Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

Bibi. Ayvansarayî, Hadîka, II, 139; Öz, İstanbul Camileri, II, 52.

BELGİN DEMİRSAR

OSMANBEY

Halaskârgazi Caddesi(->) ile Vali Konağı Caddesi'nin kesiştiği noktadan kuzeye doğru, Halaskârgazi Caddesi'nin iki yanında, Site Sineması'nın da üzerinde bulunduğu yerleşim adasına kadar uzanan bölgede yer alan semt. İdari açıdan, Şişli İlçe-si'ne bağlı Ergenekon ve Halaskârgazi mahallelerinin bir bölümü üzerine yayılmıştır. Sınırları, güneyde Harbiye(->), doğuda Ni-şantaşı(-0, kuzeyde Şişli(-»), batıda Kur-tuluş(-0 semtleriyle iç içe geçer.

Osmanbey semti, Taksim'in kuzeydoğu ve kuzeyindeki diğer semtler gibi oldukça yeni bir yerleşmedir. 1860'lara kadar Har-biye'den Şişli'ye kadar uzanan bölge kırlık ve boş bir araziyken, bu tarihlerden sonra buralarda tek tuk konakların yapılmaya başlandığı görülür. Semte adını veren Osman Bey'in konağı da bunlardan biridir.

II. Abdülhamid'in (hd 1876-1909) mabeyincilerinden olan Osman Bey, Çember-litaş'taki Matbaa-i Osmaniye'nin kurucusudur. Dönemin en yeni ve modern teknolojisine sahip olan bu matbaada basılan çeşitli eserler ve yayınlar arasında, özellikle Hafız Osman yazısı Kuran büyük ilgi görmüş, bütün İslam dünyasının talebiyle karşılaşmış, Osman Bey'in matbaası ünlenirken kendisi de önemli bir servet edinmiştir. Osman Bey 1870lerde bugün kendi adını taşıyan semtin bulunduğu bölgede geniş arazi alarak buraya bir konak yaptırmış; onu kısa sürede başka evler, konaklar izlemiştir. Müşir Gazi Ethem Paşa, Şair Nigâr Hanım(->) semtin ilk dönemlerinin konak sahiplerindendir.

20. yy'ın ilk çeyreğine gelene kadar, özellikle Halaskârgazi Caddesi'nin doğusunda kalan bölge, köşk ve konaklar arasında bahçe gazinolarının da bulunduğu, oldukça yeşil, hoş manzaralı bir yerdi. Burada, Halaskârgazi Caddesi'nin Rumeli Caddesi ile kesiştiği köşede, kapalı ve bahçeli bölümleri olan sazlı-sözlü bir gazino da vardı.

Cumhuriyet'ten 1950'lere kadar Osmanbey semti, İstanbul'un seçkin yerleşimlerinden biri olmayı sürdürdü, 1940'larda başlayıp 1960'lardan sonra hızlanarak, konakların, bahçeli evlerin yerini, dönemine göre lüks sayılan apartmanlar almaya başladı. Önce Halaskârgazi Caddesi'nin iki yanında yükselen apartmanlar, iç ve ara sokaklara da yayıldı. 1950-1960'larda cadde boyundaki apartmanların bir bölümü-

Osmanbey'de, Halaskârgazi Caddesi'nin

görünümü.

Ertan Uca, 1994/TETTV Arşivi

nün alt katları şık dükkânlar haline getirilmişti. Giderek dükkânlar genişledi, bazı eski apartmanlar bütünüyle yıkılarak yerlerine, içlerinde mağazalar, eğlence yerleri, barlar, sinema salonları bulunan pasajlar kuruldu. Mütevazı dükkânlar, lüks büyük mağaza veya butiklere, çoğu da banka şubelerine dönüştü. Halen, Osman-bey'in Halaskârgazi Caddesi boyunca, güneyden kuzeye doğru uzanan kesiminde Garanti Bankası, Pamukbank, İş Bankası, Akbank, Osmanlı Bankası, Yapı Kredi Bankası, Etibank vb sıralanmaktadır. Çevrede konutlar azalırken işyerleri artmıştır. Tarihi Pangaltı Hamamı Osmanbey'de, Halaskârgazi Caddesi'nin Kurtuluş yönünden gelen Derebaşı Sokağı ile kesiştiği yerdedir.

İSTANBUL