Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

REVNAKOĞLU, CEMALEDDİN SERVER

(1909, İstanbul - 23 Eylül 1968, İstanbul) Tekkeler, tarikatlar tarihi, mezar taşları ve kitabeler ile son yüzyılın önemli şahsiyetlerinin biyografileri hakkındaki derin araştırmalarıyla tanınmış tarihçi yazar.

Posta Müdürü Server Emin Bey ile saraylı Şerife Revnak Hanım'ın oğludur. Ru-melihisarı'nda doğmuş, çok iyi bir tahsil görmüş, Galatasaray'dan mezun olmuştur. Fransızca ve Arapçayı çok iyi bilir, gayet

Cemaleddin

Server

Revnakoğlu

(sağda),

emekli general

Pertev

Demirhan

(ortada) ve

eczacı Halit

Örikli ile.

Şinasi Akbatu

ağdalı ve uzun cümlelerle düzgün bir İstanbul şivesiyle Osmanlıca konuşurdu. Ru-melihisarı'nda doğmakla birlikte bütün hayatını Karagümrük'ün Fethiye semtinde geçirmiştir. Hiç evlenmemiştir.

Çok küçük yaşlardan itibaren İstanbul'un kültür mahfillerindeki ilmi, manevi topluluklarında yer almış; gördüklerini ve öğrendiklerini dikkatlice hıfzetmiştir. Kendi kuşağından başka bir önceki kuşağın tüm mühim şahsiyetleriyle tanışmış ve onlardan istifade etmiştir. Genç yaşta, üzerinde çalışılmamış bir konu olan tarikatlar ve tekkeler tarihini incelemeye başlamış ve bu çalışmayı zaman zaman makaleler halinde yayımlamak suretiyle ölümüne kadar sürdürmüştür. Resmi memuriyetinin belediye mezarlıklar mütehassıslığı olması sebebiyle mezar taşları ve kabristanlarda incelemelerde bulunmuştur. Tarikat eşyaları ve şahsi kütüphanesinin kitaplarıyla dolu olan evi, vârisi de olmadığından ölümünden sonra tereke hâkim-liğince haraç mezat satılmış, ömrünün mahsulü olan arşivi ise Abdülbaki Gölpı-narlı'nın gayretiyle kurtarılarak Divan Edebiyatı Müzesi olarak kullanılan Galata Mevlevîhanesi'ne aktarılabilmiştir. Bu arşiv 250 dosyadır.

Kabri Edirnekapı Mezarlığı'nda ise de gerek taşı ve gerekse mezarı, kimsesizliği sebebiyle tahrip ve yok edilmiştir.

Cemaleddin Bey tüm tarikat mensuplarınca tanınan, ilim erbabınca hürmetle yad edilen mümtaz bir kişiliğe sahip İstanbul efendisiydi. Saçlarının uzunluğu yüzünden "Saçlı Cemaleddin", derin tasavvuf bilgisinden ve tekkelerdeki mevkiinden dolayı "Şeyh Cemalullah" gibi adlar da takılmıştır. Yayımlanmış 2 kitabı Yemen Ellerinde Veysel Karani ve Erzurumlu ibrahim Hakkı veMarifetnamesi'dir. Makaleleri, Tarih Konuşuyor, Yeni Tarih Dünyası, Tarih Coğrafya Dünyası gibi dergilerde dağınık bir tarzdadır, toplanmamıştır.

"Türk Tarikatleri Tarihine Toplu Bir Bakış" adlı seri haldeki yazıları Eylül 1953' te Yeni Tarih Dünyası mecmuasında yayımlanmaya başlamış; 1967'den itibaren de Mustafa Unan'm çıkardığı Tarih Konuşuyor dergisinde "Kapatılışının 42. Yıldönümünde Tekke ve Zaviyeler", "Tekkele-

rin Çöküntü Sebepleri", "Tarikat Mensuplarına Ait Maarif Fıkraları ve Olaylar" gibi seri yazılar neşretmiştir.

NECDET İŞLİ