Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

NİKA AYAKLANMASI

74

75

NİKOĞOS AĞA

desine verdiği önem dikkati çeker. I. Süleyman (Kanuni), II. Selim ve Barbaros Hayreddin Paşa gibi Türk büyüklerinin ve dönemindeki ünlü Avrupa krallarının minyatür portrelerini yaptı. Barbaros Hayreddin Paşa'nın portresinde ünlü amirali yaşlılık yıllarında betimledi. 1540'lı yıllarda yaptığı sanılan bu portresinin yanında sanatçının adının geçtiği dizeler yer alır (TSM Ktp, H. 2134, s. 9). Ünlü Kanuni portresinde padişahı, arkasında iki silahda-rıyla birlikte resimledi. Profilden ve tam boy portre olan bu resimde padişah 1560'h yıllardaki yaşlı görüntüsüyle dikkat çeker (TSM Ktp, H. 2134, s. 8). Aynı albümdeki II. Selim portresinde Selim, karşısındaki doğancıbaşının tuttuğu hedefe ok atarken gösterilmiştir (TSM Ktp, H. 2134, s. 3). Bu portrenin, II. Selim'in Kütahya'daki şehzadelik döneminde yapıldığı sanılır. Aynı albümde yer alan iki av sahnesi de Nigâ-rî'ye atfedilir (TSM Ktp, H. 2134, s. 5). Sanatçıya atfedilen bir başka II. Selim portresi bugün Ağa Han koleksiyonundadır. Bu portrede padişah bir elinde mendil, öteki elinde bir kadehle gösterilmiştir. Nigâ-rî'nin bugün Harvard Üniversitesi Müze-si'nde bulunan iki portresi I. François ve V. Karl'ı (Charles Quint) canlandırır (B6. 214 a, b). Tam profilden gösterilmiş I. François portresinin, Fransız gravürcü Clo-uet'nin yaptığı bir portreden kopya edildiği sanılır. 3/4 profilden betimlenmiş V. Kari ise bir Oranach kopyası olabilir. Nigâ-rî II. Mehmed (Fatih) döneminde (1451-1481) yerleşen padişah portredliği geleneğini sürdürmüş ve geliştirmiştir. Avrupalı kralların portresini yapan ilk Osmanlı min-yatürcüsüdür. Nigârî'nin Osman Gazi'den Kanuni'ye kadar tüm Osmanlı padişahlarının minyatür portrelerini yaptığı ve bunların Barbaros Hayreddin Paşa aracılığıyla italyan portre koleksiyoncusu Grovio'ya ulaştığı ve onun da bir ressama bunların yağlıboya kopyalarım yaptırttığı sanılır.

Nigârî'nin yaptığı resimde I. Süleyman (Kanuni) arkasında iki silahdarıyla birlikte. TSM Ktp, H. 2134 / Galeri Alfa

BibL S. Ünver, Ressam Nigari, Hayatı ve Eserleri, ist., 1946; F. Çağman-Z. Tanındı, Topka-pı Sarayı İslam Minyatürleri, İst., 1979; Tur-kish Treasures from the Collection ofEduıin Binnoy, Oregon, 1979; Treasures of islam. Musee d'art et d'histoire, Cenevre, 1985; H. G. Mayer, "Zur Ikonographie der Osmanisc-hen Sultane", Das Büdnis in der Kunst deş Orients, Stuttgart, 1990, s. 99-119.

GÜNSAL RENDA