Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

PANGALTI ERMENİ LİSESİ

Şişli İlçesi'nde, Harbiye'de, Süleyman Nazif Sokağı no. 14'te yer almaktadır.

Okul, Mıhitarist Manastın rahipleri tarafından kurulmuş olduğundan Ermeniler arasında "Mıhitaryan Lisesi" adıyla da bilinir. Mıhitaristler tarafından ilk kez 1811' de Kandilli'de bir yaz okulu açılmıştır. Bu okulun devamı olarak aynı yıl Beyoğlu'nda da açılan okul ise maddi imkânsızlıklar yüzünden 18l6'da kapanmıştır. Eğitim sorunuyla ciddi olarak ilgilenen Mıhitarist rahipleri, cemaatin kaliteli eğitim kuruluşlarına gereksinimi olduğunu görerek Beyoğlu'nda uygun bir bina bulmuş ve 1825'te okulu tekrar açmışlardır, ilk müdürü Per Serovpe Mercanyan'dır. Hovsep Paşa adıyla bilinen yazar, Mecmua-yı Havadis gaze-

tesi başyazarı Hovsep Vartanyan ile Osmanlı Devleti hizmetinde bulunan Andon Tıngır (Yaver Paşa) okulun ilk öğrencile-rindendir. Bu dönemde, ders kitaplarının bazıları rahipler tarafından hazırlanarak manastıra ait matbaada basılmıştır.

Beyoğlu'nda manastıra ait bir arsada inşa edilen okul 1839'da tümüyle yanmıştır. Bu kez okul ve manastır gene Beyoğlu'nda 1847'de Yenimahalle Sokağı'nda kagir olarak inşa edilmiştir. Cemaatten gelen istek üzerine okulun yatılı bir bölümü de 1857' de Beyoğlu'nda Mektep Sokağı'nda öğretime açılmıştır. Sürekli bina sorunu olan! okul, 1866'da Pangaltı'da Kalpakçıyanlara ait geniş arazisi olan bir binaya taşınır. Okul bütçesinin yetersiz olduğu bu yıllarda, müdürlük görevinde bulunan Per Arşen Aydınyan'ın, 1869'da Sadrazam Âli Pa-şa'ya sunduğu dilekçe üzerine okula her ay 20 okka et ve 40 somun ekmek verilmesi Abdülmecid tarafından emredilmiştir. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda manastır borçlanmış, okul kapanmıştır. Savaşın olumsuz etkileri hafifleyince, cemaatin ve okulun eski mezunlarının arzusuyla okul 1884'te tekrar açılmıştır.

Binanın oldukça geniş olan arazisi üzerine, okul, manastır ve şapel dışında, kira getirmesi amacıyla, 1890'da sokak boyunca dükkânlar yapılmış, eskimiş olan okul binası yenilenip genişletilmiştir. Okulun öğretim programında din bilgisi, coğrafya, Ermeni tarihi, Osmanlı tarihi, bitki dünyası, evren ve astronomi, güzel yazma, siyasi ekonomi, siyasi ve ticari hukuk, Ermenice, Osmanlıca, Fransızca, Latince, Rumca, italyanca, Almanca ve ingilizce dışında sanat dersleri; hat, resim, müzik, enstrümantal müzik, beden eğitimi, proje, tasarım dersleri görülmektedir. Bu dönemde öğrenciler Fransızca konuşmak zorunda tutulur, birçok ders Fransızca verilirdi. Okul sekiz sınıflı öğretim programına göre ilk mezunlarını 1892'de vermiştir. En üst sınıf felsefe sınıfıdır. Okula sadece erkek öğrenciler kabul edildiğinden, rahiplerin de desteğiyle, kız öğrenciler için Pangaltı'da Anarat Hığutyun Birliği'nin sörleri tarafından 1904'te bir kız okulu açılmıştır.

1904-1905 öğretim yılında, okulun 135 öğrencisinden 2'si Türk paşaların çocuklarıdır. Avusturyalı, ingiliz, Alman, Fransız, İtalyan, Rum ailelerin çocukları da öğrenci olarak kabul edilmiştir. 1915-1916 öğretim yılında yiyecek, içecek sıkıntısı çekilmesi nedeniyle okulun yatılı ve yüksek kısmı açılmamış, gündüzlü olan ilk kısmı hizmet vermiştir.

1924-1925 öğretim yılında okul, Maarif Vekâleti'nce resmen tanınmıştır. Eğitim programı resmi okullara eşdeğer olarak yürütülmeye başlanmış, iyice eskiyen okul ve manastır, mimar Keğam Kavafyan'ın çizdiği projeye göre 1927'de yeniden inşa edilmiştir. 1928'de lise kısmı, 1932-1933 öğretim yılında bir de ana sınıfı açılmıştır. Öğrenci sayısındaki artış nedeniyle 1936' da okula bir kat daha çıkılmıştır.

Okul, açılışından itibaren yaklaşık 7.500 mezun vermiştir. 1988-1989 öğretim yılın-