Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

NEVESER VAPURU

68

69

NEVRUZ ÂDETLERİ

ki haline iade edilmesi için, istanbul valisinin girişimi ile 2 yıllrk bir süre tanındı. Cemaat yetkili kurullarının ve diğer görev arkadaşlarının karan olmadan tek başına tasarrufta bulunan Marsel Franko da istifa etmek zorunda kaldı.

Ana bina tekrar eğitime açılırken sadece tören salonu Şişhane'de Sari Madam Kahvehanesi'nden kiralanan iskemlelerle zaman zaman ibadete tahsis edilmeye başlandı. Cemaat yönetimi 1948 Pesah (Hamursuz) Bayramı'nın ilk günü, yeni kurulacak sinagogun isminin Neve Şalom olarak kararlaştırıldığını ve bu adın şimdilik bu salon için de kullanılabileceğini açıkladı. Galata cemaati Temmuz 1949'da salonun tamiri için bir ön karar alarak bir inşaat komisyonu teşkil etti ve inşaat iznini aldı.

ilk olarak ünlü italyan mimar Denari'ye bir proje hazırlatıldı. Bu arada istanbul Teknik Üniversitesi'nden yeni mezun olan 2 Musevi genci, Elio Ventura ve Bernard Motola, böylesine anlamlı bir yapının ancak hissedilerek meydana getirilebileceğini, kendilerine de bir fırsat verilmesi gerektiğini savundular ve 6 aylık titiz bir çalışma sonucu hazırladıkları proje kabul edildi. Hem görkemli ve hafif, hem de yaklaşık 8 tonluk bir avizeyi taşıyabilecek kadar dayanıklı olması gereken kupolun (kubbe) hesapları ünlü Badin'e yaptırıldı ve ünlü kartonpiyerci Garbis Usta'ya döktürüldü. Bazı yöneticilerin karşı koymasına rağmen kupol pencereleri, hava akımı sağlayabilmek için bir açık, bir kapalı düzende öngörüldü. Sinagogun indirekt ışıklandırılmasını teminen tüm floresanla-rı gizleyen bir dekor düzeni getirildi. Vitraylar Devlet Güzel Sanatlar Akademi-si'nde çizildi, özel camları ingiltere'den ithal edildi. Tüm mermer bölümler tamamen oniksten hazırlandı.

Aralık 1950'de parasızlık yüzünden durma noktasına gelen inşaat, komisyon üye-% lerinin 2 yıllığına ödünç verdikleri parayla devam ettirildi. O gün için büyük bir meblağ sayılan 300.000 TL'ye mal olan Neve Şalom Sinagogu 25 Mart 1951'de ibadete açıldı.

Neve Şalom o günlerde Büyük Hendek Caddesi'ne cephesi olmayan, dar bir geçitten girilip çıkılabilen bir konumda idi. Öndeki binanın yıkılması ve cephenin açılabilmesi izni birkaç yıl sonra sağlanabildi. Sinagog önünde bulunan ve 2 Şubat 1952' de satın alınan 69 kapı no'lu, 57 m2 alanlı, 4 kadı kagir bina 19öO'ta alınan izinle yıkılarak ön cephe inşaatı tamamlandı. Ses düzeni Mart 1953'te bitirilen sinagogun yeni cephe kapılan da Şubat 19öO'ta tamamlanabildi.

iddia edilir ki bugünkü Neve Şalom'un aynı yerinde 15. yy'da İspanya'dan göç eden Sefaradlarm kurduğu Aragon Sinagogu bulunuyordu. Neve Şalom Sinago-ğu'nun 40 yıllık tarihinin en önemli olayları arasında, 2 Mart 1953'te Hahambaşı Rafael Saban ve 7 Aralık 196l'de Hahambaşı David Asseo'nun is'ad törenleri ve 6 Eylül 1986 Cumartesi sabahı dini vecibelerini yerine getirmekte olan 23 Musevi-

nin ölümüyle sonuçlanan yabancı uyruklu terörist saldırısını özellikle belirtmek gerekir. Bu saldırıda içi harap olan sinagog kısa zamanda onarılarak 20 Mayıs 1987'de bir törenle tekrar hizmete girdi. Saldırı anı 09.17'yi gösteren bir saat ile hayatlarını kaybedenlerin isimlerim belirten bir levha sinagog iç girişine asıldı. Ayrıca bomba ve kurşun izlerini belirten iki köşe de o acı günün anısına aynen bırakılarak sarı çerçeve içine alındı.

NAİM GÜLERYÜZ