Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

MÜHÜRDAR

Kadıköy İlçesi'nin, Kadıköy Evlendirme Dairesi'nden Moda Burnu'na kadar, Marmara Denizi'ne paralel uzanan dar kıyı şeridi Mühürdar adıyla tanınır. Bu bakımdan Moda'nın Marmara kıyısı olduğu söylenebilir. Bu şeridin Kadıköy'e yakın kısımlarına Kumluk ve Zaharof da denilirdi. Böyle küçük semt adları zamanla yok olmaktadır.

Mühürdar'ı oluşturan ve Kadıköy tarafında deniz seviyesinde bulunan kıyı şeridi Moda Burnu'na doğru yükselir. Burası günbatımını ve tarihi yanmada manzarasını seyretmek için çok elverişli bir perspektif sunduğundan eskiden beri ev yaptırmak isteyenleri cezbetmiştir. Eski fotoğraflarda evlerin ve bahçelerin geçit yeri bırakmayacak şekilde yamacın ucuna kadar geldiğini görüyoruz. Daha sonra, Mo-da'ya kıvrılan Rıza Paşa Sokağı'nın köşesinden Yeni Fikir Sokağı'nın ucuna kadar bir sokak açılmış ve böylece bazı bahçe bölümleri bu sokağın deniz tarafında kalmıştır. 1990'lı yıllarda ise kıyı boyunca deniz doldurularak yol ve park alanı kazanıldı. Eski Zaharof bölgesine de kanalizasyon arıtma tesislerinden biri kuruldu.

Denizdeki kirlenme Mühürdar kıyısını kötü etkilemiş ve yazları kıyıya vurup çürüyen yosunların, lağımla da birleşen kokusu buradaki evlerde yaşamayı güçleştirmiştir. Bu durum yeni kanalizasyon tesisi ve yeni yoldan sonra görece olarak düzelmiştir.

Mühürdar'ın en görkemli konutu, Mah-mud Muhtar Paşa'nın, şimdi Kadıköy Kız Lisesi olan köşküydü. Burada daha çok bahçeli, iki-üç katlı, bağımsız evler vardı. 1940'larda bazı özenli apartmanlar da yapılmıştı, ama yakınlarda bunlar da yıkılıp yerlerine daha yüksek binalar inşa edildi.

Yüzyıl başından bir kartpostalda Mühürdar. A. Eken, Kartpostallarda istanbul, ist., 1992

Böylece, Mühürdar'ın da mimari bir özelliği veya diğer semtlerden farklılığı kalmadı. Eski Moda'nın sevimli bir köşesi olan Mühürdar Bahçesi de apartmanlaşma karşısında ortadan kalktı. Bugün Mühürdar Bahçe-si'nden arta kalan yamaçlarda bazı lokantalar hizmet vermektedir.

MURAT BELGE