Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

NAKKAŞ HASAN PAŞA

30

31

NAKŞİBENDÎLİK

pencereleri büyük dikdörtgen çerçeveler içinde yarım daire kemerlidir. Bu kemerlerin üst kısmı ile alt kesimleri ahşap oyma bezemelerle süslüdür. Yandaki çıkmaların pencereleri ise dikdörtgen çerçevelidir ve üstlerinde ahşaptan oymalı tepelikler vardır.

Verandalar iyonik başlıklı, hayli ince ve yüksek ikişer kolonla bölümlenmiştir. Aynı katta çıkmaların köşesini tutan pilastr-lar da iyonik düzendedir. Üst katın pilastr-ları ise klasik kurala uyarak, kompozit başlıklıdır.

Deniz cephesinde eksendeki çıkma, üstte yüksek akroterleri olan bir üçgen alınlık olarak düzenlenmiştir. Diğer tüm hacimler saçak kornişi üzerinde korkuluklarla bitirilmiştir. Ancak eski fotoğraflarında görülen bu öğeler, onarımda ortadan kaldırılmıştır.

Betimlenen özellikler, planın ve kitlenin açıkça okunan geometrisi; öğelerin yalın biçimleri ve kurgusu; çıkmaların düşey vurgusunu dengeleyen kat kornişlerinin balkon/veranda korkuluklarıyla bütünleşen yatay çizgisi neoklasik bir tasarım tanımlamaktadır. Ancak yapının yüksekliği ve kolonların narinliği, ahşap oyma, bezeme vb, bu neoklasik tasarımı akademik çizgiden uzaklaştırmaktadır.

Yalı, kimi cephe özellikleri, ahşap kaplaması ve bezemesi ile Yıldız Sarayı Şale Köşkü'nün tasarımına yakın durmaktadır.

Bibi. S. Ayverdi, Boğaziçi'nde Tarih, İst., 1968, s. 184; Eldem, Boğaziçi Amlan, 68, 69; O. Er-denen, Boğaziçi Sahilhaneleri, IV, ist., 1994, s. 813-817; Şehsuvaroğlu, Boğaziçi, 219; Ulu-çay, Padişahların Kadınları, 168-170, 178-179; M. Ç. Uluçay, Harem, II, Ankara, 1992, s. 112-113.

AFiFE BATUR

NAKKAŞ HASAN PAŞA TÜRBESİ

Eyüp İlçesi'nde, Zal Mahmut Paşa Cadde-si'nde, Zal Mahmud Paşa Camii'nin yanındadır.

Türbede yatan Nakkaş Hasan Paşa Enderun'dan yetişmiştir. Yeniçeri ağası, beylerbeyi ve vezir olmuştur. 1031/1621 Ra-mazanı'nda vefat ederek Eyüp'teki türbesinde toprağa verilmiştir. Türbenin yapı kitabesi yoktur.

Nakkaş Hasan Paşa, döneminin önemli minyatür ustalarındandır. Başka eserlerin yamsıra III. Mehmed'in (hd 1595-1603) Eğri Fetihnamesi'ni de minyatürlemiştir. Eserde Hasan Paşa, kendi minyatür portresini de yapmıştır.

Geniş bir çevre duvarı içindeki türbenin bir kenarı cadde üzerindedir. Bu duvardaki çeşmede tarihsiz bir kitabe, yine aynı duvarda 1136/1723 tarihli bir kitabe bulunur. Ancak bu kitabelerin ve tarihin türbe ile ilgisi yoktur.

Kare planlı türbe, sekizgen kasnakh kubbe ile örtülüdür. Önünde dört sütuna oturan revak bulunur. Küfeki taşından inşa edilen yapının kitlesi, köşelerindeki si-lindirik duvar payeleri ile yumuşatılmıştır. İki katlı pencere düzeni silmelerle belirtilmiştir. Kubbe kasnağının köşeleri yarım