Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

REFAİL

312

313 REHBERLİK VE ARAŞTIRMA

nin kültür ve moda merkezi de olan istanbul'da redingot giyilmesi II. Abdülha-mid döneminde resmiyet kazanmıştır. Önü sürekli olarak kapalı olduğu için hareketleri kısıtlayan ve biraz da sıkıcı olan istanbulin yerine önü açık olarak da kullanılabilen redingot, kısa sürede yaygınlaşmıştır.

Göğsü iki düğme ile iliklenip kapanan, sol tarafında kullanılmayan iki düğmesi bulunan redingotlar genellikle siyah şayaktan dikilir, etekleri ise belden aşağıya, dizkapaklarımn altına kadar dökülürdü. Redingot kendi kumaşından bir pantolonla giyilir; beyaz, devetüyü ya da gri renkte bir kumaştan yelek ve göğsü, yakası kolalı gömlek giysiyi tamamlardı.

Redingot siyahtan başka gri şayaktan da dikilirdi. Ancak bunlar şık zenginler tarafından özel toplantılarda ya da aile içinde giyilirdi. Ayrıca fazla yaygınlaşma-makla birlikte açık lacivert, kahverengi renkte ya da kareli, çizgili kumaşlardan da redingot takımı giyenler olmuştur. Redingotlar etraflarına kendi renginde ya da biraz daha açık renkte ipek şeritler çevril-tilerek de kullanılmıştır.

Cumhuriyet'in ilk yıllarına kadar devam eden redingot giyme alışkanlığı giyim kuşamdaki değişmelerle birlikte terk edilmiştir.

Bibi. R. E. Koçu, "Redingot", Türk Giyim, Kuşam ve Süslenme Sözlüğü, Ankara, 1907, s. 196-197; Musahibzade, İstanbul Yaşayışı, 1992, 169-173.

İSTANBUL

REFAİL

(?, ? -1780, ?) İstanbullu Ermeni ressam. Ermeni kaynaklarında "usta ressam Di-ratzu (Çelebi) Rapayel" olarak geçer. To-derini ve d'Ohsson gibi 18. yy yazarları, sanatçı bir aileye mensup olduğunu, İtalya' da yetiştiğini, Balat'ta atölyesi bulunduğunu, Osmanlı sarayında çalıştığını, III. Osman ve III. Mustafa'nın portrelerini yaptığını belirtirler. Saray koleksiyonlarındaki eserleri, RefaiPin 18. yy'm ikinci yarısında çok tutulan bir ressam olduğunu gösterir. Yağlıboya, tempera ve guvaş tekniklerini kullanan usta bir portrecidir. Ayrıca çeşitli kıyafetler giymiş kadın ve erkek resimleri yapmış olması, döneminde çok yaygın olan Osmanlı kıyafet albümlerini resimlediğini düşündürür. Topkapı Sarayı Müzesi Kitaplığı'ndaki bir albümde yer alan Re-fail imzalı ve bazıları tarihli olan bu tür erkek ve kadın portreleri bu amaçla yapılmış olmalıdır. Benzerlerine bazı özel koleksiyonlarda rastlanır. Topkapı Sarayı Resim Galerisi'nde III. Selim'in şehzadelik yıllarını yansıtan imzalı bir yağlıboya portre ve hamamda anne ve kızını gösteren bir guvaş resim eserleri arasındadır. III. Mustafa'nın, oğlu Şehzade Selim (III) ile birlikte portresi, benzer teknikte yapılmış III. Osman ve I. Abdülhamid portreleri, Lev-nî Silsilename'sine sonradan eklenmiş olan III. Osman, III. Mustafa ve I. Abdülhamid portreleri Refail'e atfedilir. Pamukciyan, Balat'taki Ermeni kilisesinde bulunan yağlıboya "Mahşer" tablosunun da Refail'in eseri olabileceğini belirtir.

Refail'in usta bir ressam ve portreci olduğu anlaşılmaktadır. Daha önceki padişah portrelerinde kullanılan 3/4 profil kalıbını terk etmiş, padişahları tam karşıdan göstererek yeni bir portre kalıbı yaratmıştır. Gerek portreleri, gerekse tek figür çalışmaları, onun ışık-gölge ve perspektif gibi Batı resim tekniklerini iyi bildiğini gösterir. İfadeli bakışlar ve anlamlı jestlerle etkileyici kıldığı figürleri, gerçek vücut oranlarına sahiptir. Refail, 18. yy'ın ortalarında kullandığı bu yeni tekniklerle, ülkemizde minyatürden Batı anlamında resme geçiş evresinde önemli rol oynamış usta bir ressamdır.

Bibi. A. Toderini, Litterature deş Turcs, Paris, 1789, c. III, s. 60; d'Ohsson, Tableau, IV, 456; G. Renda, Batılılaşma Döneminde Türk Resim Sanatı, 1700-1850, Ankara, 1977, s. 56-62, 187; K. Pamukciyan, "Ünlü Hassa Ressamı Rapayel ve Eserleri", TT, S. 40 (Nisan 1987), 28-33; Çağlarboyu Anadolu'da Kadın, Anadolu Kadının 9000 Yılı, (sergi katalogu), îst., 1993.

GÜNSEL RENDA

REGİON

Bugünkü Küçükçekmece(-») yerleşmesinin Roma, geç antik ve Bizans dönemlerindeki yerleşimine verilen ad. Region hem Itinerarium Burdigalense ve Itinerarium Hierosolymitanum isimli antik seyahatnamelerde ve hem de Tabıda Peutingeriana isimli geç antik devir haritasında Bizanti-on'un(~>) 12 mil kadar batısında bulunan bir mansio (geceleme yapılan yol istasyonu) olarak gösterilmektedir. Bizantion'a ve daha sonraki başkent Konstantinopolis'e olan yakınlığına rağmen Region'un geceleme yapılan bir yol istasyonu olarak gösterilmesi bazı araştırmacılar tarafından bu büyük kente gelenlerin akşam ya da gece kente girmek istememelerine dayandırılmaktadır. Tüm seyahatnamelerde belirtilen 12 millik uzaklığın, Küçükçekmece kasabasının Ayasofya önünde bulunan ve Bi-zantion'dan batıya uzanan yolun başlangıç noktası kabul edilen Milion Taşı'ndan(->) uzaklığı olan 18 km'ye denk düşmesi nedeniyle, Region'un bugünkü Küçükçekmece kasabası içinde ya da çok yakınında bulunduğu tahmin edilmekle beraber, antik kentin kesin yerinin belirlenmesi mümkün değildir.

Ancak 1937'de E. Mamboury tarafından Küçükçekmece'nin hemen doğusundaki