Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

Pleurodictyum

Constantino-

politanum

Mehmet Sakınç

tüpçüğü ile karasteristik P. problematicum Goldfuss, sayıca fazla, ufak fertleri ile tanımlanan P. bithynicum Weisserm türleri de yer alır.

Bibi. F. Roemer, "Geognostiche Bemerkungen auf einer Reise nach Constantinopel und im be-sonderen über die in den Umgebungen von Constantinopel verbreiteten Devonischen Schichten", NJb, (1863), s. 513-524.

MEHMET SAKINÇ

POKUZYAN, ZAKARYA

(l 719, Kağızman, Kars -11 Mart 1799, İstanbul) Türkiye Ermenileri 55. patriği.

Eçmiadzin'deki ruhban okulunda öğrenim gördükten sonra, önce şemmas (di-akos, sargavak), 1755'te ise Episkopos Ye-ğiazar tarafından rahip takdis edildi. Daha sonra Başpatrik V. Hagop tarafından episkopos rütbesine yükseltildi. 1764'te başpatriklikçe Tokat bölgesi elçiliğine atandı. 1767'de ise Başpatrik Simeon tarafından istanbul Patrikliği nezdinde baş-patriklik elçisi görevine getirildi.

Pokuzyan 28 Kasım 1773'te istanbul Ermeni patrikliğine seçildi. Ertesi gün yaptığı yemin töreninden sonra, 30 Kasım'da padişahça onaylanarak II. Zakarya adıyla patriklik tahtına oturdu. Katoliklik meselesiyle ilgili olarak çevrilen entrikalar sonucu, saray tarafından patrikliğe uygun görülmeyen Zakarya 30 Mayıs 178İ'de Bur-sa'ya sürgün edildi. 10 ay Bursa'da yaşadıktan sonra, 31 Mart 1782'de ikinci kez patrikliğe seçildi. Bu görevdeyken vefat etti. Eçmiadzin Başpatriklik Elçisi Episkopos Taniel tarafından icra edilen takdis ve cenaze töreni Kumkapı'daki Surp Asdvad-zadzin Patriklik Kilisesi'nde yapıldı. Naaşı daha sonra Kuruçeşme'ye götürülerek, kendi yaptırdığı Yerevman Surp Haç Kilisesi avlusunda defnedildi.

Zakarya Pokuzyan, Hagop Nalyan(-0 ve IX. Hovhannes Golod'un(->) başlattığı eğitim hareketlerinin izleyicisidir. Onun çabaları sonucu istanbul'da Ermeniler için okul açma çığırı başlamıştır. Şınork Mıgır-diç Amira Miricanyan'ın 1790'da Kumkapı' da açtığı okulla başlayan akım, Balat, Beyoğlu, Ortaköy, Kuruçeşme, Samatya, Üsküdar gibi semtlerde devam etmiştir. Pat-

Ayios Polieuktos Kilisesi'nin kazı alanındaki mozaikleri dökülmüş kabartmalı sütundan bir ayrıntı. M. Harrison, A Temple forByzantium, Londra, 1989

Tauri Forumu'nu Constantinus Martiri-onu'na bağlayan Meşe üzerinde, Constan-tinus'tan (hd 324-337) sonra kentin büyük saraylarının yerleştiği bu bölgede, 472'de son Batı Roma imparatoru olan Anikius Olybrius'un kızı Anikia İuliana(-») tarafından 524-527 arasında yaptırılmıştır. Büyük Romalı ailelerin ikisine mensup olan bu aristokrat kadın yaptırdığı anıtlarla bir sanat patronu olarak ünlüdür. Büyük kiliseyi de sarayının yakınında yaptırmıştır.

Ayios Polieuktos Kilisesi Cumhuriyet döneminin Bizans arkeolojisine ilişkin en büyük bulgularından biridir. 1960'ta bir te-