Termiki (oksidləşdirici) neytrallaşma yanmayan karbohidrogenlərin və dəm qazının xaricetmə kollektorundan sonra xüsusi termik kamerada elektrotermik yandırılmasına və alovun güclü elektrik sahəsi ilə emalına əsaslanır.
Katalitik neytrallaşdırıcı oksidləşmə reaksiyaları ilə bərabər bərpaedici reaksiyaları – azot oksidlərinin ilkin maddələrə – oksigen və azota parçalanmasını təmin edir.
Oksidləşdirici və bərpaedici reaksiyalarda katalizator kimi platin, palladium, rodium kimi nəcib metallar istifadə edilir. Katalizator kimi mis, manqan, nikel, xrom və digər nisbətən ucuz oksidləşdirici katalizatorlardan da istifadə etmək olar, lakin bunlar kiçik uzunömürlülüyə və səmərəliliyə malikdirlər. Buna görə də 70…90% təmizləmə effekti verən platin-palladium kimi nəcib metallar əsasında hazırlanmış katalizatorlar daha geniş istifadə edilir. Bu katalizatorlar avtomobil nəqliyyatında daha geniş istifadə edilir. Rodium neytrallaşdırıcıda NOx-in bərpa reaksiyalarının sürətlənməsini təmin edir.
Katalizatorlar neytrallaşdırıcının gövdəsində yerləşdirilmiş neytral cismin – daşıyıcının üstünə aktiv katalitik təbəqə çəkilmiş cihazdır (şəkil 1). Daşıyıcı blok poladdan və ya keramikadan hazırlanır. Blok gövdəyə elastik birləşdirilir.
Katalitik neytrallaşdırıcı etilli benzinlə işləyə bilmir (qurğuşun və kükürd katalizatorları tez sıradan çıxarır).
Şəkil 1. Katalitik neytrallaşdırıcının prinsipial sxemi
Dostları ilə paylaş: |