Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

RESİM SERGİLERİ

bak. SANAT GALERİLERİ

RESİM VE HEYKEL MÜZESİ

Beşiktaş'ta, Dolmabahçe Caddesi üzerinde, Türkiye'nin ilk, İstanbul'un halen tek resim ve heykel müzesi.

Dolmabahçe Sarayı kompleksi içinde yer alan veliaht dairesinin, Atatürk'ün ilgi ve emriyle Güzel Sanatlar Akademisi'ne (bugün Mimar Sinan Üniversitesi) tahsis edilmesinden sonra, 20 Eylül 1937'de törenle açıldı. Kuruluş sırasında müzenin müdürlüğüne ressam Halil Dikmen getirildi ve İstanbul Resim ve Heykel Müzesi'nin ilk müdürü oldu.

Osmanlı Meclis-i Mebusan'ı, Batılı resim sanatının büyük ustalarına ait eserlerin satın alınıp Müze-i Hümayun'da sergilenmesi için müze bütçesine 1910-1914 arasında her yıl biner lira ödenek koymuşsa da daha sonra bu, 170 liraya indirilmiş ve 19l6'dan itibaren de müzenin diğer ödenekleriyle birleştirilmiştir. Ancak ödeneklerden sağlanan paranın büyük ustaların resimlerini satın almak için yetersiz olduğu anlaşılınca Paris, Berlin, Münih, Viyana ve Madrit gibi kentlerdeki büyük müzelerde bulunan bazı resimlerin kopyalan yaptırılmıştır. 42'si yabancı, 10'u Türk ressamlarına yaptırılan kopyaların yanısı-ra, Türk sanatçılarına ait 85 resim de satın alınmıştır. Elvah-ı Nakşiye Koleksiyonu olarak anılan bu resimlerin bir bölümü Resim ve Heykel Müzesi'nin çekirdeğini oluşturmuştur.

Bakanlıklar, diğer devlet daireleri ve Dolmabahçe Sarayı'ndan devredilen eserlerle meydana gelen ilk koleksiyon, bağış ve satın almalarla genişletilmiştir. Daha sonra bazı eserler Ankara, İzmir, Bursa, Balıkesir gibi şehirlerin devlet galerilerine yollanmış, İzmir (1973), Ankara (1978) resim ve heykel müzeleri kurulmuş ve kapanan galerilerden birçok yapıt bu müzelere devredilmiştir.

19. yy ile 20. yy'ın ilk yarısına ait bölümü daha zengin olan müze koleksiyonundaki 2.000'i aşkın resim ve 400'e yakın heykel, sanat akımlarına uygun kronolojik bir düzenlemeyle sergilenmektedir.

Müzede, Türk plastik sanatının ilk dönemlerini oluşturan, fotoğraftan çalışan Kasımpaşalı Hilmi, Giritli Hüseyin gibi Darüşşafakali; Ahmet Şekûr gibi asker kökenli ressamlarla, Şeker Ahmed Paşa, Süleyman Seyyid, Hüseyin Zekâi Paşa, Halil Paşa, Hoca Ali Rıza, Ahmet Ziya Akbulut, Hikmet Onat ve Sanayi-i Nefise Mekte-bi'nin (Güzel Sanatlar Akademisi) kurucusu-Osman Hamdi, hocaları Yervant Os-gan (heykel), Salvator Valeri (yağlıboya), Warnia Zarzecki'ye (karakalem) ait eserler; İhsan Özsoy, İsa Behzat, Basri gibi sanatçılara ait heykellerle Nazmi Ziya Güran, Feyhaman Duran, Namık İsmail, Avni Li-fij, Sami Yetik gibi 1914 kuşağı da denilen empresyonistlere ait resimler; 19l4'te kurulan İnas Sanayi-i Nefise Mektebi'nin (kızlar için Güzel Sanatlar Okulu) ilk müdürü Mihri Müşfik, ikinci müdürü Ömer Adil ve ilk kadın ressamlarımızdan Melek Celal, Belkıs Mustafa, Müfide Kadri, Güzin Duran, Nazlı Ecevit'e ait çalışmalar sunulmaktadır.

Müzede müstakil Ressam ve Heykeltıraşlar Birliği'nin kurucularından ressam Refik Epikman, Cevat Dereli, Şeref Akdik, Mahmud Cüda, Nurullah Berk, Hale Asaf, Ali Çelebi, Zeki Kocamemi, ressam ve heykeltıraş Muhittin Sebati, heykeltıraş Ratip Aşir Acudoğu ile D Grubu'nun kurucuları ressam Zeki Faik İzer, Nurullah Berk, Elif Naci, Cemal Tollu, Abidin Dino, heykeltıraş Zühtü Müridoğlu'nun eserlerinin yanında, gruba daha sonra katılan Bedri Rahmi Eyüboğlu, Turgut Zaim, Halil Dikmen, Eşref Üren, Eren Eyüboğlu, Arif Kaptan, Sabri Berkel gibi sanatçıların da en seçkin eserlerim görmek mümkündür.

Müze salonlarında, Batı akımlarını ve yerel tarihi özümleyerek çeşitli eğilimde eserler vermiş bulunan Ferruh Başağa, Fikret Mualla, Neşet Günal, Şükriye Dikmen, Cihat Burak, Nedim Günsür, Avni Ar-baş, Adnan Çöker, Altan Gürman, Özde-mir Altan, Neşe Erdok, Devrim Erbil gibi ressamların; heykeltıraş Sadi Çalık, Hüseyin Gezer, Hadi Bara, Kuzgun Acar, Yavuz Görey, Ali Teoman Germaner, Tamer Ba-şoğlu gibi daha birçok sanatçının eserleri de izlenebilmektedir.

Türk plastik sanatlarının toplu bir panoramasını çizen müze koleksiyonu içinde, ayrıca Ayvazovski, Belling, Bonnard, Dera-in, Dubois, Dufy, Levy, Matisse, Picasso, Pignon, Utrillo gibi dünyaca ünlü sanatçıların eserleri de önemli bir yer tutmaktadır.

Müzede eserlerin korunma ve bakımları için konservasyon, hasar gören ve yıprananların onarımı için restorasyon, sanatçılarla eserleri hakkında bilgi toplama ve araştırmacılara bilgi aktarma amacıyla da arşiv birimleri bulunmaktadır.

Sergileme düzeni, zaman zaman değişen müzenin, daimi teşhir salonlarının ya-msıra; Şeker Ahmed Paşa Sergi Salonu ile Halil Dikmen Galerisi'nde "Elvah-ı Nakşi-