Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

RUM ORTODOKS KİLİSELERİ

İstanbul'un 1453'te Osmanlılar tarafından fethinden sonra, kentte bazı kiliselerin camiye çevrilmesi, bazılarının tahrip edilmesi ya da yıkılması sonucu, Hıristiyanların kullanımında az sayıda kilise kalmıştır. Rum Ortodoks toplumunun dini yapıları, artan nüfusun da etkisiyle sayıca yetersiz kalınca, eskilerinin yerine yeni kilise yapımı veya onarımlar zorunlu hale gelmiştir.

Osmanlı yönetiminin inşaat faaliyetlerine getirdiği, genellikle İslam hukukundan kaynaklanan ve dönemlere göre farklı uygulamalar gösteren kurallar, durumu fermanlarla belirlenerek iç teşkilatlarına karışılmayan kiliseleri de kapsamıştır. Buna göre, Hıristiyanların yeni kilise inşa etmelerine izin verilmiyor, ancak yangın ya da

Dimitrios Frangopulos zamanında 100. kuruluş yıldönümünü kutlamıştır.

Bunlardan başka Heybeliada Rum Erkek Lisesi ve Beyoğlu Merkez Rum Kız Lisesi de önemli Rum okullarındandır. Heybeliada Rum Erkek Lisesi, 1844'te Yüksek Ortodoks Teoloji Okulu olarak açılmıştır. 1923'ten sonra 3 yıllık orta, 4 yıllık yüksek teoloji eğitimi vermeye başlayan okul 1971-1972 öğretim yılından başlayarak Rum Erkek Lisesi olarak varlığını korumuştur. Son yıllarda öğrenci yokluğundan eğitim-öğretim faaliyetlerine ara verilmiştir (bak. Heybeliada Ruhban Mektebi).

Beyoğlu Merkez Rum Kız Lisesi'nde ise eğitim-öğretim, öğrenci sayısı çok az olmasına rağmen kesintisiz devam etmektedir.

Rumların 1930'lu yıllarda İstanbul'da okul sayıları; 43 ilk, 7 orta ve lise olmak üzere 50 kadardı. Günümüzde pek çoğunun öğrenci yokluğundan kapanması ile bu rakam 15 ilk, 6 orta-lise olmak üzere 21'e düşmüştür. Bütün bu okullarda 50 kadar Rumca eğitim veren kadrolu öğretmen, bir o kadar da Türkçe ve kültür dersi öğretmeni vardır. Türkçe ve kültür dersi öğretmenlerinin tüm özlük hakları Milli Eğitim Bakanlığı tarafından karşılanmaktadır.

tstanbul'da bulunan bazilikal plan tipindeki Rum Ortodoks kiliselerinde farklı uygulama örnekleri: Ayios Dimitrios Kilisesi/Sarmaşık (en üst sol), Panayia Belgradu Kilisesi / Belgradkapı (en üst sağ), Zoodohos Piyi Kilisesi / Silivrikapı (üst sol), Ayios Yeoryios Kiparissas Kilisesi/Samatya. A. Saya, 1992