Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

VOYAGE'

EN MBSOPOTAMIE, A PALMYRE,

- - KN SYR1E. ' -

EK Pim ET ES EfiYPR, -• ' ; - -: M, ÜAPTISTIN POU3ÖULAT.

A !.*. COBUKSPOSOftKCE D'imieNT

PARİS

»ITOU.ET, UBBAIBE-lînlTEim,

λP.- GÎÎASBS-İKGİ'ST!*.*,

1840

J. B. Poujoulat'mn Voyage dans l'Asie-

Mineure adlı kitabının kapağı.

Librairie de Pera, IX. Antik Kitaplar Müzayedesi

te, adlı 1840'ta Paris'te basılan 2 ciltlik kitaptır. Yolculuk, kardeşine yazılan 36 mektup biçiminde anlatılır ki 11-15. mektuplar İstanbul'a aittir. 1842'de basılan Eliss, petitvoyage en Orientadlı kitap ise Lübnan gözlemlerinin roman haline getirilmesidir. İlk baskısı 1848 tarihli olan Recits et so-uvenirs d'un voyage en Orient, 1840'ta basılan kitabın küçük bir özetinden başka bir şey değildir, ancak 1883'e kadar 10 baskı daha yapacaktır. İstanbul gözlemlerine ait başka bir özet ise 1860'ta Voyage â Constantinople adıyla basılacaktır.

Aynı malzemeleri tarih kitabı haline sokan Baptistin Poujoulat 1853'te iki ciltlik bir Konstantinopolis tarihi (Histoire de Constantinople) ve 1855'te Histoire de la conquete et de l'occupation de Constantinople par leş Latins adlı bir kitap basacaktır ki bu sonuncunun da 1878'e kadar 6 baskısı daha yapılacaktır. Günümüz için hiçbir ilginç tarafı kalmayan bu kitaplar ancak dönemin Doğu'ya karşı merakının bir göstergesidir.

STEFANOS YERASİMOS

PRAETORİUM

Bizans döneminde Konstantinopolis pra-efectus urbis'inin (vali) makam binası olan praetorium, aynı zamanda yakınlarda bulunan bir cezaevi ile de bağlantılı idi.

Konstantinopolis'teki ilk praetorium'un ne zaman inşa edildiği bilinmemekle beraber, 4. yy'da Mese(->) yolunun güney yakasında, Domninos Revağı'nın(->) başladığı yerin tam karşısında, aşağı yukarı bugün Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Medrese-si'nin bulunduğu yerde olduğu sanılıyor. 406'da, bir isyan sırasında yanan praetorium'un yerine yapılan yeni praetorium ise, Constantinus Forumu'nun(->) biraz güneyinde, Mese'nin kuzeyinde, bugün II. Mahmud Türbesi'nin bulunduğu yerde idi. Notita urbis Constantinopolitanae'de(->), bu binanın adı "prytaneum" olarak zikredilir ve şehrin V. bölgesinde olduğu belirtilir.

İlk praetorium'un bulunduğu yere, 590'da Kırk Şehitler Kilisesi yapılmıştı. I. Andronikos Komnenos döneminde (1183-1185) onarım gören kilise, 1390'ların ilk yarısından sonra yıkıldı. Yeni praetorium ise, 532'de Nika Ayaklanması sırasında yandıktan sonra, II. İustinos döneminde (565-578) onarıldı fakat 603'te tekrar yandı. Kaynaklardan anlaşıldığına göre, 11. yy'da hâlâ kullanılıyordu. 1204 Latin işgali sırasında çıkan büyük yangından sonra kaynaklarda bir daha adına rastlanmaz.

Bibi. Janin, Constantinople byzantine, 165-

169; A. Berger, Untersuchungen zu den Pat-

ria Konstantinupoleos, Bonn, 1988, s. 318-321.

ALBRECHT BERGER