Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

RUMELİ FENERİ

İstanbul Boğazı'nın Rumeli yakasında, Bo-ğaz'ın Karadeniz'e açıldığı kuzey ucunda yer alan deniz feneri.

1855'te, Kırım Savaşı sırasında Fransız ve İngiliz savaş gemilerinin İstanbul Boğazı'nın Karadeniz girişini görebilmeleri ve Boğaz sularına rahatça girebilmeleri amacıyla yapılmıştır.

Daha önceleri, geceleri gemilere yol göstermek ve Boğaz'ın ağzını işaret etmek

Rumeli Feneri'nin denizden görünüşü. Bünyad Dinç

için Anadolufeneri Köyü'nde büyük çıra kütükleri yakılırdı. Rumeli yakasında, Karaburun'un ilerisindeki Darboğaz mevkii uzaktan Boğaz girişini andırdığından, eşkıyanın Karadeniz'den gelen gemileri karaya oturtup içindeki malı yağma etmek amacıyla Anadolu yakasındaki Anadolufeneri Köyü'nde olduğu gibi, burada da çıra yaktığı; bu ışığa aldanan gemicilerin ışığa doğru gittikleri; karaya oturdukları; pusudaki eşkıyanın da gemileri soyduğu rivayet edilir.

Rumeli Feneri, 15 Mayıs 1856 günü, karşı kıyıdaki Anadolu Feneri'yle birlikte hizmete girmiştir. Rivayete göre, ilk inşa edilişi sırasında fener kulesinin üst üste birkaç kez yıkılması üzerine, burada bir türbe olduğu ama zamanla yıkıldığı, fener kulesinin bu nedenle yükseltilemediği söylentileri yayılmış, Fransızlar da halkı memnun etmek için önce yatırın bulunduğu türbeyi yeni baştan inşa etmişler, sonra kuleyi örmeye başlamışlardır.

Karadeniz'den gelen gemilerin süvarileri, özellikle geceleri, Boğaz girişini kolay kolay fark edemezler. Boğaz'ın girişini, uzun süreler, girişten 10 deniz mili (18,520 m) mesafeye konmuş olan bir işaret şamandırasının gündüz kendisi, gece ışığı tayin etmiştir. Bu işaret şamandırasını geçtikten biraz sonra Anadolu ve Rumeli fenerleri ortaya çıkar ve Boğaz'ın ağzı böylece iyice belirlenmiş olurdu.

Rumeli Feneri deniz yüzeyinden yaklaşık 58 m yüksekliktedir. Işığı beyaz olup 18 mil uzaktan seçilebilmektedir. Bu sayede gemiler bir saatten fazla bir süre önce feneri görerek rotalarını düzeltebilmekte-dirler.

Fener kulesi 30 m yüksekliğinde olup üç kademe şeklinde inşa edilmiştir. Başlangıçta gazyağı yakılırken sonraları asetilen gazına çevrilmiştir. Günümüzde ise otomatik olarak elektrikle çalışmakta; elektrik kesintilerinde bütan gazıyla yedeklenmek-

tedir. Fenerin yer aldığı tepenin altında büyükçe bir balıkçı barınağı vardır. Rumeli Feneri ile karşı kıyıda 2 mil kadar mesafedeki Anadolu Feneri'ni birleştiren çizgi, İstanbul Limanı'nın kuzey sınırını oluşturmaktadır.

ESER TUTEL