Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

SAINT BENOIT FRANSIZ LİSESİ

Galata'da Kemeraltı Caddesi'nde 1583'ten beri Fransızca eğitim veren eğitim kurumu. Günümüzde tam adı Özel Saint Benoit Li-sesi'dir.

Okulun kurucuları olan Cizvit misyonerleri, 8 Kasım 1583'te İstanbul'da Galata Saint Benoit Kilisesi ve Manastırı'na(-») yerleşerek bir okul açtılar. Saint Benoit er-

i

kek okulu, Latin çocukları ile birlikte yerli Rum ve Yahudi çocuklarına da eğitim veriyordu. Öğrencilere Fransızca, matematik, eski Grekçe, Latince ve sanatlar yanında, din dersleri de veriliyordu. Katolik mezhebinden olmayanlara da mensup oldukları mezhebi öğretmeyi amaç edinmişlerdi. 1585'te salgın hastalık sonucunda okul kapandı. 20 Eylül 1609'da İstanbul'a ikinci defa gelen bir Cizvit misyoner grubu okulu yeniden açtı. 1773'te Cizvit tarikatının kaldırılması sonucu okul 1783'te Lazarist misyonerlere devredildi. 1831'de okulun müfredat programı Avrupa'daki okullar seviyesine uygun şekilde düzenlendi. 1832' • de yangın ve salgın hastalık nedeniyle, okul önce Yeşilköy'e, daha sonra da Bebek'e taşındı. Okula gündüzlü öğrenci de alınmaya başlandı. 1839'da okulun kız bölümü açıldı. Öğrencinin fazlalığı ve binanın darlığı nedeniyle ek binalar yapıldı (1879). 1897'de Sainte Pulcherie Koleji binası satın alınarak orta kısım buraya taşındı.

Her iki bölümdeki öğretim 1919'a kadar sürdü. Sainte Pulcherie'nin 1919'da Filles de la Charite Cemiyeti rahiplerine devredilmesinden sonra kolejin yatılı ve gündüzlü bölümleri Galata'daki bugünkü binalarında toplandı.

O sıralarda, kolejin ilk kısmı 4 sınıflıydı. 2 sınıflı orta kısımda klasik öğretim ve modern eğitim kolları vardı. Klasik eğitim kolunda Latince de okutuluyordu.

Kolejin, lise kısmına hazırlayan dört hazırlık sınıfından sonra öğrenciler A ve B bölümlerine ayrılırlardı. Bu sınıflar felsefe ve matematik sınıflarıydı.

Saint Benoit Koleji'nde bir de 2 yıllık ticaret ve bankacılık bölümü açılmış ve Paris'teki "Ecoles deş Hautes Etudes Cammer-ciales"in ders programı adepte edilmişti.

Saint Benoit Fransız Erkek ve Kız kolejleri 1987'de lise adı altında birleştiler. Öğretim süresi ilk yıl hazırlık olmak üzere 8 yıl olan bu okulda, Türkçe dersleri ile Türk kültür dersleri dışında bütün dersler Fransızca; ortaokul 7. sınıftan itibaren ikinci lisan olarak da İngilizce okutulmaktadır. Okula öğrenci, merkezi sistem sınavlarıyla alınmakta olup, 1994-1995 öğretim yılında okulda 858 erkek, 741 kız olmak üzere toplam 1.599 öğrenci öğrenim görmektedir. Lise bölümünde ders geçme ve kredi sistemi uygulanmaktadır.

Bibi. N. Polvan, Türkiye'de Yabancı Öğretim, c. I, ist., 1952; İ. P. Haydaroğlu, Osmanlı Im-paratorluğu'nda Yabancı Okullar, Ankara,

199°' KUTLUAY ERDOĞAN

SAINT BENOIT KİLİSESİ VE MANASTIRI

Galata Kemeraltı Caddesi'ndedir. Cenevizli Benedikten tarikatı papazlarının kilisesi olarak bilinir.

Yapının inşa tarihi, kapısının üzerindeki yazıya göre 1427'dir. Fakat araştırmacı Dalleggio d'Alessio daha önceleri Saint Be-noit'nın yerinde bir Bizans manastırının bulunduğunu ve bu nedenle söz konusu yılın genel bir restorasyon tarihi olabile-

ceğini söylemiştir. Bizans kilisesi tipinde olan yapının, 15. y}' yapımı çan kulesi ile yarattığı kontrast, d'Alessio'nun bu hipotezini doğrulamaktadır. Yine bu araştırmacıya göre, özellikle yapının çan kulesi su-riçi Galata'sından günümüze kadar gelebilmiş en eski binalardan biridir. Bugün Saint Benoit Kilisesi'nin bulunduğu yerde 13. yy'da bir sarnıç olduğu, bu sarnıcın üzerinde ve Saint Benoit'nm yerinde adı da Santa Maria Della Citerna olan 14. yy'a ait bir kilisenin bulunduğu bilinmektedir.

Bu kompleks içinde yer alan Saint Ber noit Fransız Lisesi(->), Osmanlı İmparatorluğu zamanında, İstanbul'da kurulan ilk Fransız eğitim kurumudur. Okulun kurucuları Cizvit misyonerleridir. Bu misyonerler 8 Kasım 1583'te İstanbul'a gelmişler, birkaç gün Fransa büyükelçisi ve Venedik balyosu tarafından misafir edildikten sonra, Galata'da Saint Benoit Kilise ve Ma-nastırı'na yerleştirilmişlerdir. İstanbul'un fethinden 200 yıl kadar önce Cenevizliler tarafından yaptırılmış olan bu kilise ve manastır, I. Süleyman zamanında (1520-1564) Fransa'ya verilmiş olduğundan, bu devletin korumasındaydı. İstanbul'a gelen Cizvit misyonerlerinin yerleştirilmesi için hazır ve elverişliydi.

Saint Benoit Kilisesi ve Manastırı, 1573' te Cizvit tarikatının kaldırılması üzerine, 1783'te Lazaristlerin eline geçmiştir. Şimdiki yapının içinde 17. yy'da buraya yerleştirilmeye başlanan mezarların arasında Macar özgürlük savaşçısı II. Rakoçzi Ferenç ve annesinin mezarları da bulunmaktadır. 19. yy'da kompleksin içinde Saint Benoit Lisesi binası, Maison de la Providence adı ile geçen ve öksüz çocuklara bakan bir yetimhane ve hastane vardı. Bugünkü Saint Benoit Kilisesi ve çevresindeki binaların, 1803 veya 1804'te Lazaristler tarafından kurulduğu bilinmektedir.

Saint Benoit Kilisesi'nin 18. yy'da bir restorasyon gördüğü, bu restorasyon sırasında veya daha sonra, kilisenin içinde Sainte Anna adına bir şapel yapıldığı bilinmektedir. 1865'te meydana gelen bir yangının verdiği zarardan sonra, günümüzdeki Saint Benoit Kilisesi'nin sadece planı ve çan kulesi ayakta kalmıştır. Plan ola-

rak, kuzey-güney yönünde tonoz ve kubbelerle örtülü, uzunlamasına dikdörtgen, üç mekândan oluşmaktadır.

Kilisenin süslemelerine gelince; kubbe kasnaklarında renkli camlarla yapılmış ve dini bazı kişileri gösteren resimler bulunmaktadır.

Bibi. C. E. Arseven, Eski Galata ve Binaları, îst, 1990; Belin, Lattnite; E. A. Dallegio, "Mo-nestere de Sainte Maria de la Misericorde de la Citerna de Pera ou Saint Benoit", Echos d'Ori-ent, S. 33 (1934), s. 59-94; ay, Relatione dello stato della Chiristinanite di Pera a Contanti-nopole, Galata, 1925; S. Eyice, "Rakoçzi Fe-renç'ten Hatıralar", Türk-Macar Kültür Münasebetleri Işığı Altında II. Rakoçzi ve Macar Mültecileri Sempozyumu (31 Mayıs-3 Haziran 1976), 1976, s. 68-124; Müller-Wiener, Bild-lexikon; N. Polvan, Türkiye'de Yabancı Öğretimi, ist., 1952; Schneider-Nomidis, Galata To-poğraphisch-ArchâologischerPlan, İst., 1944. ÖZKAN EROĞLU