynaq) yanğın təhlükəli sexlərdən (rəngsaz, yağlama və s.) təcrid edilir. Nəqliyyat müəssisələrinin tikintisi zamanı küləyin istiqamətini nəzərə almaq lazımdır, yanğın baş verərsə alov küləklə tikililərin daxilinə yayılmamalıdır.

Xidmət personalının işçi yerləri, texniki yerlər aşağıdakılarla təchiz edilməlidir: avtomatik yanğın siqnalizasiyası; yanğın haqda adamlara xəbərdarlıq sistemi; ventilyasiya sistemi; yanğın kranları; daşına bilən odsöndürənlər; yanğın təhlükəsizliyi nişanları, elektrik fənərləri (işıqlar söndüyü hal üçün).

Bütün otaqlarda yanğın kranları xüsusi şkaflarda yerləşdirilir. Avtonəqliyyat vasitələrinin təmir və texniki qulluq otaqlarında köpüklü od söndürən (otağı sahəsinin 50 m²-nə bir odsöndürən olmaqla) və quru qum doldurulmuş yeşiklər (otağın sahəsinin 100 m²-nə bir yeşik olmaqla) yerləşdirlir. Yanğın stendində qumla doldurulmuş yeşiyin yanında bel, lom, dəstəkli qarmaq, çəkic və yanğın vedrəsi olmalıdır. Diqqəti yaxşı cəlb etməsi üçün yanğın stendləri qırmızı rənglə rənglənir.

Avtomobillərin evakuasiya (təxliyə) ardıcıllığı və düzülüşü göstərilməklə evakuasiya planı hazırlanır. Avtomobillərin hərəkəti və evakuasiya yolu, əhalinin çıxışı, avtomobillərin qarajdan çıxış yeri yanğın təhlükəsizlyi nişanı ilə təmin olunmalıdır. Açıq avtomobil duracaqlarında saxlanma yerlərinin sayı məhdudlaşdırılır. Tərkibində 200 avtomobil olan qruplar arasında məsafə 20 m-dən az olmamalıdır. Açıq duracaqla istehsalat binası arasında məsafə, binanın oda dözümlülüyündən asılı olaraq 15 – 20 m, texniki xidmət aparılan binalara qədər isə 10 m-dən az olmamalıdır. Avtomobillərlə hasar arasında ən azı 2 m ara məsafə saxlanılmalıdır. Duracaqda hər 200 avtomobilin evakuasiya olunması üçün bir ehtiyat çıxış nəzərdə tutulur.

Təmir gözləyən nasaz avtomobil və qoşqular saz olanlardan ayrı saxlanılır. Yanacaq daşıyan avtomobil çənləri digər avtomobillərdən ayrı saxlanılır.

Duracaqlarda avtomobillərin saxlanma yerlərinin və hərəkət yollarının parametrləri, avtomobillər arası və avtomobillə binanın konstruksiyası arası məsafələr avtomobilin tipindən (sinfindən) asılı olaraq layihə ilə müəyyən olunur. Saxlanma üçün minimal yer: duracağın uzunluğu – 5,0 m, eni – 2,3 m götürülür.

Duracağın ərazisini yanğın zamanı avtomobillərin səpələnməsinə mane ola biləcək predmetlərlə doldurmaq olmaz. Ehtiyat çıxışların qarşısında yalnız dərhal çıxa bilən saz avtomobillər dura bilər.

Yanğını istisna etmək üçün avtomobil duracaqlarında siqaret çəkmək, açıq odla işləmək və yanıcı və tez alışan materiallar saxlamaq olmaz.

Avtomobillərin texniki qulluğu və təmiri üçün otaqlar avtomobillərin saxlanılma otaqlarından yanmayan divarlar və ya aralıqlarla ayrılır.

Təmir meydançaları və qarajlarda yanacaq-sürtgü materiallarının yerə tökülməsinə yol verilməsi, tez alışan mayelərdən yuyucu vasitə kimi istifadə olunması yanğın riskini artıran amillərdəndir. Yanğının qarşısının almaq üçün yerə tökülmüş tezalışan maye qumla örtülməli, sonra təhlükəsiz yerə daşınmalıdır. Yaxınlıqda qum yoxdursa quru torpaqdan istifadə etmək olar. Avtomobil saxlandığı yerlərdə yanacaq çənlərini yanacaqla doldurmaq, detalların yuyulması, əllərin və paltarların təmizlənməsi üçün benzin və dizel yanacağından istifadə etmək olmaz. Otaqların və xəndəklərin döşəmələrini, divarlarını maye yanacaqla yumaq olmaz, çünki bu zaman böyük miqdarda tezalışan buxar yaranır.

İstifadə olunmuş neft məhsullarının kanalizasiya və qarajın ərazisinə axıdılmasına icazə verilmir.

Avtomobillərə texniki baxış zamanı və yanacaq çənində yanacağın səviyyəsini yoxladıqda heç bir halda siqaret çəkmək, açıq alovdan istifadə etmək olmaz. Yalnız xüsusi ayrılmış yerlərdə siqaret çəkməyə yol verilir. Qarajlarda yanacaq çənində, karbüratorunda sızma halları olan avtomobillərin saxlanması qadağandır.

Akkumulyatorların elektriklə doldurulması zamanı tez alışan və partlayış təhlükəli hidrogen qazı xaric ola bildiyinə görə, doldurulma xüsusi ventilyasiya sistemi olan bağlı şkaflarda aparılmalıdır.

Yağlı silgi materialları və xüsusi geyim müəyyən şəraitdə öz-özünə alışa bilər. Buna görə də iş növbəsi ərzində silgi materiallarını kip qapaqlı polad yeşiklərə yığır, növbənin sonunda isə xüsusi təchiz edilmiş zibilliklərə aparır, oradan isə məhv edilmək üçün göndərirlər. Xüsusi geyim növbələr arasında düzləşdirilmiş halda saxlanılır, əsas isə odur ki, o vaxtında yağdan təmizlənməlidir.

Avtomobil təmiri bokslarında, qarajlarda maye yanacaqla ehtiyatsız davranma nəticəsində və qaynaq işləri aparan zaman təhlükəsizlik qaydalarının pozulması nəticəsində yanğın yaranır. Qaz qaynağı həmçinin ona görə təhlükəlidir ki, istifadə edilən qaz çox təhlükəlidir. O, asanlıqla partlayır və öz-özünə alışma qabiliyyətinə malikdir. Qaynaq əməliyyatı etibarlı bir yerdə edilməli, iş sahəsi isladılmalıdır. Qaynaq işləri aparılan zaman yanğınsöndürmə vasitələri hazır vəziyyətdə olmalıdır. İş bitdikdən sonra iş sahəsinə bir daha nəzarət edilməli və iki saat sonra yoxlama bir daha aparılmalıdır.